ABD Başkanı Donald Trump, çelik ve alüminyum ithalatında yüzde 25 gümrük vergisi artışı içeren kararnameyi hafta başında imzaladı.
ABD’ye çelik ihracatında önde gelen ülkelerden Kanada, Meksika, Brezilya ve Güney Kore’nin bu yeni durumdan olumsuz etkilenmesi bekleniyor.
2023’te 24 milyon ton çelik ithal eden ABD’nin en büyük tedarikçileri olan Kanada (6,2 milyon ton), Meksika (3,8 milyon ton) ve Brezilya (83,6 milyon ton) ile Avrupa Birliği (AB), Başkan Trump’ın kararına tepki gösterdi.
Türk çelik sektörü nasıl etkilenebilir?
2016’da 2,2 milyon ton ihracat yaparak ABD’nin çelik ithalatından yüzde 7 pay alan ve sıralamada Kanada (yüzde 17), Brezilya (yüzde 13), Güney Kore (yüzde 12) ve Meksika’nın (yüzde 9) ardında beşinci sırada yer alan Türkiye, son yedi yılda pazar kaybına uğradı.
Trump’ın ilk başkanlık döneminde 2017’de Türkiye’den alınacak çelikte gümrük vergisi yüzde 25’e, 2018’deki Rahip Brunson krizinden sonra da yüzde 50’ye yükseltildi. Daha sonra her ne kadar mahkemeye yapılan itiraz sonucu gümrük vergisi yeniden yüzde 25’e düşse de Türkiye, önceki ABD Başkanı Joe Biden döneminde getirilen muafiyetlerden de yararlanamayınca 287 bin tonla ABD’ye çelik ihracatında gerilere düşmüştü.
TMB Başkanı Erdal Eren: “İnşaat maliyetinde etkisi düşük olacaktır”
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren ise ABD’nin yeni gümrük tarifesinin Türkiye’deki inşaat sektörüne etkisini değerlendirdi. Eren, inşaat sektörünün çok fazla olumsuz etki beklemediğini söyledi.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan TMB Başkanı, “Bu yeni çelik vergi tarifesiyle bizim sektörümüzde çok fazla etki olabileceğini düşünmüyorum. Türkiye’nin demir–çelik üretimi malum. Ancak uluslararası arenada belki demir-çelik ürünlerinde fiyat artışına yol açarsa bizde de kısmen fiyat artışına neden olabilecektir. Sonuçta sektörümüzde demir-çelik hatta beton maliyeti, gözlerde büyütüldüğü kadar değil. Konut üretimi maliyetini yüzde 3 ila 5 etkiliyor. Konut fiyatları artışını etkileyebilir diyemeyiz. Ama ağırlıklı olarak kamu altyapı inşaatlarında da devam eden deprem konutu inşaatlarında da taahhütlerini yerine getirmekte olan meslektaşlarımız devlet tarafından verilen fiyat, farkı karşılamazsa eğer bir miktar sıkıntıya girebileceklerdir” dedi.
Fiyat artışı uyarısı
Daha önce Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü görevinde bulunan Bülent Esinoğlu ise Trump’ın kararını değerlendirirken, “Türkiye'ye etkisi, yani çelik fiyatlarının bir miktar artmasına ve alüminyum fiyatlarının biraz daha artmasına sebep olur” diyerek, küresel çapta enflasyon etkisine dikkat çekti.
Esinoğlu, VOA Türkçe’ye değerlendirmesinde, ABD’nin yeni gümrük tarifesi uygulamasının dünyada çelik piyasasında fiyat artışına yol açacağını ancak alüminyum fiyatında daha fazla artış görülebileceğini aktardı.
Esinoğlu, “Amerika bu türlü gümrük tarifelerini arttırmaya devam ederse hem Amerika’nın içerisinde enflasyon olacak hem diğer ülkelerde enflasyon olacak, Türkiye'de bir enflasyon olarak bir etki yaratacak. Amerika'ya sattığımız toplam çelik miktarı 1,5 milyar doları geçmediği için bize içeride ağır bir etkisi olmayacak. Ama Çin’i çok fazla etkileyecek. Bütün dünyaya etkisi fiyatların yükselmesi olacaktır. Türkiye'ye etkisi, yani çelik fiyatlarının bir miktar artmasına ve alüminyum fiyatlarının biraz daha artmasına sebep olur” dedi.
Veysel Yayan: “Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 287 bin tondan 750 bin tona çıkarma kapasitesi var”
Daha önce Savunma Sanayi Müsteşar Yardımcılığı ve Sanayi Bakanlığı Müsteşarlığı yapmış olan Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ise daha iyimser. Yayan, çelik sektörünün bu karardan olumlu etkileneceği görüşünde.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Dr. Yayan, “Bizim beklentimiz öncelikli olarak Türkiye'nin üzerindeki vergilerin kaldırılması yönündeydi ancak o kaldırılamıyorsa ikinci makul çözüm bizim için hiç olmazsa Amerikan piyasasında şartların eşitlenmesi adil olur diye düşünüyorduk” dedi.
"Nitekim Başkan Trump çelik ithalatında vergileri yüzde 25’e çıkardı” diyen Yayan şunları söyledi:
"2016’da 2,4 milyon tona kadar çıkmıştık şu anda 287 bin ton ihracat yapıyoruz. Bu arada da Amerika gelişmesini sürdürdüğü için ihtiyacı arttı. Yani o kadar olmasa bile bunu rahatlıkla 287'den 500-750 bin ton seviyelerine kadar çıkartma imkanına sahibiz. Çünkü o tarihten bu yana bizim özellikle yassı çelik kapasitelerimizde ciddi gelişmeler oldu. Bunu Amerika'ya ihraç edebiliriz. Tabii, hiç kimsenin kayrılmadığı objektif şartların oluştuğu durumda.”
Türkiye 9,7 milyar dolarlık çelik sattı, 13,2 milyar dolarlık çelik aldı
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’nin verilerine göre, Türkiye 2024 yılı sonu itibarıyla 36,9 milyon ton çelik üretimi gerçekleştirdi, tüketimi ise 38,2 milyon ton seviyesinde oldu.
Türkiye 2024’te yurtdışına 13,4 milyon ton çelik satarak 9,7 milyar dolar gelir elde etti.
Yurtdışından çelik alımı ise 2024 yılında 17,4 milyon ton oldu, bunun için 13,2 milyar dolar ödendi.
Dolayısıyla çelikte dış ticaret açısından ihracatın ithalatı karşılama oranı 2024 yılında yüzde 74 oldu.
“Sayın Cumhurbaşkanımız ile Sayın Trump arasında dostane ilişkiler olduğu hissiyatı içerisindeyiz”
TÇÜD Genel Sekreteri Veysel Yayan, Türkiye’nin Çin’den büyük miktarda çelik ihracatı yapmasına uzun süredir karşı çıktıklarını söyledikten sonra Trump döneminde Türkiye-ABD ticaret ilişkilerinin yeniden rayına oturmasını beklediklerini dile getirdi.
Türkiye’nin kapasitesine rağmen 38,2 milyon ton çelik tüketiminin 17 milyon tonunu ithal ettiğini aktaran Yayan, şunları söyledi:
“Bu rahatsız edici çünkü hiç ithalat yapılmaması halinde dahi bizim 60 milyon ton kapasitemiz var. Çelik, kritik bir madde ve ABD net çelik ithalatçısı bir ülke. Çelik ticareti yapılıyorsa ilişkiler de iyi demektir. Trump döneminden ümitliydik. Neden ümitliydik? Sayın Cumhurbaşkanımız ile Sayın Trump arasında dostane ilişkiler olduğu hissiyatı içerisindeyiz. Şimdi birtakım görüş farklılıkları da ortaya çıkıyor, özellikle Filistin meselesinde. Bunun ciddi bir kırılmaya yol açmayacak bir zeminde gelişmesini temenni ederiz. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 30 milyar dolara geldi ama Trump’ın ilk zamanındaki 100 milyar dolar temennisine yakınlaşabiliriz.”
“Siyasi gerilimler artınca bütün dünyada diğer fiyatların artmasına sebebiyet verecek”
Demir çelik sanayisinde üretimde çalışmaları bulunan Bülent Esinoğlu ise tüm dünyada üretilen çeliğin yarısından fazlasını üreten Çin’in kapasitesinin ABD, AB ve Rusya’nın toplam üretim hacminin dört katından fazla olduğunu vurguladı. Esinoğlu, mevcut tabloda sadece ticari savaş değil, siyasi gerilimlerin de ortaya çıkabileceğine ve bunun da bütün dünyada diğer fiyatların artmasına sebep olabileceğine dikkati çekti.
Forum