PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “örgüt silah bırakmalı” açıklamasına yönelik tepki ve değerlendirmeler sürüyor. VOA Türkçe’nin konuştuğu uzmanlar, Öcalan’ın daha önce de benzer çağrı yaptığını, örgütün bu çağrıyı değerlendireceğini ifade ederken, bu gelişmelerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden aday olma beklentisinden ayrı değerlendirilemeyeceği görüşünü dile getiriyor.
ABD’nin önde gelen üniversitelerinden biri olan New York’taki Columbia Üniversitesi’nde Barışın İnşası ve Haklar Programı ve İnsan Hakları Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Profesör David Phillips, Öcalan’ın silah bırakma çağrısının çok gecikmiş bir çağrı olduğunu ifade ediyor.
Phillips, VOA Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “Öcalan'ın barış çağrısı çok gecikmiş bir çağrı. Bu çağrısı hayata geçirilebilir mi görmek gerek. Öcalan, İmralı'ya gittiğinden beri PKK liderliği çok daha dağınık. Kendisi hala lider ama örgüt üzerindeki hakimiyeti azaldı” değerlendirmesini yaptı.
"Benzer çağrı daha önce de olmuştu"
East Texas A&M Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Dr. Özüm Yeşiltaş da Öcalan’ın benzer bir çağrıyı 2013 yılındaki süreçte de yaptığını hatırlattı.
Yeşiltaş, “Öcalan'ın İmralı'dan PKK'ya yönelik daha önce de benzer çağrıları olmuştu, özellikle 2013'teki çağrı önem açısından ilk akla gelenlerden. Ancak daha evvelki çağrılardan farkı bu çağrının, herhangi bir talep ya da talepler çerçevesinde yapılmamış net bir silahsızlanma talimatı şeklinde olması. 2013'te Öcalan'in yaptığı ateskeş çağrısı PKK ile yapılacak kapsamlı bir müzakere sürecinin önemli bir ilk adımı olarak görülmüştü. Silahsızlanma bu sürecin doğal bir sonucu olacaktı. Bugün görülen durumda bu çağrının Türkiye'de birtakım demokratik reformların gerçekleştirilmesine yahut Kürtler’in siyasi ve kültürel haklarının yaygınlaştırılmasına yönelik bir sürece yol açabileceğine dair bir ibare yok. Ancak, PKK'nin vereceği yanıt doğrultusunda böylesi bir sürece girilme olasılığı bence hala mevcut” değerlendirmesini yaptı.
Kürtler’in tarihi konusunda yazdığı kitaplarla tanınan İngiliz yazar David McDowall da bu seferki silah bırakma çağrısının öncekinden farklı olacağını düşünüyor.
McDowall, “Bu defa PKK’nın tavrı farklı olacaktır çünkü insansız hava araçlarının PKK'nın gerilla etkisini büyük ölçüde azaltması ve onu savunmaya zorlaması sözkonusu. Bu noktada Suriye'de PYD, kendisini çok tehdit altında hissedecektir, zira Şam'la bir anlaşması yok ve muhtemelen Şam yönetimi de artık kendisini, Türkiye'ye borçlu hissedecektir. İran da muhtemelen PKK'ya yardım edemeyeceğini, etmeye istekli olmadığını hissediyordur çünkü İsrail tarafından bu kadar başarısızlığa uğramışken şu anda yeterince derdi var” dedi.
Tarihçi yazar, Kürtler’in silahlı mücadele yolunu seçmesinin kendisine göre doğru olmadığını ifade ederken, gelinen noktada demokratik kazanımlar konusunda da çok iyimser olmadığını ifade ediyor.
McDowall, “Ben her zaman Kürt sivil hareketinin ileriye giden yol olduğunu ve silahlı çatışmanın stratejik bir hata olduğunu düşündüm. Sivil hareket 1990'larda ağır devlet baskısına maruz kaldı ama sadece hayatta kalmakla kalmadı, daha da güçlendi. PKK'nın silahsızlandırılmasıyla Erdoğan'ın Kürt siyasetçilerin hapisten çıkmasına ve Türkiye'nin ulusal yaşamında tam bir rol oynamasına izin vereceğini düşünmek isterdim ancak sivil Kürt hareketi Erdoğan’ın kendi çıkarlarına hizmet etmediği sürece buna izin vereceğinden hiç emin değilim, ki bence sivil Kürt hareketi buna katlanamaz” ifadelerini kullandı.
Erdoğan’ın yaklaşımı konusunda değerlendirmede bulunan Prof. Phillips de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden seçilmek için bu kez taviz vermek zorunda kalacağını ileri sürüyor.
Phillips, “Erdoğan tamamen kendi çıkarları doğrultusunda hareket ediyor. Anayasa’yı değiştirmek ve başkanlığını üçüncü bir dönem daha uzatmak için Kürtler’in oylarına ihtiyacı var. Erdoğan'ın hala köklü bir Kürt fobisi ve PKK'ya karşı küçümsemesi var. Ancak bu kez taviz vermek zorunda kalacak. Bunlar arasında Kürtçe'nin anayasada resmi dil olarak yer alması ve dil ve siyasi hakların genişletilmesi sayılabilir” derken geniş kapsamlı bir af ihtimalini de gözardı etmediğini dile getiriyor.
Dr. Özüm Yeşiltaş da Erdoğan’ın taviz vermek durumunda kalacağını, PKK’nın da bazı tavizler almadan adım atmayacağını tahmin ediyor.
Yeşiltaş, “Silahlı örgütlerin barış süreçlerinde taviz almadan silah bıraktığına ilişkin elimizde güçlü tarihsel kanıtlar yok. PKK, 40 yıldır sürekli değişen koşullara rağmen varlığını sürdürmüş silahlı bir örgüt. Dolayısıyla, bu sürecin ilerlemesi zaten teknik olarak birtakım tavizlerin verilmesine bağlı. DEM Parti de şu an Türkiye siyasetindeki konumu itibariyle bu sürecin önemli bir parçası olacaktır. Tutuklu Kürt siyasetçilerinin serbest bırakılması, görevden alınan DEM Parti belediye başkanlarının görevlerine iade edilmesi ve genel olarak Kürt siyaseti üzerindeki baskıların kaldırılması olası tavizler arasında olabilir. PKK açısından İmralı'nın kapatılması ve Öcalan'ın serbest bırakılması uzun süredir dile getirilen talepler arasında. Her ne olursa olsun, Erdoğan'ın PKK ile olası görüşmelerde almayı reddedeceği siyasi riskler var. Bu açıdan, Öcalan'ın Türk kamuoyu nezdindeki durumu düşünülürse bu talebin gerçekleştirilmeyeceği kesin diyebiliriz. Ancak, Öcalan'ın koşullarının iyileştirilmesine ilişkin bir yaklaşım olabilir. Bunun dışında, daha evvel belirttiğim gibi silahsızlanma ve fesih sürecine ilişkin lojistik, siyasi, güvenlik odaklı konuların gündeme geleceği muhakkak. Ancak, Erdoğan'ın şu an için bu konularda ne derecede taviz verebileceğini kestirmek zor” diye konuştu.
Forum