Türkiye, sivil havacılık alanında önemli markalara sahip bir ülke ve bu alanın önde gelen markası Türk Hava Yolları bugünlerde kurduğu yeni şirketle gündemde.
2008 yılında Anadolu'nun hava ulaşım ihtiyacını THY’ye göre daha uygun fiyatlarla karşılamak amacıyla THY bünyesinde kurulan Anadolu Jet 12 Mart’ta, Türk Hava Yolları'nın yeni markası Ajet’in 31 Mart’ta uçuşa geçeceğini duyurdu. Sonrasındaysa Anadolu Jet seferlerinde kayıtlı yolcuların AJet seferlerine aktarılacağı açıklandı.
AJet, THY ile yüzde 100 ortaklık yapısıyla kuruldu. Ancak henüz Anadolu Jet’in bundan sonraki akıbetinin ne olacağı açıklanmadı.
Karabat: “Anadolu Jet itibarsızlaştırılıp satılacak, AJet ile bu satış zemini hazırlanıyor”
CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, ardı arkası kesilmeyen rötarlar nedeniyle sosyal medyanın şimşeklerini üzerine çeken AJet’in kuruluş amacı, yapısı, faaliyet alanlarına dair soru işaretlerini Meclis gündemine taşıdı.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Karabat, “THY Yatırım A.Ş. kuruldu. THY’nin ve Anadolu Jet’in ana faaliyet alanları dışında işleri yürütmek için 2,5 milyar sermayeli bu yeni şirket kuruldu. Bu aslında kamu içinde başlayacak büyük bir satış operasyonunun ilk aşaması. Burada bir devir hazırlığı olduğu kanaatindeyim. Anadolu Jet’in itibarsızlaştırılarak satışı planlanıyor. Bu sayede kamuoyu tepkisi biraz daha azaltılmış olacak” Türk Hava Yolları’nın belli bir kısmı ve Anadolu Jet’in satışının planlandığını düşünüyorum” dedi.
Bu yeni yapıya neden ihtiyaç duyulduğuna dair firma tarafından yapılan açıklamalarda “düşük standartlarda ve düşük fiyatlarda uçuşa duyulan ihtiyaç” tanımlamasına da karşı çıkan CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat Anadolu Jet’in zaten bu misyonda olduğunu belirtti.
THY yetkilileri VOA Türkçe’nin hem Özgür Karabat’ın satış iddiası hem de Anadolu Jet’ten AJet’e geçiş süreci ile ilgili sorularını yanıtlamadı.
Karabat, yetkilileri gerçekler aksi yöndeyse açıklamaya çağırdı
Özgür Karabat’ın Türk havacılık sektörüyle ilgili savları yalnızca AJet’le sınırlı değil. CHP İstanbul milletvekili Sabiha Gökçen Havalimanı’nda 23 Aralık 2023’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılan ikinci pistin kullanılmadığını söylüyor.
Karabat, “Havalimanının ikinci pisti açıldı ama oradan hala uçuş olmuyor. Niye olmuyor? O da benzer bir şey. Sorulduğunda ‘Orada sorunlar var’ diyorlar. Uçuş pistiyle ilgili milyarlık yatırımlarda ‘Alt tünellerde sorun var’ diyorlar. Bunu sadece beceriksizlik olarak nitelendirmek bence doğru değil. Türkiye'de Anadolu Jet ve Türk Hava Yolları operasyon yeteneği olan kadrolara sahip ama belli senaryoları kolaylaştırmak için operasyon yetenekleri kısıtlanıyor. Sabiha Gökçen’de uçuşlar özellikle erteleniyor. Uçuş yoğunluğu var ve zamanında ikinci piste göre planlanmış o yoğunluk aksaklık yaratıyor” dedi.
CHP milletvekili Sabiha Gökçen’deki sıkıntıları da satış zemini ile ilişkili buluyor ve kamuoyunun aydınlatılması için yetkilileri bu konuda açıklama yapmaya çağırıyor.
“Kamu iştiraki olan THY’deki bu önemli dönüşümlerde ana muhalefet partisi olarak Ulaştırma Bakanlığı ile temas halinde misiniz?” sorusuna Özgür Karabat, bu ortamın olmadığını belirterek, “Türk Hava Yolları’nın hiç bir şekilde liyakat ve profesyonel yöneticilik ilkeleri bağlamında yönetildiğini düşünmüyorum. Burası şeffaf yönetilmiyor. Türkiye’nin yarattığı milli değerlerden biridir THY ve bu konuma düşmüş olması üzücü” yanıtını verdi.
“Ekibin büyük kısmı THY’den geldi”
THY'nin yeni markası AJet’e tepkilerin odağında rötarlar var. Çeşitli kentlerde ve yurtdışı uçuşlarında yaşanan rötarlar kullanıcıların zaman zaman isyan etmesine neden oluyor.
Konu hakkında kamuoyuna ilk kez 14 Temmuz’da konuşan AJet Genel Müdürü Kerem Sarp, rötarları kabul etti ve önüne geçmeye çalıştıklarını belirtti. “Kesinlikle biz bir saatin üzerinde rötar yapmamak için elimizden gelen gayreti göstereceğiz” diyen Sarp, “Bunu oturtup, artık AJet'in rötarla anılmasının önüne geçmeye çalışacağız" ifadelerini kullandı.
Sabiha Gökçen Havalimanı’nın en yoğun rötara sahne olan en işlek havalimanı olduğunu belirten Sarp ayrıca: “Başlangıçta marka algısı THY ile yan yana gitti. Aradaki ayrımı yapamadık. Beklentiler farklı olunca da düşük maliyetli hava yolu standardında hizmet verdiğinizde beklentileri karşılayamamış olduk. Bundan dolayı da bizle ilgili şikayetler biraz daha fazla gündemde olmaya başladı" diye konuştu.
2024 yılının Ocak ayında genel müdürlüğe atanan Kerem Sarp, AJet ekibinin büyük bir kısmının Türk Hava Yolları'ndan geldiğini ve sektörde uzun yıllar tecrübesi olan profesyonellerden oluştuğunu belirtti ve "Şu anda birçok altyapı iyileştirmesi devam ediyor. Kendi planımıza göre dijital hava yolu olarak konumlandıracağımız o seviyeye Ekim ayında gelmeyi planlıyoruz" diye ekledi.
AJET filosu hakkında da yanıt bekleyen sorular var
AJet, önümüzdeki 10 yıl içinde “200 uçakla, 42 iç hat, 80 dış hat olmak üzere toplam 44 ülkeye uçacağız” iddiasını ortaya koyuyor.
İnternet sitesindeki veriler bu rakamları verse de VOA Türkçe’ye konuşan ancak ismini vermek istemeyen sivil havacılık temsilcileri AJet’in henüz bu filoya sahip olmadığını ve büyük ölçüde kiralama usulüyle operasyon yürüttüğünü aktardı.
“AJet, filosunu Anadolu Jet’ten mi aldı yoksa Anadolu Jet filosu THY’de mi kaldı?” sorusu da henüz yanıtlanmış değil. Her iki kurum da bu konuda resmi bir açıklama yapmış değil.
THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat LinkedIn sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda, “Gelecek sene için 50’ye yakın uçağı kendi işletecek, kalan 40’a yakın uçağı da Türk Hava Yolları’ndan tedarik edecek. Bu şekilde ‘Anadolu Jet’ zamanındaki operasyonel verimliliğin daha üstünde rakamlar hedeflenecek. Geçen hafta THY‘den aldığı üç uçakla beraber kendi filosundaki uçak sayısı sekize çıktı, Mart 2025’e kadar beş uçak daha geçecek. Piyasadan da 35 tane sıfır uçağın kiralanması için gerekli anlaşmalar tamamlandı. Boeing ve Airbus’ta gecikme olmazsa bu uçaklar da Nisan, Mayıs 2025’e kadar filoya girecek. Mevcut durumda AJet uçuşlarının yüzde 20’ye yakınını yabancı bir operatörden alınan kiralık uçaklarla yapılıyor. Seneye bu rakam sıfıra inecek” yazdı.
AJet internet sitesi filosunda 95 uçak bulunduğunu söylerken, Ahmet Bolat’ın verdiği sayılar farklı.
Sadece internet sitesinde yer alan bilgi baz alınarak bakıldığında bile AJet’in Anadolu Jet’ten sadece dört uçak fazlası olmasına karşın sekiz nokta ve kırk altı hat daha fazla hizmet vadettiği görülüyor.
Çalışanlar AJet standartlarından memnun değil
VOA Türkçe’nin görüştüğü ve isminin açıklanmasını istemeyen bazı havayolu çalışanları yeni firmanın kapasitesinin üzerinde çalıştığını ve çalışanların durumlarında çok fazla belirsizlik olduğunu belirtti. Bunun yanısıra önceki firma Anadolu Jet’in kapasite yetersiz kaldığı koşullarda Türk Hava Yolları çalışanlarından ekip desteği aldığını ancak yeni firmada çalışan sosyal haklarının tıpkı hizmet kalitesi gibi THY’nin gerisinde olduğunu ve aynı standartlara sahip olmadıklarını söylediler.
VOA Türkçe’nin konuştuğu bir AJet hostesi de THY ve Anadolu Jet’teki gibi sendikal haklarının olmadığını, sosyal haklar ve maaşlarda da bu firmaların “standartlarının altında” kaldıklarını belirtti.
Sivil havacılık çalışanlarının memur statüsündeki emekçilerini kapsayan KESK’e bağlı Birleşik Taşımacılık Sendikası (BTS) Genel Başkanı Tonguç Özkan da konuyla ilgili VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulundu.
AJet’te çalışanların daha çok işçi statüsünde olduğunu belirten Özkan, burada çalışan hakları konusunda ciddi sıkıntılar olduğunu bildiklerini belirterek, bunun sivil havacılıkta sosyal hakların kötüye gidişine önemli bir örnek teşkil ettiğini kaydetti.
THY bünyesinden AJet’e geçiş yapan çalışanların durumlarında belirsizlik hakim
Hava-İş Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özcan da VOA Türkçe’ye, AJet’in “Low cost” (düşük maliyetli) bir havayolu olarak kurulma planı ve Avrupa ile rekabet öncelenerek başlanan süreçte esas sorunun sürecin zamana yayılmadan hızlı harekete geçilmesi olduğunu söyledi.
Bu süreçte THY bünyesindeki Anadolu Jet başkanlık biriminin kapatılarak çalışanların bir kısmına AJet’in adres gösterildiğini belirten Özcan bunun da çalışanlarda özlük hakları kayıplarına neden olabilme riski taşıdığını ve operasyonun henüz tam netleşmediği için belirsizliklerin çalışanlar ve yolcular açısından sürdüğünü belirtti.
Hava-İş AJet’te örgütlenmeye hazırlanıyor.
Forum