Kamu Denetçiliği Kurumu Başdenetçisi Şeref Malkoç, İçişleri Bakanlığı bünyesindeki geri gönderme merkezlerinin koşullarından şikayetçi olan Suriyeliler bulunduğunu ancak merkezlerde iyileşme sağlanarak çözüm bulunduğunu söyledi.
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), Türkiye’de “ombudsmanlık” mekanizması olarak kamu kurum ve kuruluşlarında yaşanan sıkıntılara ilişkin kamu ile vatandaş arasında “dostane çözüm” bulunması amacıyla görev yapıyor. KDK, yargıdaki dosya yükünü azaltmayı da hedefleyerek, kamuya ilişkin şikayetleri yargıya aksettirilmeden çözümlemeyi amaçlıyor.
KDK Başdenetçisi Malkoç, beraberinde KDK denetçileri Yahya Akman, Celile Özlem Tunçak ve Sadettin Kalkan ile birlikte yabancı medya kuruluş temsilcilerine bilgilendirmede bulundu. Malkoç, KDK Başdenetçiliği görevi öncesinde Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlığı’nı yürütüyordu.
Türkiye’de anayasal bir kuruluş olarak KDK’nın sadece Türk vatandaşlarına değil ülkedeki kamu kurumlarıyla ilgili farklı muameleyle karşılaştıkları şikayetçileri olan yabancılara da hizmet sunduğunu açıklayan Malkoç, örneğin Suriyeli sığınmacılarca yapılan şikayetleri de incelediklerini ifade etti. Suriyeliler’den özellikle geri kabul merkezleriyle ilgili çok sayıda şikayet geldiğini söyleyen Malkoç, “KDK olarak yaptığımız inceleme ve kararımız sonrasında geri kabul merkezlerinde fevkalade düzelme oldu” dedi.
Malkoç’un ifade ettiği merkezler, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyetler yürütüyor. Avrupa ülkelerine kaçak geçiş yapmış Suriyeli sığınmacılar başta olmak üzere yabancılar geçici süreyle geri kabul merkezlerinde tutuluyor. Bu merkezlere ilişkin zaman zaman barınma ve yiyecek temini koşulları açısından sıkıntılar gündeme gelmiş ve özellikle yerlerde yatılması ve yeterince yemek verilmediği iddiaları kamuoyunda tartışılmıştı.
Rusya’dan zorunlu din dersi şikayeti
Malkoç, ayrıca Türkiye’de kamudan şikayetçi yabancılar açısından Türk vatandaşlarıyla evli Ruslar konusunda Rusya tarafınca kendilerine bilgi verildiğini ancak bu konuda somut şikayet olmadığını kaydetti. Rusya tarafınca anne veya babası Rus olan çocuğa “zorunlu din dersi” verilmemesi yönünde talep iletildiğini söyleyen Malkoç, ancak kendilerine doğrudan ilgili şahıs veya şahıslarca başvuru yapılmadığını da anlattı.
Azınlık vakıf eserleriyle ilgili “güvenlik” sorunu
Malkoç, KDK olarak İstanbul’da farklı inanç grupları temsilcileriyle buluştuklarını da açıkladı. Malkoç, Ermeni, Musevi gruplarının geçmişte Vakıflar Genel Müdürlüğü veya Hazine’ye devredilmiş mülklerini geri alma talebi bulunduğunu hatırlatarak, Türkiye’nin son dönemde bu tarz talepleri olumlu karşılayarak çözüme kavuşturduğunu dile getirdi. İstanbul’daki toplantıda bu gruplardan kamudan beklentilerini dinlediklerini kaydeden Malkoç, azınlık grupları tarafından geri aldıkları vakıf eserlerini koruma konusunda sıkıntılar yaşadıkları bilgisini aldıklarını söyledi. Malkoç, devletten bu vakıf mülkleri konusunda güvenlik konusunda maddi yardımı, güvenlik görevlisi temini gibi talepler olduğunu açıkladı.
Malkoç’ın dile getirdiği İstanbul’daki KDK programına, Fener Rum Patrikhanesi Patrik I. Bartholomeos, RUMVADER Başkanı Andon Parizyanos, VADİP ve Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı Başkanı Bedros Şirinoğlu, Türk Yahudi Toplumu ve Türkiye Hahambaşılığı Vakfı Başkanı İshak İbrahimzadeh, Ermeni Katolik Surp Agop Hastanesi Vakfı Başkanı Bernard Sarıbay, Başpiskopos Aram Ateşyan, İstanbul Süryani Katolik Vakfı Başkanı Zeki Basatemir ve Vakıflar Meclisi 4. dönem Üyesi, Türk Musevi Cemaati Başkan Vekili Moris Levi gibi isimlerin katıldığı duyurulmuştu.
OHAL mağduriyetleri ne olacak?
KDK Başdenetçisi Malkoç, olağanüstü hal (OHAL) nedeniyle mağdur olduklarını iddia edenlerden de başvurular geldiğini ancak tüm başvuruları Başbakanlık bünyesinde kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na sevk ettiklerini söyledi. Bu nedenle de Komisyon’un faaliyetlerine yakın ilgi gösterdiklerini ve en son geçen hafta kendilerine ziyarette bulunduklarını anlatan Malkoç, “Çok iyi bir çalışma düzeni kurmuşlar. En az 20 kurumdan bilgi belge alıyorlar. Mahkemeler bile oradan faydalanabilir, mahkemelerde bile o kadar bilgi çoğu zaman olmayabiliyor. Ama Komisyon’a 110 bin civarında başvuru yapılmış durumda. Komisyon, bize 1 haftada 1000 dosyaya bakabildiklerini ifade etti. Bir yılda 52 hafta var, bu da normal olarak 2 yıla tekabül ediyor. Bunu hızlandırmak gerekiyor” dedi.
Malkoç, Komisyon’un çalışmalarıyla mağduriyetleri tespitinde ise gerçekten detaylı şekilde dosyalar oluşturulduğunu ve her başvuru için gerekli belgelerin toplanabildiğini vurguladı.
