Brüksel'den günlerdir beklenen haber geldi. Avrupa Birliği Komisyonu, vize muafiyeti konusundaki kararını açıkladı ve Türk vatandaşları için vizelerin kaldırılması yönünde tavsiye kararı aldı.
Türkiye’nin yıllardır Avrupa Birliği’nden öncelikli talepleri arasında yer alan vize muafiyetinde hayati önem taşıyan bir noktaya gelindi. Türk vatandaşlarına Schengen Bölgesi’ne vizesiz giriş hakkı tanınmasına ilişkin sürecin en önemli aşamalarından birini Avrupa Birliği’nin yapacağı değerlendirme oluşturuyordu.
Komisyon, teknik nitelikli değerlendirmesini Çarşamba günü yaptı. Değerlendirme sonrasında açıklanan önerinin Türkiye’nin vizeden muaf ülkeler listesine alınması ve vatandaşlarına Schengen ülkelerine girişte vize serbestisi uygulanması yönünde oldu.
Vize muafiyeti için karşılanması gereken 72 kriter belirlenmişti. Türkiye bu kriterlerin tamamını karşılayamadıysa da Avrupa Birliği Komisyonu’nda vize muafiyetinin önerilmesini sağlayacak düzeyde kriterin karşılandığı görüşü hakim. Tabii bu durum eksik kriterlerin gecikmeksizin karşılanması yönündeki beklentiyi düşürmüyor. Avrupa Birliği Komisyonu’nun teknik onayının ardından siyasi onay sürecine geçilecek olması Türkiye’nin eksik kriterleri bir an önce yerine getirmesini zorunlu kılıyor.
Avrupa Birliği Komisyonu’nun henüz karşılanmadığı görüşünde olduğu kriterlerde insan hakları bağlantılı olanlar da var.
Türkiye’nin karşıladığı kriter sayısını yükseltme çabası Salı gecesi de sürdü. Bu çerçevede Avrupa Birliği’nin talepleri arasında yer alan iki düzenleme daha TBMM’den geçti. Bazı kriterlerin ise teknik nedenlerle fiilen karşılanmasu söz konusu olmayacak.
Türk vatandaşlarına vize muafiyeti yıllardır Türkiye’nin gündemde tutmaya Avrupa Birliği’nin de görmezden gelmeye çalıştığı bir konu olmasıyla dikkat çekiyor. Avrupa’da mülteci krizinin etkisiyle popülist eğilimlerin zemin kazanması ve bazı ülkelerde seçimlerin yaklaşmasının yarattığı ortamda gelinen önemli viraj konunun ister istemez iç politika malzemesi yapılması sonucunu doğurdu. Bazı Avrupa Birliği ülkelerinde vize muafiyeti fikrine çok soğuk bakılması Avrupa Birliği Komisyonu’nun olası bir olumlu görüşünde fay içermeyen, teknik açıdan sağlam, siyasi onayı kolaylaştırıcı bir yaklaşım benimsemesini bir kat daha önemli kılıyor.
Avrupa Birliği ile Türkiye’nin 2013’te uzlaştığı 72 maddelik yol haritası, karşılanması ve uygulanması oldukça fazla çaba isteyen ve sıkı denetim mekanizmalarına dayanan bir belge. Avrupa Birliği süreçte bu kuralları esnetme ya da sulandırma yönünde bir adım atmadı. Süreçle ilgili Avrupa Birliği yetkilileri gelinen noktanın Türkiye’nin performansıyla bağlantılı olduğunun altını çiziyor. Tabii mevcut tablonun bu kadar hızlı şekilde oluşmasında mülteci krizinin etkisi de azımsanmayacak düzeyde.
Avrupa Birliği Komisyonu bugün vize muafiyeti önerisiyle, süreçte kritik bir eşiğin aşılmış oldu. Ancak tüm engeller ise aşılmış olmadı. Avrupa Birliği Komisyonu teknik yeşil ışık yakmasıyla, çok daha zorlu geçmesi beklenen ve risk düzeyi daha yüksek olan siyasi onay süreci başladı. Bu süreçte de önce Avrupa Parlamentosu’nun, ardından da AB Konseyi’nin onayının alınması gerekecek.
