Azerbaycan, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in bölgesel bağları güçlendirmek ve Moskova'nın baskı altındaki ticaret yollarını güvence altına almak için petrol zengini Güney Kafkasya ülkesine yaptığı ziyaretten bir gün sonra, gelişmekte olan ekonomilerden oluşan BRICS bloğuna katılmak için Salı günü resmen başvuruda bulundu.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklama, BRICS ittifakının büyük bir genişleme yaşadığı bir dönemde geldi. On yılı aşkın bir süredir blok sadece beş ülkeden oluşuyordu: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika.
Adını Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın İngilizce isimlerinin baş harflerinden alan BRICS bloğuna İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ocak ayında katıldı ve Suudi Arabistan da katılmayı düşündüğünü açıkladı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Haziran ayında Çin’deki temasları sırasında yaptığı bir konuşmada Türkiye'nin BRICS'e katılmak isteyip istemeyeceği sorusuna, “Elbette isteriz, neden istemeyelim?” demiş ancak daha fazla ayrıntı vermemişti. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Fidan’ın açıklamasına atıfta bulunarak, Rusya'nın Türkiye'nin BRICS grubunun bir parçası olma isteğini memnuniyetle karşıladığını belirtmişti.
Kulüp halihazırda dünyanın en büyük petrol üreticilerinden bazılarını içeriyor ve dünya GSYH'sinin (gayrisafi yurtiçi hasıla) dörtte birinden fazlasını oluşturuyor.
Üyeleri Rusya ve İran'ın Batı ile ilişkileri, Moskova'nın Ukrayna savaşı ve İran'ın bölgesel politikaları nedeniyle kopma noktasına gelmiş durumda.
Pazartesi günü Putin ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasında yapılan görüşmede iş ilişkileri gündeme geldi ve Aliyev iki ülke arasındaki kargo taşımacılığını arttırmak için 120 milyon dolar ayrıldığını açıkladı.
Siyaset bilimci Zardusht Alizade'ye göre Putin, Ukrayna'daki eylemleri nedeniyle Moskova'ya uygulanan yaptırımlar sonucunda küresel pazarlara erişim için Azerbaycan gibi ülkelere giderek daha fazla bağımlı hale geliyor.
Associated Press’in (AP) haberine göre, Alizade, Azerbaycan için Moskova'nın iyi niyetini korumanın, komşu Ermenistan'la yaşanan gerginlikler karşısında ulusal güvenlik açısından önemli olduğunu söyledi.
Rusya, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana Ermenistan'ın uzun süredir destekçisi ve müttefiki oldu. Ancak iki ülke arasındaki ilişkiler, Azerbaycan ordusunun Dağlık Karabağ bölgesinin kontrolünü ele geçirerek otuz yıllık etnik Ermeni ayrılıkçı yönetimine son verdiği Eylül 2023'ten bu yana giderek gerginleşti.
Ermenistan, bölgeye konuşlandırılan Rus barış gücü askerlerini Azerbaycan'ın saldırılarını durduramamakla suçladı. Ermenistan'da bir askeri üssü bulunan Moskova, birliklerinin müdahale yetkisi olmadığını savundu.
BRICS nedir?
Gelişmekte olan ülkelerin uluslararası konularda daha çok söz sahibi olmasını isteyen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin 2006'da, bu ülkelerin İngilizce adlarının baş harflerinin oluşturduğu "BRIC" grubunu kurdu. 2011'de Güney Afrika'nın da katılmasıyla grubun adı "BRICS" oldu.
Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri ise 1 Ocak 2024’te BRICS'e katıldı ve böylece grubun üye sayısı dokuza yükseldi. Grubun genişletilmiş hali için herhangi bir isim açıklanmadı ama grubun adının "BRICS+" olacağı düşünülüyor.
BRICS ülkeleri yıllık zirve toplantılarında kararlar alıyor. Grup üyesi ülkeler sırayla, bir yıllığına grubun dönem başkanlığını üstleniyor.
Forum