Türkiye'de gündem Cumhurbaşkanlığı seçimlerine odaklanmışken, Soma'da 13 Mayıs günü 301 madencinin hayatına mal olan şüpheli kaza gölgede kalmış görünüyor. Ancak son günlerde Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ve TMMOB Maden Mühendisleri Odası'nca hazırlanan raporlarla Soma'ya dikkat çekmeye çalışılıyor.
TBMM'deki Soma Araştırma Komisyonu'nun CHP'li üyesi Sakine Öz de, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in komisyona davet edilmesini isteyeceğini açıkladı.
TEPAV tarafından madencilik sektörüyle ilgili olarak hazırlanan özet rapor, Türkiye'nin iş güvenliğinde, 53 kat fazla kömür üretimi gerçekleştiren Çin'in dahi gerisinde kaldığını rakamlarla ortaya koydu. TEPAV'ın 'Kömür Madeni İşletmelerinde Verimlilik ve İş Güvenliği' başlıklı özet raporunda, dünya genelinde madencilikte iş güvenliğinde son yıllara değin hep sınıfta kalmış Çin ile Türkiye'yi kıyaslayan veriler dikkat çekti.
TEPAV'ın raporunda, 2007-2012 döneminde, 1 milyon ton başına verilen madenci ölüm oranları, Çin'de yüzde 0.74, ABD'de yüzde 0.02, Türkiye'de 0.46 ve Hindistan'da yüzde 0.13 olarak açıklandı. Bu verilere bakıldığında Türkiye'de madenci ölüm oranı Çin'den düşük olduğu gözlemleniyor. Ancak raporda, Türkiye'de eğer Çin'deki maden üretimi yapılsa Çin'den çok fazla ölüm yaşanacağı vurgulandı. Raporda, şöyle denildi:
''Çin’de yakın geçmişte hızla alınmaya başlanan işçi ve maden güvenliği önlemleri ile işçi ölümleri oranlarında ciddi bir gerileme göze çarparken, Türkiye için görünür bir benzer eğilim bulunmamaktadır. Örnek vermek gerekirse, 2003-2012 arasında Çin’in yıllık kömür üretimi neredeyse %100 artarken, madenci ölüm rakamları ise %75 düşmüştür. ''
Çin'de Türkiye'nin 53 katı maden üretimi yapıldığı belirtilen rapordaki tabloda, eğer Türkiye'de Çin kadar üretim yapılsaydı 2007-2012 döneminde 9 bin 904 madencinin öleceği de gösterildi.
TEPAV Raporu: ‘Türkiye'de kazalarda azalma eğilimi yok’
Türkiye'de madencilikte iş güvenliği açısından yıldan yıla 'iyileşme görülmediği’ ise şöyle açıklandı:
"Maden işçilerinin güvenlikleri üzerine yapılan denetimler ve uygulanan standartlar konusunda ciddi şüpheler bulunmakta olup, bu olguların yansımaları hayatını kaybeden maden işçileri rakamlarında gözlemlenebilmektedir. Türkiye’de üretilen birim kömür başına düşen maden işçisi ölümü sayısı ABD ve Hindistan gibi daha büyük üreticilerin çok daha üstünde olup, son birkaç yıldır Çin’in rakamları ile benzerlik göstermektedir. Ancak Çin’de geliştirilen politikalar sonucu ölüm ve yaralanma ile sonuçlanan kazalarda son on yılda ciddi bir azalma gözlemlenirken, Türkiye için benzer bir eğilim maalesef bulunmamakta ve rakamlar her yıl bir önceki yıla göre ciddi değişiklikler göstermektedir."
Raporda, Türkiye'nin dünyadaki en önemli kömür üreticisi olmasına rağmen kömür ithalatçısı bir ülke konumuna geldiğini ve bunun doğal olmadığını da vurgulandı.
Maden Mühendisleri Odası 2010 yılında uyarmış
Ayrıca TMMOB Maden Mühendisleri Odası'nca hazırlanan rapor da, Soma'da bir facia yaşanabileceği yönünde 2010 yılında açıkça uyarı yapıldığını gösterdi.
Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel'in açıkladığı raporda, 2010 yılındaki Türkiye'deki madenlerle ilgili o dönem hazırlanan rapordan şu ifadelere yeniden yer verildi:
“Ülkemizdeki en önemli linyit havzası olan Soma’da yeni çalışma bölgelerinde, derinliğin artmasına bağlı olarak kömürün yüksek miktarlarda metan içeriğine sahip olduğu belirlenmiştir. Burada hata yapılması asla kabul edilemez. Gerekli olan tüm araştırmalar yapılmadan ve metan drenajı gerçekleştirilmeden burada kesinlikle üretime başlanmamalıdır. Kömür damarının kalın olması ve havzada günümüze kadar metansız ortamlarda çalışılmasından doğan tecrübe eksikliği nedenleriyle metan drenajı yapılmadan üretim yapılması yeni bir faciaya sebep olabilir.”
Yüksel de, tüm uyarılarına rağmen Soma'da göz göre göre facia yaşandığını dile getirdi.
CHP'li Öz: ‘Bakanlar sorumlu, Yıldız ve Çelik açıklamalı’
Bu arada TBMM'deki Soma Maden Kazaları Araştırma Komisyonu ise, faciaya sahne olan Soma Madencilik A.Ş.'nin sahibi Alp Gürkan'ı bilgi vermek üzere Komisyon'a davet etmişti. Ancak Gürkan, sağlık durumunu gerekçe göstererek, Komisyon'a gelmeyi reddetti. Komisyon’daki muhalefet partilerinden milletvekilleri de Gürkan'ın mutlaka gelmesini istediklerini bildirdi.
Komisyon üyesi CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz ise, Amerika'nın Sesi'ne çalışmalarındaki son durumu değerlendirdi. Öz, “Maden sahibi, sağlık gerekçesiyle şimdilik gelmedi. Ama biz kendisini mutlaka dinlemekte kararlıyız. İşveren gözünden dinlemek istiyoruz” dedi.
Öz, şimdiye kadar bilgi aldıkları kurumlar itibariyle Soma'daki faciadan sadece işveren değil Türkiye Kömür İşletmeleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın sorumlu olduğunu söyledi. Bu nedenle de Öz, bakanlar Taner Yıldız ile Faruk Çelik'in Komisyon'a bilgi vermek üzere davet edileceğini açıkladı.
TMMOB Maden Mühendisleri Odası Araştırma Komisyonu’nun, Soma Katliamı’yla ilgili ön raporunun tamamına ulaşmak için tıklayınız:
http://www.sendika.org/wp-content/uploads/2014/07/c7e13c92380d99f_ek.pdf
