ABD Senatosu’nun Ukrayna’ya 61 milyar dolar finansal yardımı reddetmesinin ardından gözlerin çevrildiği Avrupa Birliği’nde de yardım talebi Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın vetosuna takıldı.
Ukrayna’nın AB’ye katılım müzakerelerinin başlatılması oylamasına katılmayarak dolaylı destek veren Orban, Rusya ile savaşan ülkeye dört yıl boyunca 50 milyar Euro mali destek öngören kararı veto etti.
AB Konseyi, yardım konusunu yeniden ele almak üzere Ocak ayında olağanüstü bir zirve toplamayı kararlaştırdı.
Ukrayna ve Gazze’ye yardımları da içeren 100 milyar dolarlık paket, ABD Senatosu’nda “Biden yönetiminin, iç güvenlikle ilgili üzerine düşeni yapmadığı” gerekçesiyle Cumhuriyetçi üyelerin vetosuyla 7 Aralık’ta reddedilmişti. Paketi, yıl sona ermeden geçirmek isteyen Başkan Biden, “bu işe en çok Putin’in sevindiğini” söylemişti.
Macaristan’dan iki veto girişimi
Brüksel’de yılın son zirvesi için toplanan AB liderleri, Macaristan’ın iki önemli konuda koyduğu veto ile karşı karşıya kaldı.
Liderler, haftasonuna kadar uzaması beklenen zorlu bir zirve için hazırlanırken, Ukrayna’nın AB’ye katılım müzakerelerine ilişkin ilk veto düğümü Brüksel’de saatler 18:25’i gösterdiğinde aşıldı.
Türkiye tartışılmadı
“Genişleme” başlığı altında ele alınması gereken Türkiye ile ilişkiler konusu ise gündem yoğunluğu nedeniyle tartışılmadı.
Ukrayna ve Moldova’ya katılım müzakerelerinin başlaması için yeşil ışık yakıldı. Bosna-Hersek için bu karar Mart ayı zirvesine bırakıldı. Gürcistan’a ise aday ülke statüsü verilmesi kararlaştırıldı.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, beklenenden daha erken gelen “Ukrayna için katılım müzakerelerini başlatmaya karar verdikleri” haberini, X hesabından duyurdu. Liderler, haftalardır ikna etmeye çalıştıkları Orban’ı zirve öncesi yakın markaja aldı.
Önce NATO Genel Sekreterliği için adı geçen Estonya Başbakanı Kaja Kallas, ardından İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Protekiz Başbakanı Antonio Costa, Orban’ı ikna etmeye çalıştı.
Orban daha sonra AB yöneticileri Charles Michel ve Ursula von der Leyen’in de bulunduğu bir toplantıda, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. Orban’ın yanıtı yine “hayır” oldu.
Düğümü ise Scholz’un “oylamaya girme, böylece iç politikada da bunu anlatabilirsin” önerisi çözdü. Macron, “bunun iyi bir çözüm olmadığını” söylemesine rağmen Orban, “en azından Ukrayna ile müzakerelerin başlatılması için” öneriyi kabul etti.
Orban, Scholz’un önerisiyle salondan çıktı
AB diplomatlarından edinilen bilgiye göre, zirve salonunda oylamaya geçildiğinde, Viktor Orban diğer liderlerin bakışları arasında salonu terk etti.
Çıkışta bir video kaydı yapan Orban, “Ukrayna’nın AB ile müzakereleri başlatmak için hazır olmadığını, kararın kötü bir karar olduğunu ve Macaristan’ın bu kötü karara katılmamak için çekimser kalmayı tercih ettiğini” söyledi.
Böylece AB Konseyi, Brüksel’den Kiev’e güçlü bir destek mesajı gönderdi. Müzakerelerin çerçevesinin ise bir sonraki zirvede belirlenmesi kararlaştırdı.
Konsey toplantısı sırasında, “Ukrayna için güçlü bir siyasi sinyal verilmesi ve bunun ardından Kiev'in yolsuzlukla mücadele, azınlıkların korunması, lobicilik yasası gibi bir dizi şartı yerine getirmesi ve her aşamada bu başlıkların oybirliğiyle onaylanması” üzerinde anlaşıldı.
Macaristan Başbakanı'nın siyasi danışmanı Balazs Orban, Ukrayna'nın AB'ye katılım sürecinde “En az 70 kararın oybirliğiyle alınması gerekecek” diyerek, henüz hiçbir şeyin kabul edilmediğini söyledi. Viktor Orban da, “Macaristan pozisyonunu değiştirmeyecek” diyerek, zorlu bir müzakere ve pazarlık sürecine girildiğini açıkça belirtti.
Üyelik başvurusunda oy kullanmayan Orban, destek paketini veto etti
İlk veto krizinin erken aşılmasından sonra, AB liderleri bu sefer daha güç bir dosya olan AB’nin dört yıl boyunca Ukrayna’ya 50 milyar Euro kredi ve maddi destek paketini görüştü. Ancak Orban, AB müzakereleri konusunda gösterdiği “yapıcı çekimserlik” tavrını bütçe konusunda göstermedi.
Viktor Orban, 14 Aralık gecesi, “Ukrayna'ya 50 milyar Euro tutarında yeni AB bütçe desteğinin kabul edilmesini veto ettiğini” duyurdu.
AB’den alması gereken 30 milyar Euro ödeneği “yargı bağımsızlığı” alanındaki uygulamaları nedeniyle askıya alınan Macar Başbakan, “veto pazarlığı” sayesinde 10 milyar Euro’nun dilimin açılmasını başardı. Orban, kalan 20 milyar Euro ödeneğin de derhal açılması konusunda ısrarını sürdürüyor.
Ocak’ta olağanüstü zirve
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın vetosunun ardından bugün yaptığı açıklamada, AB liderlerinin Ukrayna'ya yönelik yeni AB bütçe desteği konusundaki görüşmelerine "gelecek yılın başında" devam edeceğini açıkladı.
Charles Michel, "Ayrıntılara çok fazla girmek istemiyorum, önümüzdeki gün ve haftalarda meslektaşlarımla birlikte çalışarak gelecek yılın başında bir zirve hazırlığı yapacağım" dedi.
Michel, Orban'ın vetosunu sürdürmesi halinde ise “Ukrayna'ya verdiğimiz sözleri tutmak için alternatif planları olduğunu” dile getirdi.
AB liderleri, gece boyunca zorlu geçen görüşmelerin ardından bu sabah, Avrupa savunması ve 2024 stratejik planını görüşmek için toplanarak zirvenin ikinci gününe başladı.
Forum