Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD ve NATO’nun güvenlik konusundaki itirazlarına rağmen Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alma konusundaki kararlılığını yineledi.
Amerikan CBS televizyonuna konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’nin “hangi ülkeden ne düzeyde olursa olsun ne tür bir savunma sistemi alabileceğine gelecekte hiçbir ülkenin karışamayacağını” söyledi.
CBS, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantıları çerçevesinde New York’ta bulunduğu sırada Salı günü özel bir röportaj yapmıştı. Tamamını yarın (Pazar) yayına vermeyi planlayan CBS, röportajın bazı bölümlerini önceden yayınladı.
Rusya’nın Türkiye’ye yeni S-400 sistemleri satacağı yönündeki açıklamasını hatırlatan CBS News’un diplomasi muhabiri Margaret Brennan’ın sorularını yanıtlayan Erdoğan, “Başkan Biden’a her şeyi açıkladım” diye konuştu. Erdoğan, ABD’nin Patriot savunma sistemlerini Türkiye’ye satmayı reddetmesinden dolayı Türkiye’nin bu kararı almak zorunda kaldığını yineledi.
Bununla birlikte Erdoğan, CBS News’ün “Türkiye’nin gelecekte Rusya’dan yeni S-400 bataryaları alıp almayacağı” konusundaki sorusuna Türkiye’nin gelecekteki (savunma sistemi) alımlarına kimsenin karışamayacağı şeklinde yanıt verdi. Bunun üzerine CBS muhabiri “Bu evet anlamına mı geliyor?” diye sorunca Erdoğan da “Tabii ki, tabii ki evet” diye yanıtladı.
ABD, Türkiye’nin S-400’leri aktive etmesi durumunda yakın dönemde hizmete giren F-35 uçaklarının radarlardan kaçabilmesini sağlayan tüm özelliklerini deşifre etmesinden kaygı duyuyor. Gerek NATO üyesi konumundan gerekse uçakların ortak üreticisi olmasından dolayı Türkiye’nin hava kuvvetlerine F-35 filoları da eklemesi planlanıyordu. Ancak Ankara’nın S-400 alımının ardından ABD Türkiye’yi F-35 programından çıkardı ve Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir’in de aralarında bulunduğu bazı yetkilileri yaptırım kapsamına aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’ye dönüşünün ardından Reuters haber ajansı, Türkiye’nin F-35 projesinde kalmak amacıyla, merkezi Washington'da olan Arnold and Porter adlı hukuk danışmanlık şirketiyle sözleşmesini bir yıl daha uzattığını bildirdi.
Erdoğan önümüzdeki hafta Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bir araya gelecek.
“ABD Suriye’deki askerlerini çeksin”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca röportaj sırasında, Amerika’nın Suriye’deki 900 askerini çekmesini tercih ettiğini de söyledi. Trump yönetiminin 2019’da Suriye’den asker çekme kararı almasından bu yana Türk ordusu komşusunun kuzeyinde askeri varlığını sürdürüyor.
ABD ve Türkiye arasında S-400’lerden, Washington’un Suriye’nin kuzeyindeki Kürt silahlı güçlere destek vermesine kadar yıllardır çözülmeyi bekleyen anlaşmazlıklar var. Türkiye ABD’yi Suriye’de PKK’ya destek vermekle suçluyor. PKK’yı resmen terör örgütü listesinde tutan ABD, IŞİD’e karşı mücadele amacıyla kurulan ve Kürtler dışında başka etnik unsurları da barındıran Suriye Demokratik Güçleri’ne destek verdiğini savunuyor.
“Kabil havaalanı teklifini Biden getirdi, ama Amerikan silahları Taleban’ın eline geçti”
Bu yılki BM Genel Kurulu zirvesine katılmak için ABD’ye gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başkan Joe Biden’la yüz yüze görüşme fırsatı bulamadı. Ancak, iki ülke arasında dışişleri bakanları ve ulusal güvenlik yetkilileri düzeyinde yüz yüze görüşmeler oldu. Biden’la Erdoğan son olarak Haziran ayında Brüksel’deki NATO zirvesinde bir araya gelmişti. İkilinin görüşmesi o döneme kadar bir dizi anlaşmazlık yaşayan iki ülke arasındaki buzların eriyeceği beklentilerini doğurmuştu. Erdoğan CBS’e yaptığı açıklamada Amerikan askerlerinin çekilmesinden önce Kabil havaalanının Türk askerleri tarafından korunması önerisini Biden’ın kendisinin öne sürdüğünü savundu. Erdoğan o dönem lojistik ve mali destek şartıyla Türkiye’nin bu öneriye açık olduğunu söylemişti.
Erdoğan CBS muhabirine, “lojistik ve mali destek” şartını açarak, bunun Kabil’deki Amerikan askeri teçhizatı, cephane ve araçların (zamanında) Türk ordusuna devredilmesi olduğunu söyledi, ancak bunun tam aksinin yaşandığını sözlerine ekledi.
ABD ve NATO’un Afganistan’dan kaotik bir şekilde çekilmesinin ardından, Erdoğan Kabil’deki Hamid Karzai havaalanında bulunan Amerikan askeri teçhizatı ve silahların Taleban’ın eline geçtiğini hatırlattı.
“Biden ‘otokrat’ tanımıyla ne demek istedi bilmiyorum”
CBS muhabiri Erdoğan’a ayrıca, Ocak 2020’de başkan adayı olarak New York Times’ı ziyaret eden Joe Biden’ın o dönem kendisi için “otokrat” ifadesini kullanmasını, yetkilerini genişlettiğini ve istismar ettiğini söylediğini hatırlattı.
Erdoğan bu soruya karşılık olarak, “Sayın Başkan’ın otokrat tanımından haberdar değilim, ne demek istediğini bilmiyorum” şeklinde yanıt verdi. Cumhurbaşkanı ayrıca Biden’ın önceki kişisel görüşmelerinde kendisine (Türkiye’de) insan hakları ihlalleriyle ilgili bir endişeyi dile getirmediğini belirtti.
ABD Dışişleri: “Aynı görüşte olmadığımız durumlarda bile Türkiye’yle ortaklığımızı güçlendirmeye çalışıyoruz”
NATO üyesi Türkiye’yle yaşanan anlaşmazlıklar ABD yönetimi tarafından da zaman zaman dile getiriliyor. Bununla birlikte yönetim de ilişkileri yumuşatma yönünde adım atma niyetini gizlemiyor.
Erdoğan’ın ABD’yi teröre destek vermekle suçladığı, önümüzdeki günlerde yapacağı Rusya ziyaretiyle ABD’yi tehdit ettiği ve Rus savaş uçakları alacağı iddialarıyla ilgili sorulara yanıt olarak ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Türkiye’nin “bir dost ve müttefik olduğunu” yeniden vurguladı.
Price, dünkü basın toplantısında, “Türkiye aslında yıllar boyunca bir dizi zorlukta önemli roller üstlenmiş, önemli bir NATO müttefiki. Türkiye’nin ortağımız Katar’la Kabil Uluslararası Havaalanı’nı yeniden düzenleme konusunda devam ettirdiği çabalar da bunun bir örneği” diye konuştu.
Bununla birlikte ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price, Türkiye’yle devam eden anlaşmazlıkların ilişkilerin geliştirilmesinin önünde bir engel olmadığını da savundu: “Aynı görüşte olmadığımız dönemlerde bile uzun yıllardır süren ikili ortaklığımızı güçlendirme fırsatları aramaya durmaksızın devam ediyoruz. Türkiye’yle ilişkimiz, başka alanlarda anlaşmazlıklar yaşasak bile önemli işbirliği alanlarına sahip olduğumuz türden bir ilişki.”
