Türk yetkililer ve Batı’nın destek verdiği Suriyeli direnişçilerin gündeminde yine, ABD Başkanı Obama’nın IŞİD’le mücadele koalisyonu özel temsilcisi Brett McGurk var. Bu iki taraf, ABD destekli Özgür Suriye ordusu ile yine ABD destekli Kürt savaşçıların arasında Suriye’nin kuzeyinde sonradan patlak veren çatışmaları, McGurk’ün, Kobani ziyaretiyle açıklamaya çalışıyorlar.
Amerikan hava saldırılarının desteğiyle IŞİD’in aylarca süren kuşatmasına direnen Kobani’ye bu günübirlik ziyaret, daha haberleri çıktığı anda Türk yetkililerin protestosuyla karşılaşmıştı. McGurk yine de Kobani’ye gitmişti.
Obama’nın özel temsilcisinin, Türkiye’nin terör örgütü olarak gördüğü PKK’nın Suriye kolu PYD’nin başındaki isimlerle görüşmesi, Ankara’da sert tepkiyle karşılandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Ben miyim senin ortağın yoksa Kobani’deki teröristler mi?” diyerek tepkisini sert ifadelerle dile getirdi.
Washington’un PYD’ye verdiği destek, ABD ile Türkiye’yi birbirinden uzaklaştıran en önemli konulardan biri. Diğer bir konu da Washington’un Esat’ı devirmektense IŞİD’i bozguna uğratmaya öncelik vermesindeki ısrarı.
Washington, PYD’nin silahlı kanadı YPG’yi, IŞİD’le mücadelede en önemli kara kuvveti olarak görüyor. Ankara’nın korkusu ise Suriyeli Kürtler’in, sınır hattı boyunca kendi bağımsız devletlerini kurmanın yolunu yapması.
ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre Kobani’deki IŞİD kuşatmasının bitişinin birinci yılında McGurk’ün Kobani’ye yaptığı ziyaret, ABD önderliğindeki koalisyonun IŞİD’le savaşını yerinde incelemek amacını taşıyordu.
Ziyareti sırasında McGurk, IŞİD’İ İngilizce ve Arapça olarak da etiketleyerek sosyal medyada paylaşımlarda bulundu. McGurk, “IŞİD’e karşı süren savaşı değerlendirmek için Suriye’nin kuzeyinde iki gün geçirdim. Kobani çatışmasında şehit olan 1000’den fazla Kürt’e saygılarımı sundum. IŞİD’in kuşatması bir yıl, bir hafta önce kırılmıştı” diye yazdı.
YPG’nin ÖSO ile Halep kırsalında çatışmaları sürerken yapılan bu ziyaret, Suriyeli muhalifler ve Türk yetkililerin aklına, “PYD liderleri Kürtlerin Suriye’nin kuzeyinde toprak gaspı planlarını McGurk’e ifşa mı etti?” sorusunu getirdi. ABD’li yetkililer bu iddiayı yalanlıyor.
McGurk’ün Kobani ziyareti, Esat rejiminin Rus hava kuvvetlerinin de desteğiyle Halep’in kuzeyine saldırmasından üç gün önceydi. Esat’ın savaşın seyrini değiştiren hamlesiyle, McGurk’ün zamanlaması tepkileri daha da artırdı.
Suriyeli direnişçiler, ele geçirdikleri yerlerin Kürtler tarafından geri alınarak Esat rejiminin desteklendiğini savunuyor. Ağustos 2013’ten beri Esat karşıtlarının kontrolündeki Tel Rıfat bu bölgelerden biri. Burada bir de hava üssü bulunuyor. Bir başka iddia da Kürtlerin hakim olduğu SDF’nin saldırılarını Ruslarla ve Esat rejimiyle işbirliği içinde gerçekleştirdiği. YPG bu iddiaları reddediyor.
ABD’nin Suriye politikası, Türkiye için birçok soru işaretiyle dolu. Özgür Suriye Ordusu da AKP ve Türk milliyetçileri ile aynı endişeleri paylaşıyor. Bir muhalifin, sosyal medyadaki “Brett McGurk’ün Kobani ziyaretinden sonra YPG’nin ÖSO’ya saldırılarının artması sizce tesadüf mü?” paylaşımı da bu endişenin bir işareti.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Avrupalı bir diplomatsa “PYD ya da YPG’nin saldırı planlarını ABD’nin bildiğine dair hiçbir belge masamdan geçmedi. Öyle bile olsa, bu ziyaretin zamanlamasının çok talihsiz olduğu geç anlaşıldı” diyor.
Türkiye geçen hafta sonunda Suriye’nin kuzeyinde artan çatışmalara müdahil oldu ve sınırları ötesindeki YPG mevzilerini top ateşine tuttu.
17 Şubat’ta Ankara’da 28 kişinin öldüğü bombalı saldırılarda PYD’yi sorumlu tutan Türk hükümetinin, Esat karşıtı güçlere yardım için Suriye’de bir kara harekatına girişmesi tehlikesi daha da arttı.
ABD hem Türkiye’ye hem de YPG’ye itidal çağrısı yapıyor ancak bu çağrı Ankara’yı daha da tedirgin ediyor. Zira Türkler’e göre ABD bu şekilde, Türk hükümetini, terörist olarak nitelediği PYD ile aynı kefeye koyuyor.
Türkiye’nin topçu ateşi de Washington’ı kaygılandırıyor. ABD’li yetkililer, Türkiye devam ederse, Moskova’nın Suriye’nin kuzeyindeki hava saldırılarından vazgeçmemesinden korkuyor. Bu da 12 Şubat’ta Münih’te üzerinde anlaşılan çatışmaların kesilmesi anlaşmasının uygulanma şansını azaltıyor.
19 Şubat’ta Obama ve Erdoğan 1 saat 20 dakikalık bir telefon görüşmesi yaptı. Obama, Türkiye’nin meşru müdafaa hakkına değindi, YPG'nin son dönemde Suriye'nin kuzey-batısındaki ilerlemesine ilişkin kaygılarını dile getirdi.
Beyaz Saray açıklamasında da, Obama’nın YPG güçlerinin bölgedeki durumdan faydalanarak ilave bölgeler ele geçirmeye çalışmaması gerektiğini vurguladığı yer aldı. Türk yetkililer, Erdoğan’ın telefonda McGurk’ün Kobani ziyaretini gündeme getirdiğini söylüyor.
Gazeteci Amberin Zaman ise Foreign Policy sitesinde yaptığı değerlendirmede, McGurk’ün ziyaretini Suriyeli Kürtler’in Ruslar’ın tarafına kaymasından korkulmasına bağladı. Zaman, “Kürtler, Amerikalılar’la Ruslar’ı birbirine düşürerek mümkün olduğunca çok nüfuz sahibi olmaya çalışıyor” diye yazdı.
Washingon merkezli düşünce kuruluşu Demokrasi Savunma Vakfı uzmanı Daveed Gartenstein-Ross ise, ABD destekli grupların birbiriyle savaşmasın ancak bir komplo teorisi bulunursa açıklanabileceğini söylüyor. “Yoksa kimse işin mantığını kavrayamayacak” diyor.
