Grönland'ın başkenti Nuuk'un limanına bakan Ortak Arktik Komutanlığı karargâhının üzerinde Danimarka, Grönland ve Faroe Adaları bayrakları kar fırtınası nedeniyle dalgalanıyor.
Yaklaşık 80 personelin görev yaptığı bu küçük askeri karakol, Danimarka'nın 2,1 milyon kilometrekarelik geniş Arktik adasının güvenliğini denetliyor.
Grönland hükümeti büyük ölçüde özerk olsa da ada Danimarka Krallığı'nın bir parçası ve güvenliğinden Danimarka sorumlu.
ABD Başkanı Donald Trump, adaya ABD adına sahip çıkma kararlılığını açıkça ortaya koymuş ve ekonomik ya da askeri güç kullanmayı da ihtimal dışı bırakmamıştı.
Göreve başlamasından saatler sonra konuşan Trump, ABD'nin kontrolünün “uluslararası güvenlik” için gerekli olduğu görüşünü yineleyerek, “Çünkü her yerde Rus gemileri var. Her yerde Çin gemileri, savaş gemileri var. Ve [Danimarka] bunu sürdüremez” dedi.
Rus füzeleri
Kopenhag'daki Danimarka Kraliyet Savunma Koleji'nden analist Marc Jacobsen, ABD'nin Grönland'ı uzun zamandır savunması için hayati önemde gördüğünü söyledi.
VOA'ya konuşan Jacobsen, “ABD'nin ulusal güvenliğini Rus füzelerine karşı savunmak için jeostratejik açıdan önemli olduğuna şüphe yok. Rus füzeleri için ABD'ye giden en kısa yol Kuzey Kutbu ve Grönland üzerinden geçiyor” dedi.
Rusya son yıllarda Kuzey Kutbu'ndaki askeri varlığına büyük yatırım yaptı. Sibirya'nın kuzey kıyısında en kuzeydeki Nagurskoye hava üssü nükleer kapasiteli stratejik bombardıman uçaklarına, füze ve gözetleme sistemlerine ev sahipliği yapıyor.
Rus nükleer denizaltıları Arktik denizlerinde devriye gezerken, nükleer enerjiyle çalışan buz kırıcılardan oluşan ve giderek büyüyen bir filo Kremlin'in gücünü bölgeye yansıtıyor.
Çin ve Rusya, Kuzey Kutbu'nda ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirdi. Pekin ayrıca buzun altındaki değerli madenlere erişim arayışında.
Danimarka Kraliyet Savunma Koleji'nden Jon Rahbek-Clemmensen, VOA'ya verdiği demeçte, “O bölgede özellikle Rusya'nın askeri kapasitesinden kaynaklanan bir tehdit olduğu kesin. NATO ülkeleri de şu anda kapasitelerini arttırmak için harekete geçmiş durumda” dedi.
Danimarka'nın savunması
Danimarka'nın Grönland'daki askeri imkânları eskimiş dört donanma devriye gemisi, bir gözetleme uçağı ve köpekli kızak devriyelerinden oluşuyor.
Kopenhag, geçen ay yeni gözetleme uçakları, iki yeni gemi ve ilave personel ile mevcut bir hava üssünü F-35 savaş uçaklarını barındıracak şekilde geliştirmeyi planladığını duyurdu. Kesin maliyet henüz belirlenmedi ancak hükümet Danimarka kronu cinsinden “çift haneli milyar tutarı” ya da en az 1,5 milyar dolar harcayacağını söyledi.
Ancak Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen, hükümetin Grönland'ın güvenliğine yatırım yapmakta başarısız olduğunu itiraf etti.
Poulsen, bu ay başında basına yaptığı açıklamada, “Uzun yıllar boyunca gemilerimize ve krallığımızı izlemeye yardımcı olacak uçaklara gerekli yatırımları yapmayı ihmal ettik ve şimdi bu konuda bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. Kuzey Kutbu'nda olup bitenleri izleme kabiliyetimizi güçlendireceğimiz ve ayrıca bazı yeni kapasitelerin devreye sokulacağı bir yatırım paketi oluşturmayı umuyoruz” dedi.
Danimarka Kraliyet Savunma Koleji'nden analist Jacobsen, Danimarka'nın bu iyileştirmelerin “Grönland'ın gözetiminin arttırılması için Amerikan taleplerini karşılamaya yönelik olmasını umduğunu” söyledi.
ABD uzay üssü
ABD ordusu, Danimarka'nın Nazi Almanyası'nın eline geçmesinin ardından Amerikan kuvvetlerinin adaya konuşlandırıldığı İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Grönland'da bulunuyor. ABD konuşlanmasının en yoğun olduğu dönemde Grönland 10 binden fazla ABD hizmet personeline ev sahipliği yaptı.
Grönland'ın kuzeybatı kıyısında bulunan ve eskiden Thule Hava Üssü olarak bilinen Pituffik Uzay Üssü, ABD'nin en kuzeydeki askeri tesisi. Şu anda füze uyarı, savunma ve uzay gözetleme sistemlerinin yanısıra yaklaşık 200 askeri personele ev sahipliği yapıyor.
Rahbek-Clemmensen, “Grönland'ın askeri koruması fiilen ABD'ye bağlı. Asıl soru, ABD'nin bu varlığı arttırmak isteyip istemediği, belki de o bölgede başka tür askeri operasyonlar yapmak isteyip istemediğidir” dedi.
Rahbek-Clemmensen, bu nedenle Danimarkalı yetkililerin konuya ABD ile iyi ilişkileri sürdürecek şekilde yaklaşıyor göründüğünü ifade ederek şunları söyledi:
“Danimarka hükümeti Trump'ın kullandığı ve çok muğlak bir terim olan 'kontrol' kelimesine değinmeye çalışıyor. Kontrol ne anlama geliyor? Bir toprak parçasına sahip olmak anlamına mı geliyor? Yoksa o bölgede belli miktarda askeri teçhizata sahip olmak anlamına mı geliyor?”
ABD-Danimarka ilişkileri
Danimarka'nın Nuuk'taki Arktik komuta merkezinde ABD bayrağı Danimarka, Grönland ve Faroe Adaları renklerinin yanında dalgalanıyor. Bina aynı zamanda ABD Konsolosluğuna da ev sahipliği yapıyor. Bu da ABD-Danimarka ilişkilerinin şimdilik samimi olduğunun bir işareti.
Trump'ın göreve gelmesinden önce Kopenhag'daki ABD Büyükelçiliği, Grönland'daki ABD askeri varlığını genişletme planları olmadığını belirtmişti. Yeni başkanla birlikte bu durum değişebilir.
Şimdilik Danimarka ve Avrupalı müttefikleri, Trump'ın yorumlarının NATO müttefiklerini savunmaya daha fazla harcama yapmaya zorlama stratejisinin bir parçası olduğunu umuyor.
Jacobsen, “Trump'ın ABD diplomasisinin ya da kendi diplomasisinin yürütülme biçimine getirdiği, kişiliğiyle ilgili önemli bir unsur var. Olumlu bir bakış açısıyla, ABD Kuzey Kutbu'ndaki varlığını arttırırsa bu NATO'nun varlığını da arttıracaktır çünkü Rusya dışındaki yedi Kuzey Kutbu ülkesi, NATO üyesi” değerlendirmesinde bulundu.
Forum