Başkan Donald Trump’ın imzalamaya hazırlandığı iddia edilen tasarı aşamasındaki bir kararname Çarşamba günü Washington’da kafaları karıştırdı. Sözkonusu kararnameyle, Başkan Donald Trump’ın terör zanlılarının sorgu metotlarının gözden geçirilmesini istediği ve Amerika dışındaki sorgulama merkezlerinin yeniden açılmasına izin vereceği iddia edildi.
“New York Times” gazetesi ve “Associated Press” haber ajansı, Beyaz Saray’daki üst düzey yöneticilerin elinde olduğu söylenen kararnamenin kopyasını ele geçirdiklerini iddia ettiler. Beyaz Saray sözcüsü Sean Spicer ise sözkonusu taslağın Beyaz Saray kaynaklı olmadığını söyledi. Ancak sözcü taslakla ilgili başka bir yorum yapmadı ve kime ait olabileceğine dair de ayrıntı vermedi.
Başkanlık kararnamesi olduğu iddia edilen belgeye göre halen 41 terör zanlısının tutulduğu Küba’daki Guantanamo Üssü hapishanesi kapatılmıyor. Eski başkan Barack Obama göreve gelirken hapishaneyi kapatma sözü vermiş ancak başarılı olamamıştı. Hapishane, radikal İslamcı teröristlerin, CIA’in ifadesi ile “güçlendirilmiş sorgulama metotlarıyla” sorgulandığı yerlerden biriydi. Obama, bu uygulamayı kendi döneminde yasaklamıştı.
Obama ayrıca CIA’in diğer ülkelerdeki gizli sorgulama merkezlerini de kapattı.
Yeni başkan Donald Trump ise kampanyası sırasında “waterboarding” olarak adlandırılan ve sorgulanan kişide boğulma hissini yaratan metodun kullanılmasını destekleyebileceğini söylemişti. Bu sorgulama yöntemi Obama tarafından yasaklanmıştı. Halen Amerikan yasalarına göre “waterboarding” metodu yasak.
Trump, söz konusu sorgulama metodu ile ilgili olarak Çarşamba akşamı ABC televizyonuna verdiği röportajda “Kesinlikle işe yarar bir yöntem olduğunu hissediyorum” dedi.
Trump istihbarat örgütlerinin üst düzey yöneticileriyle konuştuğunu onların da bu yöntemin kullanılmasına destek verdiklerini söyledi. Trump “Ateşe ateş ile karşılık vermek durumundayız,” dedi.
Donald Trump, kabinesinde Savunma Bakanı olarak görevlendirdiği James Mattis, terör zanlılarına işkence yapmanın olası saldırıları önlemede işe yaramadığını düşündüğünü söylemişti. Trump da bu konuda Savunma Bakanı Mattis ve CIA Direktörü Mike Pompeo’yu dinleyeceğini söyledi ve “Eğer bu yöntemi kullanmak istemiyorlarsa sorun değil,” dedi
Eski Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden P.J. Crowley, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı değerlendirmede “Savunma Bakanı Mattis işkencenin etkili bir metot olduğuna inanıyor olsaydı bile bu, Trump açısından ciddi bir yasal ve siyasi sorun haline gelir çünkü Amerikan ordusu da işkence metotlarını yasaklıyor,” dedi.
Amerika’nın Sesi güvenlik muhabiri Jeff Seldin’in sorularını yanıtlayan Crowley, konunun “Siyasi içgüdü, politik gerçeklik ve sahadaki tecrübelerin karşı karşıya geldiği bir nokta olacağı yorumunda bulundu. Crowley, “Bu noktada iddia edilen başkanlık kararnamesinin, Amerikan yasalarında ya da genel yaklaşımında ciddi bir değişikliğe neden olacağını sanmıyorum,” dedi.
Crowley, “İstihbarat ve güvenlik yetkililerinin, terör şüphelilerini birlikte sorgulamalarının, işkence metotlarına başvurmaktan ya da sorgulama merkezlerini kullanmaktan daha etkili olduğunu gördük,” diye konuştu.
Başkan Trump kampanyasında Guantanamo’yu da açık tutma sözü verdi. Yeni başkan seçim kampanyası boyunca “Kötüleri buraya tıkayacağız ve inanın orası tıka basa dolu olacak,” dedi.
Basın tarafından kopyası ele geçirildiği öne sürülen başkanlık kararnamesinde, istihbarat örgütü yetkililerinden başkana, üst düzey terör şüphelilerinin sorgulama metotları ile ilgili programa ilişkin tavsiyelerini bildirmeleri isteniyor. Buna göre, taslakta, istihbarat yetkililerinden, El Kaide’nin 2001’de düzenlediği 11 Eylül saldırısından sonra başlatılan programda olduğu gibi CIA’in terör zanlılarını yabancı ülke topraklarında mı sorgulamasının ve bu uygulamanın CIA tarafından kurulan hapishanelerde mi yapılmasının iyi olduğu yolunda tavsiyede bulunması isteniyor.
CIA’in o dönemde Irak, Litvanya, Tayland, Romanya, Afganistan ve Polonya’da gizli sorgulama merkezleri olduğuna inanılıyor.
Taslak kararname ile ilgili haberi yapan basın kurumları raporda Amerikan yasalarına uyulması gerektiği ve işkencenin kesinlikle reddedildiğinin yazıldığını belirtiyorlar.
Başkan Trump’ın sorgulama tekniklerini yeniden tartışmaya açmasının ardından Cumhuriyetçi Arizona Senatörü ve aynı zamanda 5 yıldan uzun bir süre Vietnam’da savaş esiri olarak tutulan eski Deniz Kuvvetleri pilotu John McCain’den yanıt geldi.
McCain “Başkan hoşuna giden her kararnameyi imzalayabilir ama kanun kanundur. Amerika Birleşik Devletleri’ne işkenceyi geri getirmeyeceğiz,” dedi.
McCain, Savunma Bakanı ve CIA Direktörü tarafından kendisine güvence verildiğini bu kurumların ordunun sorgulama teknikleri ile ilgili mevcut uygulamalarına sadık kalacaklarını söylediklerini belirtti.
