Erişilebilirlik

2024’te Türkiye ekonomisi: Yüksek enflasyon, düşük alım gücü


TÜİK’e göre enflasyon 2024 Mayıs ayında 3,37 arttı, yıllık enflasyon yüzde 75,5’e çıkarak zirveyi gördü
TÜİK’e göre enflasyon 2024 Mayıs ayında 3,37 arttı, yıllık enflasyon yüzde 75,5’e çıkarak zirveyi gördü

2024 yılında Türkiye ekonomisine damgasını vuran yüksek enflasyon, yıl boyunca özellikle ücretlilerin ve emeklilerin alım gücünü önemli ölçüde aşındırdı.

Merkez Bankası’nın Mayıs 2023’te yüzde 8,5 olan politika faizini Mart 2024’te yüzde 50’ye çıkartmasına ve aylarca bu oranda tutmasına rağmen, enflasyon istenilen ölçüde gerilemedi.

Ekonomistlere göre, sadece para politikalarıyla yüksek enflasyonun üstesinden gelinmesi zor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “Enflasyonda şok öncesi dönem öncesine gelmek 3 yıl sürüyor. Bir yıl bitti. İki yıl kaldı” açıklaması da 2025 için iyimser olmayı zorlaştırıyor.

16 Ocak: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan en düşük emekli maaşının 10 bin lira olacağını açıkladı ve 2024’ü Emekliler Yılı ilan etti.

25 Ocak: Merkez Bankası, faizi 250 baz puan arttırarak yüzde 45’e çıkardı. Para Politikası Kurulu kararında “gerekli parasal sıkılık düzeyine ulaşıldığı” belirtilerek, faiz artışlarının sonuna gelindiği mesajı verildi.

2 Şubat: Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı Gaye Erkan 'görevden affını istediğini' açıkladı. Erkan, "Son dönemde şahsıma yönelik büyük bir itibar suikastı kampanyası düzenlenmiştir" ifadesini kullandı. Merkez Bankası başkanlığına Fatih Karahan atandı.

8 Şubat: Merkez Bankası açıkladığı enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 36’da sabit tuttu.

15 Şubat: Bütçe yeni yıla rekor açıkla başladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında merkezi yönetim bütçe açığı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 367,5 artarak 150,7 milyar TL oldu.

29 Şubat: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye ekonomisi 2023 yılında yüzde 4,5 büyüme kaydetti. Kişi başına gelir 13 bin 110 dolar oldu. Milli gelir ilk kez 1 trilyon doları aşarak 1 trilyon 118,6 milyar dolar oldu.

9 Mart: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu "B"den "B+"ya yükseltti, not görünümünü "durağan"dan "pozitif"e çıkardı.

21 Mart: Merkez Bankası Para Politikası Kurulu politika faizini, 500 baz puan artışla yüzde 45'ten yüzde 50'ye yükseltti. Kurul, artış gerekçesi olarak enflasyon görünümündeki bozulmayı gösterdi.

15 Nisan: Merkez Bankası 2023 yılı için tarihi bir zarar açıkladı. 2022’de 72 milyar lira kar eden banka, 2023’te 818,2 milyar lira zarar etti. Ekonomistlere göre zararın önemli bir kısmı Kur Korumalı Mevduat ödemelerinden kaynaklanıyor.

7 Mayıs: Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi, Şubat 2021'den sonra ilk defa 282 baz puanın altına gerileyerek 281,75 puana indi. Analistlere göre bunda uluslararası kredi değerlendirme kuruluşlarının not artışları etkili oldu.

9 Mayıs: Merkez Bankası, 2024 yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan arttırarak yüzde 38'e çıkardı.

13 Mayıs: Kamuda 25 maddelik tasarruf tedbirleri açıklandı. Öne çıkan maddeler arasında 3 yıl boyunca yeni taşıt alınmaması, yeni tesis ve lojman alımının yasaklanması, 3 yıl boyunca emekli olan kadar yeni personel istihdamı, mobilya alımlarının 3 yıl durdurulması gibi maddeler var.

31 Mayıs: TÜİK verilerine göre, Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,7 büyüdü. Ekonomistlere göre iç talebi baskılayıcı ve ekonomiyi daraltıcı önlemlere rağmen ekonomide soğuma gerçekleşmedi.

3 Haziran: TÜİK’e göre enflasyon Mayıs ayında 3,37 arttı. Böylece yıllık enflasyon yüzde 75,5’e çıkarak zirveyi gördü.

10 Haziran: 15 Nisan 2022’de getirilen ihracat bedellerinin yüzde 40’ının bankaya satılması zorunluluğu yüzde 30’a düşürüldü. İhracatçılar ise zorunlu döviz satışlarının kaldırılmasını istiyor.

28 Haziran: Türkiye, Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesinden çıkarıldı. FATF, 2021 yılında kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede eksikleri olduğu için Türkiye’yi gri listeye almıştı.

1 Temmuz: Kirada yüzde 25 zam sınırı kaldırıldı. Kira artışları yeniden 12 aylık ortalama enflasyon üzerinden hesaplanacak. Yüzde 25 kira artış sınırı 11 Haziran 2022’de başlamıştı.

19 Temmuz: Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin notunu iki basamak arttırarak B3'ten B1'e yükselttiğini ve kredi notu görünümünü "pozitif" olarak koruduğunu açıkladı.

28 Temmuz: En düşük emekli aylığının 12 bin 500 liraya çıkarılmasını da öngören kanun TBMM’de kabul edildi.

8 Ağustos: Merkez Bankası, yılın üçüncü enflasyon raporunda 2024 yıl sonu TÜFE tahminini değiştirmedi ve yüzde 38 olarak belirledi.

20 Ağustos: Haziran ve Temmuz aylarındaki enflasyon düşüşüne rağmen, Merkez Bankası, politika faizini beşinci kez yüzde 50’de sabit tuttu.

23 Ağustos: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, istifa ettiğine dair söylentilerin doğru olmadığını belirtti, 'dolaşıma koyulan senaryolar doğru değildir' dedi.

2 Eylül: TÜİK, ikinci çeyreğe ilişkin büyüme rakamlarını açıkladı. Türkiye ekonomisi yılın ikinci üç ayında beklentilerin de altında yüzde 2,5 büyüdü. Ekonomideki yavaşlama, ekonomik programın üretim, tüketim ve yatırımları baskılayıcı etkisi olarak yorumlandı.

5 Eylül: Gelecek üç yılı kapsayan yeni Orta Vadeli Program açıklandı. Daha önce yüzde 4 olarak açıklanan 2024 büyüme tahmini yeni OVP'de yüzde 3,5 oldu. 2024 sonu enflasyon tahmini yüzde 33'ten yüzde 41,5'e yükseltildi.

14 Ekim: 2024 Nobel Ekonomi Ödülü, ulusların refah toplumlarına dönüşmesi üzerine çalışmaları için Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verildi.

15 Ekim: AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, 100 bin lira üzerinde kredi kartı limiti bulunanlardan yıllık 750 lira Savunma Sanayii Destekleme Fonu kesintisi öngören teklifin ertelendiğini açıkladı.

4 Kasım: TÜİK verilerine göre Ekim ayında enflasyon beklentilerin üzerine çıkarak yüzde 2,88 oldu. Yıllık enflasyon ise 48,58 oldu. Ekonomistler bu verileri faiz indirimlerinin erteleneceği şeklinde yorumladı.

8 Kasım: Merkez Bankası 4’üncü enflasyon raporunda 2024 sonu enflasyon beklentisini yüzde 44’e çıkardı. 2025 sonu için tahminler yüzde 14'ten yüzde 21'e yükseltilirken 2026 için beklenti yüzde 9'dan yüzde 12'ye çıkarıldı.

26 Kasım: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Enflasyonda şok öncesi dönem öncesine gelmek 3 yıl sürüyor. Bir yıl bitti. İki yıl kaldı” dedi.

21 Aralık: 2025 yılı bütçe kanun teklifi TBMM’de kabul edildi. 2025’te bütçe giderlerinin 14 trilyon 731 milyar TL, bütçe gelirlerinin ise 12 trilyon 800 milyar TL olacağı tahmin ediliyor. 1 trilyon 931 milyar TL açık vereceği öngörülen bütçe teklifinde, faiz giderlerine 1 trilyon 950 milyar TL ayrıldı.

26 Aralık: 2025 yılında asgari ücretin 22 bin 104 lira olacağı açıklandıktan bir gün sonra, Merkez Bankası son sekiz aydır yüzde 50’de sabit tuttuğu politika faizini yüzde 47,5’e indirdi.

Forum

XS
SM
MD
LG