Başkent Washington’daki Türkiye uzmanları, Demokrasileri Koruma Vakfı isimli düşünce kuruluşunun düzenlediği “Başarısız Darbe Sonrası, ABD-Türkiye İttifakı ve Türkiye’nin İstikrarından Beklentiler” başlıklı panelde, darbe girişimi ve sonrasında yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.
Amerika’daki Türkiye uzmanlarının birleştiği tek konu, darbe girişiminin sadece Fethullah Gülen’i destekleyen subaylar tarafından yapılmadığı. Uzmanlar, ordu içinde hükümet karşıtı unsurların da dahil olduğu bir “darbe koalisyonu” oluşturulduğu konusunda hemfikir. Bu konudaki en dikkat çeken yorumu ise, “Türkiye’de hala yeni bir darbe olma olasılığı bulunduğu” sözleriyle, Ortadoğu Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Gönül Tol yaptı.
Edelman: “Türkiye’nin IŞİD’le mücadelede etkisi tehlikede”
Amerika’nın eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman, darbe girişiminin, Erdoğan’ı fotoğraftan çıkarmaya kadar yaklaştığını vurguladı ve “O nedenle başarılı olabilirdi,” diye konuştu.
TSK’nın, kurum olarak çok fazla zarar görmeye devam ettiğini kaydeden Edelman, Türkiye’de F16 uçaklarını kullanabilecek yeteri sayıda pilot olmadığı yönünde haberler geldiğine dikkat çekti ve “Eğer bu doğruysa, IŞİD’e karşı yürütülen kampanyada Türkiye’yle ortaklığımız açısından önemli bir gerçek. Amerika’ya etkileri olmaması imkansız” dedi. Edelman şöyle devam etti: “Zaten son 20 yılda Balyoz gibi davalar ve komplo teorileriyle lider kadrosundan hali hazırda darbe almış bir ordu.”
“103 ‘Gülenci’ komutanın orduda olması imkansız”
Woodrow Wilson Enstitüsü Ortadoğu Programı Direktörü Prof. Henri Barkey ise, darbe girişimi ile ilgili çok az detayın bilindiğini, bilmenin de zaman alacağını ve hükümetin bunu daha zor hale getireceğini kaydetti.
Darbe girişiminin herkes için sürpriz olduğunu vurgulayan uzman “Meclisi ve sivilleri bombaladılar. Bu da Türk toplumunda tepkiye yolaçtı,” dedi. Barkey ayrıca, belki birkaç Gülen yanlısı subayın orduda yer aldığını ancak 103 Gülen yanlısı komutanın orduda bulunduğu iddiasının imkansız olduğunu öne sürdü. Buna gerekçe olarak da üst düzey general seviyesine yükselmenin TSK’da uzun zaman alan bir süreç olmasını gösterdi.
Gülencilerin Türk devletine sızdığı iddialarını da reddeden Barkey, “Sızmadılar, Erdoğan tarafından davet edildiler. Çünkü böyle bir kurmay heyetine ihtiyacı vardı hükümeti yürütmek için, kendisinde yoktu, Gülencilerin vardı.”
“Darbe olasılığı devre dışı değil”
Ortadoğu Enstitüsü (MEI) Türkiye Programı Direktörü Gönül Tol, Mayıs ayında Foreign Affairs dergisinde yayımlanan ve çok tartışılan “Türkiye’nin Bir Sonraki Darbesi” başlıklı yazıyı kaleme alan isim. Tol’a göre, sanılanın aksine, Türkiye’de hala ikinci bir darbe girişimi tehlikesi var: “Türkiye’de herkes ordunun kendini yeniden yapılandıramayacağını, herşeyin bittiğini söylüyor. Ben hala yeni bir darbenin mümkün olduğunu düşünüyorum. Çünkü, bu sadece birkaç subayın işi değildi. Büyük bir koalisyon vardı ve tekrar (darbe) olabilir. Özellikle de işkence görmüş subayların medyaya yansıtılan görüntülerinden ordunun çok rahatsız olduğu haberleri alıyoruz.”
“Fethullah Gülen seneye hala Pennsylvania’da mı olacak?”
CHP eski milletvekili Aykan Aydemir de, darbe girişimcilerinin özellikle dijital medyanın etkisi gibi sosyal gerçeklerden uzak olduğuna dikkat çekti. Aydemir, “Türkiye’de liderlerin darbe girişimlerini gerçekten önlemenin tek yolunun hukukun üstünlüğüne olan saygı duyularak güçlendirilmesi” olduğunu söyledi.
Panelde son olarak önümüzdeki yıl bu zamanlarda Fethullah Gülen hala Pennsylvania’da oturuyor mu olacak sorusuna Henri Barkey ve Eric Edelman “Evet” yanıtı verirken, Gönül Tol Türkiye değil ama bir başka ülkeye sınırdışı edileceği tahmininde bulundu. Aykan Aydemir ise bilemediğini söyledi.
