Suriye’de Esat rejiminin yıkılmasından iki ay sonra Paris’te toplanan Türkiye, Suudi Arabistan ve Lübnan gibi bölgesel güçler ile Batılı ülkelerin temsilcileri, “Suriye'nin yeniden inşasına yardımcı olmak, güvenlik zorlukları ve dış müdahaleler karşısında kırılgan geçişi korumak için” birlikte çalışma sözü verdi.
Ortadoğu'daki istikrarsızlık ortamında ve Başar Esat rejiminin devrilmesinden sonra yaşanan geçiş döneminde, Fransa'nın evsahipliğinde Paris'te düzenlenen uluslararası konferansa Suriye Dışişleri Bakanı Esat Hasan Şeybani de katıldı.
Esat rejiminin devrilmesinin hemen ardından Ürdün’de toplanan Akabe inisiyatifi ile Riyad’da yapılan ikinci toplantının ardından, Paris, Suriye Konferansı ile üçüncü toplantıya evsahipliği yaptı. Konferansa Türkiye, Suudi Arabistan ve Lübnan gibi bölgesel güçlerin yanısıra, Batılı ülkelerin temsilcileri katıldı.
Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz temsil etti. BM Genel Sekreteri’nin Suriye özel temsilcisi Geir Pedersen ve Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da katılımcılar arasındaydı. ABD, konferansı “Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Dairesi” seviyesinde izledi.
Suriye Dışişleri Bakanı Esat Hasan Şeybani, 8 Aralık'ta Heyet Tahrir el- Şam'ın (HTŞ) Suriye’de iktidarı ele geçirmesinden bu yana, geçen ay Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nun ardından, ilk resmi Avrupa ziyareti için Paris’i seçti.
Fransız Dışişleri Bakanı Jean Noel Barrot, “Yıllarca süren uluslararası izolasyondan sonra Suriye ile yeniden bağlantı kurmak büyük bir keyif” sözleriyle konferansı açtı.
Barrot, konferansın amacını, “Suriye'deki geçiş sürecine uluslararası desteğin eşgüdümünü sağlamak, insani yardım ve ekonomik destek sağlayabilecek ülkeleri harekete geçirmek, Suriye yönetimine bu geçiş döneminde destek vermek ve süreci rayından çıkarabilecek her türlü dış müdahaleyi engellemek” diye tanımladı.
Konferansın kapanış konuşmasını yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, çatışmaların devam ettiği bir dönemde, özellikle güvenliğe vurgu yaptı ve Suriye’de IŞİD ile mücadelenin kendileri için “mutlak bir öncelik” olduğunu söyledi.
Geçiş hükümetlerini de uluslararası koalisyonla birlikte bu mücadeleye katılmaya çağıran Macron, “Suriye'nin egemenliğine saygılı, terörist gruplara karşı mücadele eden ve özellikle Lübnan ve Güney Lübnan'ın korunmasına yardımcı olan ortak eylemlere hazırız” diye konuştu.
Macron ayrıca, Suriye'nin yeni geçici lideri Ahmed el-Şara ve hükümetine, “IŞİD'e karşı mücadelede Batı ile ittifak halinde olan ve Kürtler’in hakim olduğu Suriye Demokratik Güçleri'ni (SDG) yaklaşan geçiş sürecine tam olarak entegre etmeleri” çağrısında da bulundu.
Dışişleri Bakanı Barrot, konferansın bitiminde düzenlediği basın toplantısında, Suriye topraklarının tamamında kapsamlı bir ateşkes ve dış müdahalelerin sonlandırılması çağrısı yaptı. Bakan, “Suriye'nin her yerinde, özellikle de kuzey ve kuzeydoğuda silahlar susmalı” dedi.
Barrot ayrıca Avrupa Birliği'nin Suriye'deki çeşitli faaliyet sektörlerine yönelik ekonomik yaptırımlarının kaldırılması için “hızlı bir şekilde çalıştıklarını” söyledi. Fransa, Suriye’ye insani yardım çerçevesinde 2025 yılı için 50 milyon Euro yardım sözü verdi.
Türkiye: “Suriye terör unsurlarından tamamen arındırılmalı”
Türkiye adına toplantıya katılan Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz da, Suriye’deki yönetime desteğin ülkenin istikrarı açısından taşıdığı önemin altını çizerek, “Suriye’nin istikrar ve güvenliğe kavuşmasının önündeki sınamaların, Suriye’nin kararlılığı ve uluslararası toplumun desteğiyle aşılabileceğini” kaydetti.
Yılmaz, “Suriye’nin terör unsurlarından tamamen arındırılması” konusunda Türkiye’nin kararlılığını yeniden vurguladı, Suriye’nin kuzeydoğusundaki doğal kaynakların Suriye halkının çıkarları doğrultusunda kullanılmasını teminen Suriye’deki yönetimin kontrolüne geçmesi gerektiğinin altını çizdi. Yılmaz, Suriye’ye uygulanan yaptırımların da önkoşulsuz bir şekilde kaldırılmasının önemli olduğunu söyledi.
ABD imzalamadı
Konferans sonunda, katılımcı 20 ülke ve uluslararası örgütler, yayınladıkları ortak sonuç bildirgesinde, “Suriye'nin yeniden inşasına yardımcı olmak ve güvenlik zorlukları ve dış müdahaleler karşısında kırılgan geçişi korumak için birlikte çalışma” sözü verdi.
Sonuç bildirgesinde Suriye toplumunun tüm bileşenlerini kapsayan bir geçişin gerekliliği vurgulandı. Ayrıca, "her türlü terörizm ve aşırıcılığa karşı" mücadelede Suriye geçiş hükümetine destek sözü verildi.
Barrot, Şeybani’nin uluslararası muhataplarına, 1 Mart'ta ilan edilecek hükümetin “ülkenin çeşitliliğini yansıtan kapsayıcı bir hükümet olacağı” sözünü yinelediğini belirtti.
Konferansa katılan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, “özellikle kadınların da temsil edildiği ve tüm aktörlerin yer aldığı bir hükümet” konusunda ısrarcı olduklarını söyledi.
Bildiriye, önde gelen Arap ülkeleri ile Türkiye, Fransa, Almanya, İngiltere, Yunanistan gibi Avrupa ülkeleri ve G7 üyeleri Kanada ve Japonya imza attı. Ancak ABD, bu hafta Paris’te düzenlenen Yapay Zeka Eylem Zirvesi’nde olduğu gibi, Suriye Konferansı sonuç bildirisini de imzalamadı. Fransız diplomatik kaynaklar, gazetecilere, Trump yönetiminin Suriye konusundaki tutumunun henüz belli olmaması nedeniyle ABD'nin anlaşmayı imzalamadığını söyledi.
Forum