Esat karşıtı eylemciler, son 48 saat içinde Şam rejiminin ateşkesi 66 kez deldiğini bildirdi. Hava saldırılarında 7’si çocuk, 5’i kadın 100 kişinin öldüğünü belirtiliyor.
Ancak ateşkes yalnızca hükümet için değil, tüm taraflar için yararlılığını tüketmiş olabilir.
Cenevre görüşmelerindeki muhalif müzakerecilerden Besme Kodmani, son 10 günde ateşkesin çökme noktasına geldiğini söyledi. Görüşmelerin bu hafta tekrar başlaması planlanıyor.
Çok sayıda ihlal gözlemlendi
Ateşkesin ihlali konusunda hem hükümet hem de muhalifler karşı tarafı suçluyor. Ayrıca, Birleşmiş Milletler, rejimi, bazı stratejik kentlere yönelik uluslararası yardımı bloke etmekle suçluyor.
Son 48 saat içinde her yönde çatışmalarda artış var. Ülkede savaşan her grup tekrar çatışmanın içine çekildi. IŞİD, Suriye’nin kuzeyinde geçen hafta diğer muhalif gruplara kaybettiği stratejik önemi olan bir kasabayı tekrar ele geçirdi. Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye sınırına yakın el Rai’de şiddetli çatışmalar yaşandıktan sonra kasabanın IŞİD’in eline geçtiğini bildirdi.
Mart sonundan bu yana muhalif gruplar Suriye-Türkiye sınırında IŞİD’in elindeki 10 kasabayı ele geçirdi. İzleme Örgütü’nün direktörü Rami Abdülrahman, Amerika önderliğindeki uluslararası koalisyonun havadan yardım etmemesinin, kasabanın kaybına yol açtığını söyledi.
27 Şubat’ta ilan edilen ateşkese IŞİD dahil edilmemişti.
El Kaide’nin Suriye kolu olan El Nusra ve diğer muhalif gruplar, Halep, Hama ve Lazkiye’de taarruzlara başladı. Lazkiye’de bir tepenin ele geçirildiği bildirildi. Kıyı kenti Lazkiye, Suriye Alevileri’nin merkezi. Lazkiye’nin doğusundaki Hama’da ise muhalifler Sehl el Gab Ovası’na yöneldi. Rus ve Suriye hava saldırıları son şiddetiyle sürerken iki taraf da kazanımlar elde ettiğini iddia ediyor.
Halep’in güneyindeki kırsal bölgede rejim güçleri 40’tan fazla hava saldırısı düzenledi. Siyasi muhalifler, muhalif güçlerin ve El Nusra militanlarının Zitan ve Berneh çevresinde ilerleyerek, rejimin Halep’e taarruzunu zorlaştırmaya çalıştığını bildirdi.
Suriye Başbakanı Vail el Halki, Rus medyasına yaptığı açıklamada, rejimin, Halep’in muhaliflerin elindeki bölümlerini ele geçirmek için büyük bir operasyona hazırlandığını söyledi. Bir zamanlar Suriye’nin ticari merkezi olan kent, 2012’den bu yana hükümet ve muhaliflerin elinde bulunan bölgeler olarak ayrıştı. Rejimin Halep’i kuşatmaya yaklaşması, Şubat ayında Batılılar’ın ateşkes ilanı konusunda ellerini çabuk tutmalarına neden olmuştu.
Vail El Halki, TASS haber ajansına, “Rus ortaklarımızla beraber Halep’i özgürleştirmeyi ve ateşkese katılmayan tüm yasadışı grupları bloke etmeyi planlıyoruz” diye konuştu. Rus siyasetçi Dimitri Sablin, RIA haber ajansına, Rus hava kuvvetlerinin, Suriye ordusunun kara operasyonuna destek olacağını söyledi.
Rus taarruzu
Rusya ve Suriye hava kuvvetleri el Selhin, el Meyser, Baedin, Bani Zeyid ve El Şakif’i bombaladı. Rejim güçleri ayrıca Handarat, El Mallah ve Halep’in kuzeyindeki Castillo yoluna yönelik de saldırılarda bulundu. Castillo, Halep’teki muhaliflerin ikmali için önemli. Rami Abdülrahman, Halep’te ateşkesin gerçek anlamda sona erdiğini söyledi.
El Haiki, Halep’te başarılı olunmasının, hükümet güçlerinin doğudaki IŞİD bölgelerine doğru ilerlemenin yolunu açacağını söyledi.
Çatışmaların yoğunlaşması BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın işini de zorlaştırıyor. Mistura, Pazartesi Şam’da görüşmelerde bulundu.
Suriye Dışişleri Bakanı Valid el Muallim’le görüşen de Mistura, Esat hükümetinden ateşkese saygı göstermesini ve daha fazla insani yardım geçişine izin vermesini istedi.
Şam’da gazetecilerle konuşan de Mistura, ateşkesi sürdürmenin öneminden bahsedildiğini ifade etti.
Esat’ın geleceği
Ateşkesin tamamen çökmesi Çarşamba günü yapılması planlanan barış görüşmelerinin geleceği için iyiye bir gelişme olmayabilir. Müzakerelerde henüz büyük bir ilerleme kaydedilemedi. En kritik konulardan biri Cumhurbaşkanı Esat’ın geleceğiyle ilgili. Muhalifler, Esat’ın geçiş döneminde herhangi bir rol oynamadan görevini terk etmesini gerektiğini savunuyor.
Esat’ın savaş alanlarındaki pozisyonu artık daha sağlam. Rusya’nın geçen sene başlayan müdahalesi dengeleri değiştirdi. Dış güçlerin rejime desteğinin azalacağına dair de bir işaret yok. Üst düzey bir İranlı yetkili, İran televizyonuna, Esat’ın görev süresini tamamlayarak herhangi bir Suriyeli’nin hakkı olduğu gibi tekrar seçimlere katılması gerektiğini söyledi.
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanlarından Ali Ekber Vilayeti, ABD Dışişleri Bakanı Kerry’nin, İran’ın, Esat’ın görevi bırakması konusunda kendilerinden yardım istediğini açıkladı. Vilayeti “Onlara bunun sizle ne ilgisi var? Bu karar Suriye halkının değil mi” demeliyiz diye konuştu.
Vilayeti, Batı’nın ön şart olarak gördüğü Esat’ın görevden ayrılması talebinin, kendileri için ise bir kırmızı çizgi olduğunu belirtti.
