Rusya'nın 30 Ağustos - 2 Eylül tarihleri arasında "bakım amaçlı" kapattığı Kuzey Akımı 1 doğalgaz boru hattını, "Rusya'ya uygulanan yaptırımların yarattığı teknik gerekçeler" nedeniyle "tamamen kapatma kararı" Avrupa ekonomilerini sallıyor.
Avrupa'da piyasalar haftaya 2 büyük şokla başladı. Rus gazının tamamen kesilmesi riski hem borsaları alt üst etti, hem de Euro, Dolar karşısında bir kez daha tarihi değer kaybederek, ilk kez 0,99'un altına geriledi. Ekonomistler, Avrupa'da resesyon uyarısı yapıyor.
Avrupa'da, Rusya'nın bakım gerekçesiyle 3 gün boyunca kapattığı Kuzey Akımı (Nord Stream 1) doğalgaz boru hattını yeniden açmaması korkusu gerçek oldu. Avrupa'da piyasalar haftaya sert düşüşle başladı.
Fransız borsası endeksi CAC 40, seansın başında yüzde 2,1 değer kaybederek 6000 puanın altına geriledi. Yaklaşık 6,600 puana yükseldiği 16 Ağustos'taki zirvesinden bu yana, Paris Menkul Kıymetler Borsası'nın barometresi, yaklaşık yüzde 8,5 değer kaybetti. Böylece CAC 40 son iki ayda elde ettiği kazanımların çoğunu geri verdi.
Bugün diğer büyük Avrupa piyasalarında da aynı atmosfer hakim. Ekonomileri Rus gazına en çok bağımlı olan iki ülke Almanya ve İtalya'da düşüş daha sert oldu. Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası yüzde 2,73 Milano borsası da yüzde 2,30 puan düştü. Rus gazına daha az duyarlı olan İngiltere’de borsada hisse senetleri sadece yüzde 0.87 değer kaybetti.
Benzin fiyatı artmaya devam ediyor
Rusya'nın Avrupa'ya gaz sevkiyatının durmasıyla, enerji savaşı da yeni bir boyut kazanıyor ve hızla enerji tedariğine yönelen Avrupa'da " en korkulan" senaryo yaklaşıyor. Uzmanlar, "özellikle kışın başlamasıyla birlikte önümüzdeki altı ayı yönetmek zor olacak" diyerek enerjide, karne dönemine geçme riskinin artık göz ardı edilemeyeceği uyarısında bulunuyor.
Avrupa, son iki ayda yüksek düzeyde gaz depoladı ve doğalgaz ithalatını çeşitlendirmek için mekik diplomasisi gerçekleştirdi. Ancak stoklar, Rusya'nın gazı tümüyle kesmesi sonrası, doğal gaz tüketiminde kısıtlamalara engel olacak seviyeye ulaşamadı.
Rusya'nın gazı "tamamen" kapatma kararının ardından gaz piyasasındaki eğilim de keskin bir şekilde tersine döndü. Pazarın açıldığı Pazartesi günü Avrupa'nın gösterge gaz fiyatı piyasası Hollanda TTF'de doğalgaz, megavat/saat başına yüzde 30 artışla, 272 Euro'ya yükseldi.
Yatırımcılar için geçen haftanın olumlu noktaları arasında, gaz fiyatının keskin bir şekilde düşmesi, üçte bir oranından fazla düşüşle Hollanda TTF'de megavat saat başına 210 Euro'da sona ermesiydi. 26 Ağustos'ta megavat saat başına 345 avroluk tarihi rekorunu yakalan doğalgaz, Ukrayna savaşından önce, sene başında 70 Euro civarındaydı.
Euro tepe taklak
Gaz fiyatlarındaki sıçrama ve bu kış için baş gösteren enerji kıtlığı riski, hem tüketicilerin hem de işletmelerin bütçelerini sarsıyor ve Euro Bölgesi'ninde resesyon tehdidini artırıyor. AB'ye üye 19 AB ülkesinin ortak para birimi Euro, bu Pazartesi sabahı 0,9878 Dolar'dan işlem gördü. Böylece Euro, yürürlüğe girdiği Aralık 2002'den bu yana tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Bunun sonucunda, dışa bağımlı birçok şirket, maliyetlerinde yaşanan patlamayla baş etmek zorunda kalıyor ve bu artışların bir kısmını tüketici fiyatlarına yansıtıyor.
Kremlin: "Sorun yaptırımlar"
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, "Boru hattındaki pompalama ilgili sorunların, Batılı devletlerin Rusya'ya uyguladığı yaptırımlardan kaynaklandığını" açıkladı. Peskov, medyaya yaptığı açıklamada, "Bu aksaklıkların başka bir nedeni yok. Şu anda gördüğümüz duruma yol açan bu yaptırımlardır. Batılıların, sorumluluğu ve suçu Moskova'ya atmaya yönelik amansız girişimlerini, tümüyle reddediyoruz. Bu işin bu duruma gelmesinden Avrupa Birliği, Kanada ve İngiltere sorumludur" dedi.
Scholz ve Macron görüşüyor
Rus gazına çok bağımlı olan Avrupalılar, bu kış bir enerji krizinden kaçınmak için zamana karşı yarışıyor. Ulusal düzeyde, yükselen fiyatlar karşısında hükümetler de harekete geçiyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz, bugün enerji krizini video konferans yöntemiyle görüşecek. AB Enerji Bakanları ve Euro Bölgesi maliye baklanları konuyu görüşmek üzere 9 Ekim'de toplanıyor. AB Maliye ve Ekonomi Bakanları da krizin ekonomi üzerindeki etkilerini konuşmak üzere 9-10 Eylül tarihlerinde biraraya geliyor.
Avrupa Birliği'nin enerji bakanları 9 Eylül'de olağanüstü toplanıyor. Bu toplantıda, yükselen fiyatlar karşısında işleyişi giderek eleştirilen Avrupa elektrik piyasasında, reform yapılması hedefleniyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 14 Eylül'de "enerji fiyatlarının üst sınırına ilişkin teklifleri sunacak.
AB Konsey Başkanı Charles Michel ise, Rus gazına alternatif arayışları çerçevesinde yarın Katar'a giderek, enerji devi, dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçılarından birisi olan Katar Enerji Grubu ile görüşecek. Aylardır AB ile pazarlıkları sürdüren Katar Enerji henüz bir uzlaşma açıklaması yapmadı.
Enerji piyasalarında, Suudi Arabistan liderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) 13 üyesi ve Rusya'ya yakın 10 ülkenin içinde olduğu ortaklarıyla bugün gerçekleştireceği toplantının sonuçları da bekleniyor.
Alman-Fransız dayanışması
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile gerçekleştirdiği video konferans görüşmesinin ardından, gaz ve elektrik dağıtımı için bir Fransız-Alman dayanışması üzerinde anlaştıklarını açıkladı. Almanya'nın Fransa'ya elektrik, Fransa'nın da Almanya'ya gaz tedariki için destek olacağını kaydeden Macron, şirketlerin gaz ve elektrik fiyatlarındaki artışı telafi etmesi için bir "Avrupa katkısı projesini" desteklediklerini de kaydetti. Macron, enerji fiyatları için bir tavan fiyat belirlenmesi fikrini de desteklerini ekledi.
Elektrik kesintilerine "son çare" olarak başvurulacağını sözlerine ekleyen Emmanuel Macron, bu kış karneyle enerji dağıtımından kaçınmak için herkesi "şu anda tükettiği miktarın yüzde 10'u seviyesinde tasarruf etmeye" çağırdı. Macron, "Çözüm bizim elimizde. Klimayı daha yüksek derecede, kaloriferleri de normalden biraz daha düşük seviyede çalıştırmak gibi bir takım davranışları değiştirerek, örneğin evimizde kaloriferleri 19 dereceye ayarlayarak elektirk ya da gaz kesintilerinden kaçınabiliriz" diye konuştu.
