Bir süre önce Tikrit’e düzenlediği operasyonu tamamlayarak IŞİD militanlarını bölgeden temizleyen Irak kuvvetlerini şimdi daha zorlu bir görev bekliyor. Ülkenin ikinci büyük kenti Musul, bir yıla yakın bir süredir IŞİD’in elinde. Ancak Irak’ın ne zaman ve nasıl bir operasyon düzenleyeceği belli değil. Büyük olasılıkla IŞİD karşıtı koalisyonun da desteğini alacak operasyona Türkiye’nin katılıp katılmayacağı ya da ne yönde destek vereceği sorularını, yetkililer yanıtsız bırakıyor. Ancak son dönemde Irak ve Türkiye arasında yaşanan yakınlaşma, iki ülke arasında IŞİD’le mücadelede işbirliğinin düzeyini de belirleyebilir. Bir süre önce Washington’da Irak’ın siyasi geleceğinin tartışıldığı bir konferansa katılan Irak’ın Amerika Büyükelçisi Lukman Faily, bu konudaki soruları yanıtladı. Faily ayrıca Türkiye’nin yanı sıra Irak’ın bölge ülkelerine bakışını değerlendirdi.
Türkiye ve Irak arasında son aylardaki ilişkiler önceki yıllara oranla çok daha yakın. İki ülkeyi birbirine yakınlaştıran bir unsur IŞİD tehlikesi oldu. Ancak PKK, Türkiye açısından Irak’la çözülmeyen bir sorun olmaya devam etti. Ankara, PKK’nın da IŞİD kadar ciddiye alınması konusunda ısrarlı ve zaman zaman Washington’a gelen Türk yetkililer de bunu vurguladı. Irak’ın Washington Büyükelçisi Lukman Faily ise, IŞİD’in hiçbir örgütle karşılaştırılamayacağını savunuyor:
“Türkiye’yle ilişkileri bir yıl ya da 18 ay öncesiyle kıyaslarsak, iki ülke, hatta iki ülkenin liderleri arasındaki trafikte düzelme var. Irak Başbakanı Türkiye’ye gittiği gibi, Türkiye Başbakanı da Irak’ı ziyaret etti. Şimdilerde ikili ilişkilerin daha öngörülebilir olduğunu söyleyebilirim. Ayrıca Türkiye’nin, bizim için önemli olan terör sorunumuzu, iç sorunumuzu, kendisi için de tehdit olarak görmesinden memnunuz. Ancak Türk yetkililerden rica ediyoruz, lütfen IŞİD’i başka örgütlerle karşılaştırmayın. IŞİD çok büyük, çok bölgesel bir sorun. Biz Iraklılar için Suriye sorunu çözülmezse, arkamızı sağlama alamayız. Bu sorunu bitirmemiz gerek. Suriye’deki sorunun siyasi olarak çözülmesi için çaba göstermeliyiz.”
Tikrit’te IŞİD’e karşı yürüttüğü operasyonu tamamlayan Irak, bu örgütün elindeki, ülkenin ikinci büyük kenti Musul’u kurtarmak amacıyla yeni bir operasyona hazırlanıyor. Irak büyükelçisi, bu operasyon için bölgedeki yerel unsurların katkısına gereksinim duyulduğunu belirtiyor:
“Musul ve olası bir operasyon konusunda yaşanacak değişimi bölgedeki aşiretler ve Peşmerge sağlayacak. Ayrıca Musul’daki değişik toplulukların da bu konuda rol oynaması gerek. Peşmerge’nin yardımı olmadan Musul’a operasyon yapmak istemiyoruz. Bir sorunu çözerken yenisini başlatmayı amaçlamıyoruz. Musul’da Peşmerge’nin de rol alması, IŞİD’le mücadele kararlılığımız açısından önemli bir gösterge olacak. IŞİD yerel bir sorun değil, tüm toplum için bir tehlike.”
Irak’ta çoğunluğu Şii olan partilerin iktidarda olması, bu ülkenin komşusu İran’la yakınlaşmasında önemli bir unsur oldu. Tikrit operasyonunun ilk haftalarında Irak, İran’dan doğrudan yardım aldı. Ancak Tahran’ın Irak siyasetinde ne denli söz sahibi olduğu, Amerika açısından hep kaygı yarattı:
“İran, Irak’ı kontrol ediyor mu, sorusuna karşılık olarak iki ülke arasında hala bazı sorunların çözülmediğine dikkati çekebilirim. 1975 tarihli, sınır uyuşmazlığını çözmeyi amaçlayan Cezayir Anlaşması’na hala imza atmadık. Ayrıca biz Iraklılar’da milliyetçilik duygusu güçlü. İran’ın da bizim için bir komşu ülke olarak kalmasını istiyoruz. Ayrıca bizi kontrol etmelerini de istemiyoruz. Geçenlerde Başbakanımız Washington’a geldi ve Kongre liderleriyle görüştü, onlara İranlı hacıların Irak’ı ziyaret ettiğini, bu hacıların Irak’taki özgürlüğe tanık olduğunu söyledi. Bundan dolayı İran kendi ulusal güvenliğinin tehdit altında olduğunu düşünüyor. Bu doğru olabilir ya da olmayabilir. Biz kendi yaşam tarzımızı sürdürmek, komşularımızla saygılı ilişkiler kurmak istiyoruz. Bize yönelik ortak tehditler var. Ayrıca unutmayalım, bize koşulsuz yardım sunan ilk ülke de İran oldu.“
Irak’ın Washington Büyükelçisi Lukman Faily, Sünni Arap ülkelerinin Yemen’deki Şii Husi isyancılarına karşı yürüttüğü ortak operasyonu da değerlendirdi:
“Yemen konusuna gelince, ilkesel olarak bölgesel sorunların çözümü için bir Arap ordusuna destek veriyoruz. Ama bu projenin uygulama alanı Yemen olamaz. Yemen’dekiler iç sorunlar. Bunlar bölgesel sorunmuş gibi yansıtılıyor. Bu ülkedeki iç sorunların giderilmesi ve bu konuda onlara yardımcı olmamız gerekiyor. Bu sorunlara askeri değil, siyasi çözüm sunulması gerek. Ancak göründüğü kadarıyla siyasete rol oynama açısından yeterli fırsat verilmiyor.”
Irak’ın Washington Büyükelçisi Lukman Faily’ye göre IŞİD ve el Kaide gibi örgütler, dini kullanarak bölgede güç odakları haline gelmeye ve ulus-devlet temellerini yıkmaya çalışıyor.
