Suriye ordusu hafta başında 32 aydır IŞİD’in kuşatması altında bulunan Deir El Zur’a girmeyi başardı. Ancak Suriye’nin doğusu için verilen mücadele henüz yeni başlıyor ve uzmanlar bu çatışmalarda sivil ölümlerin çok yüksek olabileceği konusunda uyarıyor.
IŞİD hala kentteki birçok mahalleyi ve civardaki petrol yataklarını kontrol etmeye devam ediyor. Suriye’nin doğusu için verilen mücadelenin, Suriye ordusu ve müttefikleri için çetin bir sınav olacağı sanılıyor.
Suriye ordusunun Deir El Zur operasyonunu yöneten komutanlardan Hassan İskender Taraf’ın aracının, kentin batısında IŞİD tarafından döşenen mayına isabet etmesi sonucu ağır şekilde yaralanması da bu zorlu mücadelenin ilk işaretlerinden biri olarak değerlendirildi.
BM, Deir El Zur vilayetinde bir milyondan fazla kişinin yaşadığını tahmin ediyor. Nüfus savaş yüzünden kaçan Suriyeliler nedeniyle azaldı. BM yetkilileri, rejimin düzenlediği kara operasyonlarıyla Rusya ve Amerika liderliğindeki IŞİD karşıtı koalisyonun hava saldırılarının sivil ölümlerini artırabileceği konusunda kaygılı.
Uzmanlara göre vilayette savaşın ne kadar uzayacağı sorusunun yanıtı IŞİD’in kararlılığı ve savaş alanındaki gücüne bağlı. IŞİD militanları Suriye rejim güçlerinin Deir El Zur’dan geçen ana otoyolu açmasından sonra askeri açıdan zayıflamış durumda.
New York merkezli siyasi araştırma grubu Century Fondation’ın uzmanlarından Aron Lund, bu gelişmenin 2014’ten bu yana en zayıf durumunda olan IŞİD için stratejik bir felaket olduğunu dile getiriyor.
Rejimin en önemli yerleşim bölgesi sayılan Deir El Zur’un kuşatmadan kurtarılması ve kentte IŞİD kontrolündeki diğer mahallelerin de ele geçirilmeye başlanmasıyla Deir El Zur Suriye ordusu için bir kayıp olmaktan çıkıp, kazanca dönüşmüş görünüyor. Bu durum IŞİD’in Fırat Nehri boyundaki mevzilerini de zora sokacağa benziyor.
Ağustos ayında IŞİD yerel halktan 20-30 yaşları arasındaki erkeklerin silahaltına alınacağını duyurmuştu. Ayrıca çocuk yaştakilerin de zorla silah altına alındığı haberleri de gelmişti. IŞİD, Suriye’nin doğusundaki sivilleri kendi konumunu güçlendirmek için askere alsa da şu an dört bir koldan üzerine gelmekte olan baskın güçle mücadele etmesi imkansız gibi görünüyor.
Yerli halkın savaşa çağırılması, IŞİD’in savaşçılarının azaldığını gösteriyor. Yerli halkı savaşa zorlamak, onları taraf tutmaya itmek ve aralarında doğuda ve güneydeki İran destekli Şii milislerin de bulunduğu yabancı milislerle savaşmalarını sağlamak taktiksel olarak çok da makul bir yol gibi görünmüyor. ABD destekli Kürtler’in öncülüğündeki saldırılar da kuzeyde IŞİD’i zorluyor.
Yerli halkın zorla da olsa IŞİD saflarında yer alması geleceklerinin de bir anlamda IŞİD’in ipoteği altına alındığı anlamına geliyor. Oğlu, kardeşi ya da kocası isteyerek ya da zorlanarak IŞİD’e katılmış olan aileler, militanlar bölgeden püskürtüldüğünde kötü muameleye ve cezalandırmaya maruz kalabilir.
Suriyeli komutanlar 100 bin kişinin yaşadığı bölgedeki kuşatmanın kaldırılmasının ardından kutlamalar yaptı. Ordu komutanı “Bu büyük başarı teröre karşı verilen mücadelede stratejik bir ilerleme. Bu, ayrıca Suriye Arap ordusunun ve müttefiklerinin gücünü gösteriyor” dedi.
İran’da yayınlanan Tahran Times İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Ali Şamkani’nin saldırının İran, Rus ve Suriye güçlerinin birlikte ne kadar iyi çalıştıklarını gösterdiğini söylediğini yazdı. Uzmanlar bu açıklamayla Şamkani’nin Suriye’deki Amerikan askeri varlığına atıfta bulunduğunu tahmin ediyor.
İranlı yetkililer IŞİD’le savaşan tüm yabancı güçlerin Suriye’nin egemenliğine saygı duyması gerektiğini vurguluyor ve İran güçleriyle Rus kuvvetlerinin Şam’a davet edildiklerini ancak Kürtleri destekleyen Amerikan kuvvetlerinin aynı daveti almadıklarını kaydediyor.
