Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriye Demokratik Güçleri (SDG) kontrolündeki bölge 11 Haziran’da sandık başına gitmeyi planlıyor.
Eğer bir son dakika değişikliği olmazsa SDG’nin Rojava Özerk Bölgesi olarak adlandırdığı, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi (DAANES) olarak anılan bölgede yer alan Cezire, Deyrizor, Münbiç, Afrin, Tabka ve Rakka’da yerel seçim yapılacak.
Bölge yönetimine göre bu yerleşim yerlerinde yaşayan 3 milyon kişinin oy kullanma hakkı bulunuyor. Önemli kısmı PYD’ye yakın 30 siyasi partinin katılacağı seçimleri Mesud Barzani’nin başkanı olduğu Irak Kürdistan Demokrat Partisi’ne yakın Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) boykot ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Bahçeli’den sert açıklamalar
Ankara bu seçimlerden rahatsız olduğunu peş peşe gelen açıklamalarla gözler önüne serdi.
Suriye'de halen kaos ve istikrarsızlığın sürdüğünü belirten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Terör örgütünün, halk oylaması bahanesiyle ülkemizin ve Suriye'nin toprak bütünlüğüne yönelik mütecaviz eylemlerini yakından takip ediyoruz. Türkiye, Suriye'nin ve Irak'ın kuzeyinde bölücü örgütün bir teröristan kurmasına asla izin vermeyecektir. Biz bu hokkabazlıklara kanmayız, prim vermeyiz. Sözkonusu ülkemizin toprak bütünlüğü ve milletimizin güvenliği olunca kimseyi dinlemeyiz, hiçbir tehdide boyun eğmeyiz. Oldubittiler karşısında daha evvel ne yapılması gerekiyorsa yaptık, aynı durumla karşılaşmamız halinde harekete geçmekten çekinmeyiz” demişti.
AK Parti’nin Cumhur İttifakı’ndaki ortağı MHP’nin lideri Devlet Bahçeli de gelişmelerden ABD’yi sorumlu tutmuştu. “ABD yönetimi Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK’nın paravan örgütü Suriye Demokratik Güçleri’yle yeni bir oyun kurmaktadır. Bu demokrasi ve yasadışı seçim girişimi Suriye’nin bölünmesinde yeni bir etap, yeni bir aşama demektir. 11 Haziran’da yapılacağı duyurulan sözde seçimlerin senaristi ABD, figüranları teröristlerdir” diyen Bahçeli, hükümete Suriye yönetimiyle ortak askeri operasyon çağrısı yapmıştı.
ABD Dışişleri’nden “seçimlere gidilmemesi” çağrısı gelmişti
Her ne kadar MHP Genel Başkanı, ABD’yi sert sözlerle hedef alsa da Washington’dan yapılan açıklama, Suriye’nin kuzeydoğusundaki seçimlere açık bir destek verilmediğini gösterdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı 30 Mayıs’taki açıklamasında “Suriye'de yapılacak her türlü seçim, BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararında da belirtildiği üzere özgür, adil, şeffaf ve kapsayıcı olmalı. Şu anda kuzeydoğu Suriye'de bu tür seçimler için gerekli koşulların mevcut olduğunu düşünmüyoruz” ifadelerini kullandı.
VOA Türkçe’nin bir sorusuna da yazılı yanıt veren bakanlık, “Bu durumu Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi (DAANES) dahil Suriye'nin kuzeydoğusundaki bir dizi aktöre ilettik ve onları şu anda seçimlere gitmemeye çağırdık” açıklaması yaptı.
Kürtler tarafından sıklıkla Rojava ya da “Batı Kürdistan” olarak adlandırılan DAANES, 16 Temmuz 2018’de kuruldu ve Suriye Demokratik Güçleri'ni destekleyen ABD ile ilişkilere sahip.
Prof. Yeğen: “Şu anda seçimlere müdahale ve erteleme imkanı görmüyorum”
İstanbul merkezli Reform Enstitüsü’nden görev yapan siyaset bilimci Mesut Yeğen, Türkiye ve ABD’den yapılan açıklamaların seçimlerin ertelenmesi sonucunu doğurmayacağı kanaatinde.
VOA Türkçe’ye konuşan Prof. Yeğen, “Seçim yapılabilir gibi görünüyor. 11’ine çok az bir zaman var, Türkiye’nin bir askeri müdahalede bulunmasını beklemiyorum. ABD’nin açıklamasında da ‘yapmayın’dan ziyade ‘yapmasınız iyi olur, çok demokratik sonuçlar olmaz’ şeklinde kaygı bildiren ifadeler vardı. Kesinlikle yapılmamasını gerektiren bir durum yok” dedi.
“Bir de eğer Beşar Esat ile SDG arasında görüşme uzlaşma olduğu yönündeki haberler doğruysa Rusya ve Esat’ın onayıyla yapılıyor demektir” diyen Yeğen, şu anda müdahale ve erteleme imkanı görmediğini söyledi.
Dr. Yılmaz: “ABD, bölgedeki ‘pata durumu’nun bozulmasını istemez, seçimler ertelenebilir”
Irak’ın Erbil kentinde bulunan Hewler Üniversitesi öğretim üyesi Arzu Yılmaz ise bölgesel ve küresel güç ilişkileri arasında bir “pata” yani denge durumu olduğunu bu nedenle seçimin ertelenme ihtimalinin olduğunu belirtti.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Doçent Yılmaz, “Seçimler muhakkak yapılacak demek zor, ertelenebilir. Çünkü bölgede çok zor dengeye gelmiş bir pata durumu var. Amerika, Rojava’daki bu pata durumunu Türkiye’nin bozmasını asla istemez. Rojava’da yapılan ilk seçim değil. Peki neden şimdi gündem oldu? İsrail ile İran’ın karşı karşıya gelme durumunda ABD’nin arka kapı diplomasiyle Amerikan seçimlerine ya da Gazze’de bir ateşkes ilan edilmesine kadar olayları krize dönüştürecek şekilde abartmadan yönetme üzerinden İran’la vardığı mutabakata Türkiye’nin itirazı var. Türkiye, İran ve ABD’nin mutabakatının mevcut dışlanma halini çok daha konsolide edecek bir ‘moment’ olduğunun farkında. Ve itirazını bu seçim ve Kerkük Yumurtalık Boru Hattı çıkışlarıyla gösteriyor. Bu nedenle seçim ertelenebilir. Rojava Yönetimi’nin de ısrarcı olacağını düşünmüyorum” diye konuştu.
Ülkenin kuzeydoğusundaki seçimlere Şam yönetimi ne der?
Ankara’nın Suriye’nin kuzeydoğusunda yapılması planlanan seçimlere dönük şiddetli itirazlarına rağmen Şam yönetiminde bu konuda sessizlik hakim.
Prof. Mesut Yeğen, bölgeyi “yönetme iddiası ve kapasitesi olmayan” Şam yönetiminin seçimlere karşı çıkmasının mümkün olmadığını düşünüyor.
Türkiye’nin uzlaşmaz politikaları nedeniyle bölge yönetiminin Körfez ülkeleri ve İran üzerinden Suriye yönetimi ile temas yolları aradığını belirten Dr. Arzu Yılmaz ise, “Yeni denklemde Suriye sınırları içinde bir yönetim olduğu ölçüde Şam’la anlaşmak durumunda kalacak. İran’ın itirazı olmadığı durumda Esat da kapıları kapalı tutmak için direnemez” sözleriyle görüşünü dile getirdi.
Forum