Binali Yıldırım’ın istifası üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı için yapılan oylama sonucu AKP Tekirdağ Milletvekili Mustafa Şentop TBMM Başkanlığı’na seçildi.
Şentop’a MHP de destek verdi.
TBMM çatısı altında 31 Mart Yerel Seçimler dolayısıyla yaklaşık iki aydır yaşanan “anayasaya aykırılık” tartışması bu seçimle sona ermiş oldu. İzmir Milletvekili Binali Yıldırım’ın 30 Aralık 2018’de AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı adayı gösterilmesi, “TBMM Başkanı’nın siyasi parti grubu ve faaliyetlerine katılmaması” yönündeki hüküm dolayısıyla anayasaya aykırılık tartışmasına yol açmıştı.
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel’in gündeme getirdiği Anayasa’nın 94’ncü maddesi uyarınca TBMM Başkanı sıfatına sahip iken Yıldırım’ın seçim faaliyeti yürütemeyeceği konusuna farklı tepkiler gösterilmişti. Yıldırım’ın konuya ilişkin ilk önce “Seçimler siyasi faaliyet değil” açıklaması yapması ise tepkiyle karşılanmıştı. Sonrasında Yıldırım, karar değişikliğine gitti ve 29 Ocak’ta istifa edeceğini duyurdu. Ancak Yıldırım’ın 18 Şubat’ta istifa etmesine kadar TBMM Başkanı olarak İstanbul’da seçim çalışmaları yürütmesine yönelik tepkiler de sürdü. Yıldırım’ın istifasını TBMM’ye sunmasıyla Meclis Başkanvekili olarak MHP’li Celal Adan geçici başkanlığı üstlendi ve 24 Şubat’ta seçim yapılması kararlaştırıldı.
TBMM Genel Kurulu’nda seçimde anayasa uyarınca birinci ve ikinci tur oylamamalarda, TBMM’nin üçte iki çoğunluğu yani 400 milletvekili oyu arandı. Üçüncü turda ise salt çoğunluk yani 301 oy yeterliliğine bakıldı.
Mustafa Şentop, AKP’nin adayı olarak gösterilmesine karşın “Cumhur İttifakı” ortağı MHP’nin destek verdiği isim olarak yarışa girdi. Bu bakımdan AKP’nin 291 ve MHP’nin 49 sandalye sayısı Şentop’un seçilmesi için yeterli oldu. Ancak oylamada oturumu yönettiği için TBMM Başkanı koltuğundaki MHP’li Adan oy kullanamadığından 339 ittifak oyu söz konusuydu. Şentop da, üçüncü oylamada ittifak partisi vekillerinden 336 oy olarak seçildi.
Başkanlık yarışında neler konuşuldu, nasıl geçti?
TBMM’deki mevcut vekil sayısı 595 olması itibariyle muhalefet partileri bağımsız vekillerin toplam sayısı 205 sandalyeye sahip oldukları için Meclis Başkanlığı yarışında her halükarda AKP’nin seçimi belirleyici olacaktı. Bir başka deyişle MHP’nin de desteğiyle birlikte yarış başladığında Şentop’un seçileceği belliydi. Şentop, yine de muhalefet partilerinden destek talep etmek üzere sabah grup yönetimlerini ziyaret etti. Bu ziyaret turunda Şentop’un HDP Grubu’na da gitmesi, “AKP’nin uzun süredir HDP’yi siyasi parti değil ‘terör örgütü’ olarak tanımlaması ve kriminalize etmesi” dolayısıyla “dikkate değer” diye yorumlandı. HDP’li Fatma Kurtulan ve Mithat Sancar’ın ise, Şentop’a Meclis Başkanlığı dönemi için açlık grevindeki Hakkari Milletvekili Leyla Güven’in durumunu anımsattığı öğrenildi. Ayrıca HDP Eş Başkanları Pervin Buldan ve Sezai Temelli başta olmak üzere HDP’li vekiller toplantıya yakalarında “Leyla Güven Yaşasın” yazılı rozetlerle katıldı.
Şentop’un basına kapalı görüşmelerde muhalefet partilerine “Eğer ikinci turda adaylarınızı çekerek benim adaylığımı desteklerseniz böylece Meclisimiz kazanacaktır. Ama seçim üçüncü tura kalırsa o zaman Şentop kazanmış olacak” mesajı verdiği de kulislere yansıdı. Ancak muhalefet, kendi adaylarını geriye çekmedi ve Şentop’un seçimini AKP-MHP’nin oyu sağladı.
CHP İstanbul Milletvekili Engin Altay’ı, HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü’yü ve İyi Parti ise Gaziantep Milletvekili İmam Hüseyin Filiz’i başkanlık için aday göstermişti. Yarışta her parti kendi adayını destekledi ve böylece yerel seçimler için “Millet İttifakı”nı oluşturan CHP ile İyi Parti’nin başkanlık seçiminde ortaklaşa hareket etmesi söz konusu olmadı.
Birinci tur oylamada, Şentop 322, Altay 120, Pekgözegü 45 ve Filiz 35 oy alırken 6 geçersiz oy çıktı. İkinci tur oylamada ise, Şentop 333, Altay 126, Pekgözegü 46 ve Filiz 35 oy alırken geçersiz oy sayısı 4 oldu. Sonucu belirleyici son turda, 542 milletvekili oyu kullanırken geçersiz oy sayısı 3’te kaldı. Bu turda Şentop 336 oy ile başkan seçilirken, Altay 124, Pekgözegü 46 ve Filiz 33 oy aldı.
Oylama sürecinde Saadet Parti’li 2 vekil, Türkiye İşçi Partisi’nden (TİP) 2 vekil, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici ve bağımsız 3 vekil katılmadı.
