Amerika Başkanı Donald Trump’ın, Amerikan askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekerek, bölgedeki Kürt gruplara karşı Türkiye’nin operasyonunun önünü açması coğunlukla, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın diplomatik bir zaferi olarak görülüyor.
Trump, Pazar günü Erdoğan’la görüşmesinin ardından sürpriz bir adım attı.
Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump’ın Washington’un tavrını değiştirmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve Türkiye’nin operasyonunun her an olabileceğinin sinyalini verdi.
Erdoğan, "Daha önce de söylediğimiz gibi bir gece ansızın gelebiliriz" dedi.
Türkiye aylardır, Suriye sınırının kürt gruplardan oluşan Suriye SDemokratik Güçleri SDG’nin bulunduğu Suriye sınırı bölgesine askeri yığınak yapıyor. Ankara, SDG’yi oluşturan ana grup YPG’yi terörist bir grup olarak kabul ediyor. Ancak söz konusu grup Washington’un IŞİD’e karşı savaşında kritik öneme sahip bir müttefikti.
Amerika’nın baskısı nedeniyle Türkiye, sınırılarını Kürt militanlardan korumak adına oluşturmak istediği 30 km’lik güvenli bölge planını askıda tutuyordu.
Erdoğan, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilerden yaklaşık 2 milyon kadarını bu güvenli bölgeye göndermeyi planlıyor.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nden Uluslararası İlişkiler Profesörü Hüseyin Bağcı, Trump’ın bu noktada geri adım atabileceğine dair bir beklentinin de olduğunu söylüyor. Bağcı, daha önce yaşananların olası bir geri adımı sürpriz olmaktan çıkaracağını söylerken Türkiye’nin bir önceki Başkan Obama’ya da güvenmediğini benzer şekilde Trump’a da güven duymadığını dile getiriyor. Genel konseptin Amerika Başkanları’na güvenmemek şeklinde olduğunu ifade ediyor.Washington’un YPG’ye verdiği destek iki ülke arasındaki tansiyonunun ana nedeniydi. Uzmanlar gelinen noktada Türkiye’nin Kürt gruplara karşı süratle harekete geçeceğini tahmin ediyorlar.
Suriye konusundaki kararı ülke içerisinde eleştirilere neden olan Trump, daha sonra Türkiye’ye yönelik uyarılarda bulundu.
Twitter hesabından paylaştığı mesajında Trump, "Daha önce de güçlü bir şekilde ifade ettiğim gibi, Türkiye benim harika ve emsalsiz mantığım çerçevesinde sınırı aştığını düşündüğüm bir şey yaparsa, Türkiye’nin ekonomisini tamamen yerle bir ederim. (Daha önce yaptım!)" dedi.
Aralık ayında da Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yaptığı bir telefon görüşmesinde Trump, Suriye’deki Amerikan askerlerini hemen çekme sözü vermişti. Ancak ardından gelen siyasi baskılar nedeniyle çekilme kararı askıya alındı. Uzmanlar Ankara’nın Washington’un tavrını şimdi de yakından takip edeceğini çünkü Trump’ın yakınındaki isimlerin bu karardan vazgeçmesi için baskı yapacaklarını ifade ediyorlar.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsay Graham Twitter hesabından paylaştığı mesajında " Kürtlerin ortada bırakılması Amerika’nın onurunda bir leke olacaktır. Eğer bu plan hayata geçerse Senato’da buna karşı ve geri alınması için girişimde bulunacağız. Bunun partilerüstü güçlü bir destek bulması bekleniyor" ifadelerini kullandı.
Senatör Graham, Trump’ın geçen yıl Suriye’den çekilme kararından geri adım atmasındaki önemli isimlerden biri olarak biliniyor.
Ankara, Suriye planı konusunda ayrıca Tahran’dan da baskı görüyor.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de Pazar günü yaptığı açıklamada "Türkiye’nin güvenliğini tesis etmenin tek yolu merkezi hükümetin sınır bölgesinde varlığının sağlanmasıdır. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine karşı eylemlerle güvenliği sağlamak mümkün değildir" dedi.
Zarif, Tahran’ın tutumunun net bir biçimde Ankara’ya geçen ay Moskova’da yapılan üçlü zirvede iletildiği gibi olduğunu söyledi. Rusya, İran ve Türkiye ‘Astana Süreci’ adı verilen girişimle Suriye’deki karışıklığı çözmek için uğraşıyorlar. Zarif’e yanıt Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’ndan geldi.
Çavuşoğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda "Suriye savaşının başından beri biz ülkenin bütünlüğünü savunuyoruz ve bundan sonra da savunmaya devam edeceğiz" dedi.
Tahran ve Ankara bölgesel iki rakip ülke ve Suriye savaşında farklı tarafları destekliyorlar. İran hali hazırda Türkiye’nin Suriye’deki varlığından rahatsızlık duyuyor ve Türkiye’nin çekilmesi konusunda üstü kapalı çağrılar yapıyor.
Türkiye’nin planladığı 30 km’lik güvenli bölge, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığını ciddi anlamda arttıracak bir hareket olacak.
Prof. Hüseyin Bağcı Türkiye’nin Washington’dan 30 km’lik güvenli bölge konusunda güvenceler almış olduğunu söylüyor. Bağcı, askeri yetkililerle yaptığı görüşmelerden edindiği bilgilere dayanarak Türkiye’nin en az 100 km içeri girecek kadar teknik anlamda hazır olduğunu belirtiyor.
Ancak Bağcı, Türk Hava Kuvvetleri’nin Suriye hava sahasını kullanıp kullanamayacağı konusundaysa kuşkular olduğunu söylüyor.
Hava sahasının kontrolü halen Amerika’nın elinde ve burası uçuşa yasak bölge ilan edilmiş durumda. Bu konuda Washington’un tavrı henüz belirsiz.
Daha önce sınır ötesi operasyonlarda görev almış emekli general Haldun Solmaztürk, hava desteği olmaması halinde Türk ordusunun topçu atışları ve tanklarla ilerleyebileceğini söylüyor.
Solmaztürk, YPG’nın bölgede direniş göstermesinin kaçınılmaz olduğunu ve bunun geniş bir alanda etkili olacağını belirtiyor. Bunun aynı zamanda maliyeti yüksek bir operasyon olacağına da dikkat çekiyor.
