Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Washington Eyaleti Demokrat milletvekili ve Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu’nun kıdemli üyelerinden Adam Smith, IŞİD’in hem Suriye ve Irak, hem de Amerika ve dünya için çok büyük bir tehdit oluşturduğunu söyledi.
İran, Hizbullah ile Beşar Esat’ı destekleyerek Suriye’de taşeron savaşına devam ederken, Sünni muhalif gruplar, Esat güçlerine karşı savaşıyor. Esat rejiminin devrilmesi için savaşan birçok grup var, ancak en çok IŞİD terör örgütünün Suriye’de saflarına adam kattığını görüyoruz. Bu, nasıl önlenebilir ve buna karşı yeni seçilecek başkan neler yapabilir?
“İktidar boşluğu ve mezhep bölünmesi bölgeyi tam bir kaosa sokmuş durumda. Kim seçilirse seçilsin bu soruna kısa bir sürede çözüm bulabileceğini sanmıyorum. Donald Trump, bu sorunu çözme sözünü verdi ama bu bir mucize olur. Sünni Şii çekişmesini ve Esat rejiminin kötü yönetimini radikal teröristler, kendi çıkarları için kullanıyor. Bu sorun için basit bir çözüm yok. Ancak Ortadoğu’yu az da olsa kontrol altında tutmak istiyoruz ve bunun için de sorunlarla ilgilenmemiz ve akıllı politikalar üretmemiz gerekiyor.”
Daha önce doğu Avrupa’da agresif bir dış politika izleyen Rusya, Suriye’de de ağırlığını koydu. IŞİD’le savaştığını söyleyen Rus yetkililer, Esat rejimine hayati destek vermeye devam ediyor. Bu durumdan Rusya-Amerika ilişkisi nasıl etkileniyor?
“Bizim Avrupalı müttefiklerimizin yanında olduğumuzu göstermemiz gerekiyor. Bugüne kadar müttefiklerimize askeri ve mali yardımda bulunduk. Ruslar’ın, bu tutumumuzun değişmeyeceğini ve NATO’nun hiçbir yere gitmeyeceğini anlaması gerekiyor. Rus yetkililer de, Soğuk Savaş’tan kalma “zero sum” yani biri kazanırken diğerinin kaybedeceği oyun döneminin bittiğini anlamak zorunda. Petrol fiyatları düşüyor, ekonomileri kötü durumda. Batı’ya karşı hareket edeceğine batı ülkeleriyle birlikte hareket etmesi Rusya’nın çıkarına. Ekonomi kötüye giderken Putin, yabancı bir düşman yaratarak kendi meşruluğunu korumaya çalışıyor. Bu da çok tehlikeli bir durum. Rusya’nın saldırganlığını durdurmak için adımlar atmamız gerek. Afganistan’da bize biraz da olsa destek veren Rusya, Suriye’de karşı cephede. IŞİD’e karşı savaştıklarını söylüyorlar ancak yaptıkları tek şey Esat rejiminin devamını sağlamak. Ancak Esat başta olduğu sürece bu kaos devam edecek. IŞİD gibi terör örgütleri, Esat rejiminin meşru olmadığı gerçeğini kendi çıkarlarına göre kullanarak saflarına adam çekmeye devam ediyor.”
Peki IŞİD’in faaliyet alanlarından biri olan Irak’ta durum ne? İran’ın desteğini arkasına alan Irak hükümeti, bir yandan IŞİD’e karşı savaşırken, diğer yandan da ülkede yaşayan Sünni vatandaşları kendisinden uzaklaştırıyor. Kongre üyesi Adam Smith’e, istikrar getirecek reformlar için Bağdat hükümetinin ve Amerika’nın ne yapması gerektiğini de sorduk.
“Öncelikle her sorunu biz çözemeyiz. Bağdat hükümetini reform yapması için teşvik etmeyi sürdürmeliyiz. İran, IŞİD’i güçlendirmeye çalışmasa da, mezhepçiliği körükleyen Bağdat hükümetini destekleyerek IŞİD’in işini kolaylaştırıyor. Bence İran, bölgede yaşanan iç savaşı devam ettirecek adımlar atmanın kendi çıkarına olmadığını biliyor. Barış ve istikrar İran’ın da işine gelir. Çalışmalarımızı devam ettirmemiz ve IŞİD’e karşı bölgesel güçlere askeri destek vermemiz gerekiyor. Sünniler’in de kendilerine IŞİD yerine bir alternatif bulmaları gerekiyor. Aksi takdirde IŞİD bölgede sorun olmaya devam eder.”
Kongre üyesi Adam Smith, bölgede istikrar sağlanmasının çok uzun süreceği öngörüsünde bulundu, ancak bu uğurda bütün tarafların özveriyle çalışmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı.
