Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Jonathan Cohen liderliğindeki üst düzey Amerika delegasyonu, vize krizini ve gerilen ilişkileri görüşmek üzere Türk yetkililerle bir araya geldi. İki ülke arasındaki ilişkiler İstanbul’daki ABD Konsolosluğu çalışanı Metin Topuz’un Türkiye’de gözaltına alınmasının ardından gerilmişti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, sorunun kısa sürede çözülmesini umduğunu söyledi.
Müzakereler öncesinde tansiyonu düşürecek bir hamle olarak Türk yetkililer Topuz’un gözaltında olan ve hakkında çeşitli suçlamalar yapılan eşi ve oğlunu serbest bırakmıştı.
Gerilimin çözülmesi, İran’a karşı sert çıkan Trump’ın bu politikasına bölgede destekçi bulması açısından önem taşıyor.
Global Source Partners’ın siyasi danışmanlarından Atilla Yeşilada, bölgede İran’ın etkisini kırma konusunda kararlı olan Trump’ın yeni bir destekçiye ihtiyacı olduğu görüşünde. Yeşilada’ya göre Amerika’nın yeni müttefiki Suriyeli Kürtler’in bu konuda bir ağırlığı olmadığından akla Türkiye geliyor. Ancak Türkiye’nin İran’ın yeni dostu olduğu gerçeği, vize yasağı ve konsolosluk çalışanlarının tutuklanması Amerika ile ilişkileri zora sokuyor.
Washington’un IŞİD ile mücadelede YPG’ye destek vermesi Ankara’nın tepkisini çekiyor. Cihatçıların Suriye’de ilan ettikleri halifeliğin başkenti Rakka’nın ele geçirilmesi için verilen mücadelenin önemli bir parçasını YPG oluşturuyordu. Ancak Ankara, YPG’yi PKK ile bağlantılı olmakla suçluyor.
Iraklı Kürtlerin bağımsız olacağı kaygısı, Ankara ve Tahran için ortak bir kaygı.
Eski diplomat Aydın Selcen’e göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan bu ay İran’ı ziyaret ettiğinde açıklama yapılmasa da bir anlaşmaya varılmış olması muhtemel. Zira ziyaretin ardından Tahran, Irak Kürt Bölgesi ile iki sınır kapısını ve hava sahasını kapattı.
Ancak yine de Ankara’nın uzun süreli siyasi çıkarları Washington ile örtüşüyor.
Ankara ve Tahran rekabeti geçmişe dayanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da son döneme kadar İran yayılmacılığı konusunda kaygısını dile getiriyordu. Ayrıca Ankara Suriye’de Tahran’ın desteklediği Esat rejimine karşı savaşan isyancıları destekliyor.
Gözlemciler, Türkiye’de iç siyasetin dış politikayı önemli şekilde etkilediğini söylüyor. Erdoğan’ın 2019’da seçime gitmeyi planladığı göz önünde bulundurulduğunda, Kürt hareketine baskı uygulamaya devam etmesi bekleniyor.
Erdoğan son olarak Iraklı Kürt liderlere çıkıştı ve onları bağımsızlık referandumu konusunda “histerik” davranmakla suçlayarak eylemlerinden sorumlu tutulacaklarını söyledi. Ayrıca Türk kuvvetleri Irak’taki PKK üslerine 2008’den bu yana ilk kez operasyon düzenledi.
Erdoğan, Suriyeli Kürtler’e de olası bir saldırı uyarısında bulunmuş ve "Vakti saati geldiğinde ne yapacağımızı biz gayet iyi biliriz. Bir gece ansızın gelebiliriz" demişti. Bu ayın başında Türk kuvvetleri Moskova ve Tahran’la varılan çatışmasız bölge anlaşması kapsamında Suriye’nin İdlib bölgesine girdi.
Aydın Selcen, Türkler’in Kürtler’e yönelik politikasında cumhurbaşkanlığı seçimine kadar bir değişiklik olmayacağını düşünüyor.
Yeşilada’ya göre ise Türkiye Suriye’de kendine daha uygun bir politika izlenmesi ve Ortadoğu coğrafyasındaki etkisini artırması karşılığında Trump’ın İran politikasına destek olabilir. Ancak bu noktada Ankara’nın Irak’a ve Suriyeli Kürtlere yönelik tamamen mantıksız düşmanlığından dolayı bu kapı kapalı gibi görünüyor. Bu durumda Ankara, İran’ın bölgedeki etkisini daha çok arttırması riskiyle karşı karşıya kalıyor.
