Fizik tedaviyi sadece ameliyat sonrası rehabilitasyon veya bir kazadan sonra iyileşme ile ilgili görüyorsanız, tekrar düşünün. Büyük çoğunluk için bir fizyoterapiste görünmek, birçok sağlık sorununun önlenmesi, rutin taramalar ve zinde kalmakla ilgili olmalı.
Amerikan Fizik Tedavi Derneği'nin (APTA) eski başkanı Sharon Dunn, Associated Press'e (AP) verdiği demeçte, “Biz sağlık hizmetlerinde en iyi saklanan sırrız” diyor.
APTA'nın şu anki başkanı Roger Herr ve St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde fizik tedaviden sorumlu dekan yardımcısı Gammon Earhart da aynı görüşte.
Mesleğin imajı tek boyutlu olma eğiliminde. Dizinizden ameliyat oldunuz, sırtınız sürekli ağrıyor ya da sakatlandınız ve bir doktor tarafından fizyoterapiste yönlendirildiniz.
Birkaç kez gidersiniz, bir değerlendirme yapılır ve yapmanız gereken egzersizler ve nasıl daha verimli hareket edebileceğinize dair tavsiyelerle taburcu edilirsiniz.
Earhart, “Fizyoterapistlerin yaptığı işin büyük bir kısmı bu. Ama bence pek çok insan bunu anlamıyor. Büyük bir tıbbi sorun yaşadıklarında, bir fizyoterapistin kendilerini daha iyi hissedene kadar masaj yapacağını düşünüyorlar. Öyle bir şey değil” diyor.
Yıllık kontrolleri aksatmamak uzun vadede fayda sağlayabilir
Meslekteki pek çok kişi fizyoterapistleri diş hekimleri gibi düşünmeyi tercih ediyor; hastalar düzenli muayeneler için randevu alıyor.
“Herhangi bir sorununuz olmasa bile, gidip her şeyi kontrol ettiriyorsunuz” diyen Earhart’a göre, eğer ortaya çıkmaya hazır gibi görünen bir sorun varsa, bu sorunu en başından halletmek mümkün.
Muayene, sağlık geçmişi ve mevcut sağlık durumunu, yani fiziksel aktivite, uyku, beslenme gibi ayrıntıları içerebilir.
Bunun ardından nasıl hareket ettiğinize bakılır. Yürürken, koşarken, uzanırken, otururken ve ayakta dururken postürünüz ve hareket kalıplarınız incelenir. Güç ve esneklik açısından kas dengesizlikleri gözlemlenir.
APTA Başkanı Herr, her yaş grubunun yıllık sağlık kontrolleri yaptırmasının büyük bir destekçisi.
Fizyoterapinin herkes için olduğunu kaydeden Herr, “Genç, gelişmekte olan sporcular veya ileri seviye atletler ya da iyi yaşlanmak ve mümkün olduğunca işlevsel ve bağımsız olmak isteyen biri fizyoterapiden fayda sağlayabilir” görüşünde.
ABD’de artık 50 eyaletin tamamında bir doktor veya cerrahın sevkine ihtiyaç duymadan bir fizyoterapist ziyaret edilebiliyor.
Ancak Dunn, “Halkın bir doktorun sevki olmadan bir fizyoterapiste gidebileceklerini bildiğini sanmıyorum” dedi.
Yıllık muayene için kötü haber ise maliyetler olabilir. Bu önleyici ziyaretler genellikle sigorta kapsamında değil.
Earhart, ABD’nin Ortabatı eyaletlerinde böyle bir ziyaretin cepten 150 dolara mal olabileceğini tahmin ediyor. Ancak böyle bir önleyici adım, uzun vadede masraflardan tasarruf ve daha sağlıklı yıllar sağlayabilir.
New York'ta yaşayan Herr ise, ülkenin daha pahalı olan bu eyaletinde maliyetin 200-300 dolara kadar yükselebileceğini söylüyor.
Earhart, “Ameliyat ve kazalar hala olabilir, ancak genellikle bu ziyaretlerle her şeyin üstesinden gelirsiniz,” diyor ve ekliyor: “Bence insanlar hareket etme şekillerinin onları ileride bir soruna hazırlayabileceğini daha fazla anlasalar, bir fizyoterapiste gitmeye çok daha meyilli olurlar.”
Kas ve kemik yapınız hangi aktiviteler için uygun?
İnsanların vücudu, kalça yapısından kas ve kemik yapılarına kadar birçok farklılığa sahip. Hangi sporların veya aktivitelerin uygun olduğuna karar vermek için çocukların fiziklerini erken değerlendirmek faydalı olabilir. Daha sonra bir sorunla karşılaşmamak için önceden test yapmak, bir fizyoterapist için mükemmel bir iş.
Earhart, “Çocukları spor seçerken tarasak ve bu sporun muhtemelen sizin yapınıza uygun olmadığını söylesek, ileride çok fazla acı ve sorun yaşanmasını önleyebiliriz. Belki de kalçaları baleye uygun değildir” diyor.
Mesafe koşucuları da bu şekilde düşünmeli. Bazıları, kilometrelerce koşmalarına rağmen sakatlıklardan kaçınmak için daha verimli bir yapıya sahip. Diğerleri ise öyle değil ve bunu önceden bilmek, sağlıkları için iyi olabilir.
Yaşlı nüfusta düşme korkusuna çözüm
Düşmek ve düşme korkusu yaşlanan nüfus için zorlayıcı bir durum.
Herr, fizyoterapistlerin bu hususta nispeten basit müdahalelerle yardımcı olabileceğinin altını çiziyor.
“İnsanlara düştüklerinde tekrar ayağa kalkabileceklerini göstermek istiyorsunuz. Bunu yapabileceklerini bildiklerinde, bu onlara güven verir ve düşme korkusunu azaltmaya yardımcı olabilir. Düşmenin risklerinden biri de insanların hiçbir şey yapmaması. Bu yüzden hareket etmeyi bırakırsanız daha formsuz kalırsınız ve işlevsel olmazsınız.”
“Yerden ayağa” hareketlerinin esneklik, güç, denge ve koordinasyonun yanısıra planlama da içerdiğini belirten Herr, “Yerde yatar pozisyondan ayağa kalkmak kulağa basit geliyor. Ancak tüm yaş grupları için harika bir egzersiz” diyor.
Kilo ile ilgili sorunlar
Earhart, fizik tedavi hastalarının muhtemelen yüzde 50'sinin aşırı kiloyla ilgili sorunlar nedeniyle orada olduğunu tahmin ediyor.
“Bir kişinin kilosunun hareketlerini etkilemesi için hastalık derecesinde obez olması gerekmiyor” diyen Earhart, kişi ne kadar fazla kilo taşıyorsa, eklemlerine o kadar fazla yük bindiğine dikkat çekiyor.
Earhart, “gastrik baypas” olarak da bilinen bariatrik cerrahi olarak adlandırılan kilo verme ameliyatı için hastaları “prehab”, yani müdahale öncesi egzersiz için gördüğünü söylüyor.
Bu ameliyat, hastaların ne kadar yiyebileceğini ya da kalori alma kabiliyetini sınırlamak için sindirim sistemine müdahaleyi içeriyor. Ameliyat ayrıca rehabilitasyon ziyaretlerini de gerektirebiliyor.
Obez hastaların kilo vermesini takip eden Herr, bunun bir motivasyon meselesi olabileceğini; ancak yanıtın her zaman bu kadar basit olmadığını vurguluyor.
Herr, “İnsanların bir dönüm noktasına bağlı olarak değiştiğini gördüm, örneğin bir çocuk sahibi olmak ve gerçekten iyi bir ebeveyn olmak istiyorlar. Uygun bir ebeveyn olmak istiyorlar ve aynı şey büyükanne ve büyükbaba için de geçerli. Bu da insanları bir yaşam tarzı değişikliği nedeniyle katılım göstermeye motive ediyor” diyor.
Forum