ABD’nin Minneapolis kentinde siyahi Amerikalı George Floyd’un polis nezaretinde öldürülmesinin ardından başlayan protestolar sürerken, bu protestolarda ‘’Siyahların Hayatı Önemlidir’’ ve ‘’Nefes Alamıyorum’’ sloganlarının yanında bir üçüncü slogan daha öne çıkıyor: ‘’Polisin Bütçesini Kesin’’
Aşırı sol kanatta yer alan aktivistlerin uzun süredir ortaya attığı bir talep olan polis bütçesinin kesilmesi, protestocuların polis şiddetine ve ceza yargılaması sisteminde ırkçılığa son verilmesi için yapısal reform çağrılarında bulunmasıyla ülke genelinde tartışılmaya başladı.
Peki ‘’polisin bütçesinin kesilmesi’’ ne demek? Bu sorunun yanıtı kime sorduğunuza bağlı.
Protestocuların çoğu bu talebi, polise ayrılan fonların sosyal hizmetlere yönlendirilmesi olarak yorumluyor ancak daha küçük bir grup aktivistse, polis teşkilatlarının bütçesinin tamamen kesilmesi ve hatta bu dairelerin tümden kapatılmasını istiyor.
Özgürlükçü düşünce kuruluşu Cato Enstitüsü’nde ceza yargılaması hukuku üzerinde çalışan birimin başkan yardımcısı Clark Neily, polis dairelerinin bütçesini kesme fikrinin son döneme kadar ülke genelindeki tartışmalarda büyük bir yer kaplamadığına dikkati çekiyor.
Az sayıda kent yönetimi, polis bütçelerini kesme planlarını açıklasa da Neily ülke genelinde polis harcamalarında keskin bir düşüşün olmasını beklemiyor.
Neily’ye göre, polis ve diğer kolluk kuvvetleri yetkilileri ülkedeki en etkili lobilerden birini oluşturuyor.
‘’Polisin bütçesini kes’’ hareketi hakkında öne çıkan 6 kilit soru ve yanıtları şöyle:
Bu sloganı kim buldu?
Çok sayıda kişinin son günlerde duyduğu bu ifade aslında, 2015 ve 2016 yıllarına kadar uzanan bir tarihte Chicago ve New York’ta polis karşıtı protestocularca kullanılmıştı.
Chicago’daki bir grup protestocu 2015’te Uluslararası Emniyet Müdürleri Derneği’nin yıllık toplantısına baskın düzenleyerek, ‘’tüm yerel, eyalet ve federal bütçelerden polisin çıkarılması ve onun yerine eğitim, kamu sağlığı gibi sosyal hizmetlere yatırım yapılmasını’’ talep etmişti.
New York kentinde de 2016 yılında belediye binası önündeki parkı ‘’işgal’’ eden polis karşıtı aktivistler, New York Polis Teşkilatı NYPD’nin bütçesinin kesilmesi ve azınlıklarla işçi sınıfına yatırım yapılması çağrısında bulunmuştu.
‘’Bütçeyi kesmek’’ tam olarak ne anlama geliyor?
Bu talebi savunanların çoğu, polisin bütçesini kesmek derken, polis teşkilatlarına ayrılan ödeneklerin kısılması ve bu ödeneklerin yaşam kalitesini geliştirerek suç oranını azaltmayı hedefleyen hizmetlere yönlendirilmesini anlıyor. Bu gruba göre, kentler polis faaliyetlerine gereğinden çok fazla harcama yaparken, örneğin uyuşturucu bağımlıları ve akli dengesi yerinde olmayanlara yönelik sosyal hizmetlere yeterli desteği sağlamıyor.
Siyahların Hayatı Hareketi (Movement for Black Lives) koalisyonu yayınladığı açık mektupta, polis teşkilatlarından kısılan bütçenin ‘’sağlıklı toplumlar inşa etmeye, yaşlıların ve çocukların sağlığına, mahallelerin alt yapısına, eğitime, çocuk bakımına, siyahlar açısından hayat dolu bir geleceğe yönlendirilebileceğini’’ belirtti.
Peki polisin lağvedilmesi ne demek?
Bazı protestocularsa, polisin bütçesinin kesilmesini yeterli bulmuyor ve polisi tümden lağvedilmesi ya da yeniden yapılandırılması gibi daha radikal adımlar atılmasını istiyor.
Minneapolis Belediye Meclisi’nin 9 üyesi geçen Cumartesi günü kentin polis dairesini lağvedip yerine ‘’yeni bir kamu güvenliği modelinin’’ yerleştirilmesi planını açıklayarak büyük bir tartışma başlattı.
Minneapolis Belediye Başkanı Jacob Frey bu planı desteklemiyor ve belediye meclisi de henüz teklifi oylamaya sunmadı. Meclisin başkanı Lisa Bender hafta başında CNN’e yaptığı açıklamada, polisin yerine nasıl bir yapılanmayı devreye koyacaklarını tartışmaları gerektiğini vurguladı.
ABD’de başka hiçbir kent bu kadar ileri gitmedi. Bu tür bir adımı destekleyenlerden bazılarına göre, lağvetmek ille de ortadan kaldırmak anlamına gelmiyor. Georgetown Üniversitesi’nde hukuk profesörü Christy Lopez, lağvetmenin ‘’kamu güvenliğini muhafaza altına almak için polis faaliyetlerine olan bağımlılığı azaltmak’’ anlamına geldiğini savunuyor.
ABD’deki kentler polis hizmetlerine ne kadar harcama yapıyor?
Cato Enstitüsü’nden Neily’ye göre, ABD’deki birçok kentte bütçeden en büyük pay polis faaliyetlerine ayrılıyor.
Son yıllarda ABD’de polis faaliyetlerine yapılan harcamalar, suç oranları keskin biçimde düşüyor olmasına rağmen zirve yaptı. Merkezi Washington’da bulunan düşünce kuruluşu Urban Enstitüsü’ne göre, 2017 yılında eyaletler ve yerel yönetimler polis faaliyetlerine 115 milyar dolar harcarken, 1977 yılında bu rakam 42 milyar dolardı.
Polis faaliyetlerine ayrılan pay, aslında toplam bütçenin sadece yaklaşık yüzde 4’ünü oluştursa da bazı kentler bu miktarın çok üstünde bir harcama yapıyor. Bu durumu eleştiren çevreler, polis dairelerinin işleyişi ve teçihizat sağlanmasına yönelik aşırı harcamaların, diğer hizmetlerin pahasına yapıldığını belirtiyor.
Örneğin California eyaletinin Oakland kenti polis faaliyetlerine 300 milyon dolar harcıyor ve bu miktar ulaştırma, insani hizmetler, park ve eğlence yerlerine harcananın toplamından daha fazla.
Hangi kentler polis bütçelerinde kesinti yapılmasını teklif etti?
Taleplere yanıt olarak, son günlerde bazı büyük kentlerin belediye başkanları, polis teşkilatlarının bütçelerinde kesintiye gidilmesi yönünde planlar açıkladı.
ABD’nin en büyük kenti New York’un belediye başkanı Bill de Blasio, geçen Pazar günü kentin polis teşkilatının yıllık 6 milyar dolarlık bütçesinin ne kadar olduğu açıklanmayan bir miktarının sosyal hizmetler programlarına yönlendirileceğini belirtti.
İkinci en büyük kent olan Los Angeles’ın belediye başkanı Eric Garcetti de geçen hafta polisin 1 milyar 800 milyon dolarlık yıllık bütçesinin 150 milyon dolarını kesme teklifinde bulundu. En büyük üçüncü kent Chicago ise henüz bu konuda bir adım atmadı.
Polisin bütçesinin kesilmesi taleplerini eleştirenler ne diyor?
Protestocular arasındaki popüler bir talep rağmen polisin bütçesinin kesilmesi, Amerikan halkı arasında geniş ölçekte desteğe sahip değil. Anket şirketi YouGov’un 29-30 Mayıs’ta 1060 Amerikalı yetişkinle yaptığı araştırmaya göre, halkın sadece yüzde 16’sı bu fikri destekliyor.
ABD’de federal, eyalet ve yerel düzeyde toplam 18 bin güvenlik dairesi bulunuyor. Polise olumlu gözle bakan çok sayıda Amerikalı için yerel polis teşkilatlarının lağvedilmesi ‘’akla yatkın’’ bir fikir değil. Bu kesimin birçoğu, böyle bir adım atmanın suç oranlarında keskin bir artışa, hayatların risk altına girmesine ve emlak fiyatlarının düşmesine yol açacağını düşünüyor.
Polis dernekleri de söz konusu talepleri eleştiren açıklamalar yayınladı; Uluslararası Emniyet Müdürleri Derneği, ‘’yanlış yönlendirilmiş ve basiretsiz bir fikir’’ ifadesini kullandı.
Başkan Donald Trump da polisin bütçesinin kesilmesine sert biçimde muhalefet ediyor. Trump hafta başında paylaştığı bir Twitter mesajında, ‘’Kanun ve düzeni sağla, polisin bütçesini kesmek ve lağvetmek olmaz. Radikal solcu Demokratlar çıldırdı’’ diye yazdı.
