Van’da büyükşehir belediyesine kayyum atanmasının ardından düzenlenen gösterilerle ilgili Van Barosu, İnsan Hakları Derneği Van Şubesi (İHD), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Van Şubesi (ÖHD) ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı Van Temsilciliği (TİHV) tarafından hazırlanan raporda, gösterilerde 6’sı gazeteci 348 kişinin gözaltına alındığı belirtildi. Gözaltına alınanların işkence ve kötü muameleye maruz kaldıkları öne sürülerek soruşturma açılması istendi.
Diyarbakır’da yargılandığı davada 3 yıl 9 ay hapis cezası alan Van Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Abdullah Zeydan’ın görevden alınarak yerine kayyum atanmasının ardından başlayan olaylar günlerce devam etti.
15 Şubat 2025 tarihinde kayyum atanmasının ardından başlayan protesto gösterilerinde yaşanan olası hak ihlallerini belirlemek için Baro, İHD, ÖHD ve TİHV tarafından bir komisyon kuruldu. Komisyonun incelemesi sonucunda hazırlanan rapor, basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı.
Raporda, kayyum kararının açıklanmasından hemen sonra polisin belediye binasını ablukaya aldığı ve ikaz yapılmadan bina çevresindekilere müdahale edildiği belirtildi.
Bina içinde bulunan, aralarında 1 avukat, 5 gazeteci ve siyasetçilerin de olduğu çok sayıda kişinin “işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarına maruz bırakılarak gözaltına alındığı” edildi. Raporda gözaltına alınanlar arasında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Doğan Hatun’un da bulunduğu belirtildi. Kısa süre sonra serbest bırakılan Hatun öğleden sonra yapılan yürüyüşte yeniden gözaltına alınmıştı.
Raporda yer alan bilgilere göre kayyum atanmasından bugüne kadar 6’sı gazeteci, toplam 348 kişi ‘’2911 Sayılı Kanun’a Muhalefet”, “Görevi Yaptırmamak İçin Direnme” ve “Kamu Malına Zarar Verme’’ iddiasıyla gözaltına alındı. Şüphelilerden, 5’i çocuk toplam 44 kişi tutuklandı.
Raporu hazırlayan kurumlardan soruşturma çağrısı
Van Barosu, İHD, ÖHD ve TİHV, müdahaleler sırasına Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı hak ihlalleri yaşandığını savunarak, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi güvenliği ve özgürlük hakkı, eşitlik ve ayrımcılık yasağı, toplantı ve gösteri yapma özgürlüğü ile ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini öne sürdü.
Raporun sonuç bölümünde ihlallerle ilgi soruşturma açılması çağrısı yapılarak, şu görüşlere yer verildi:
“Hukuka aykırı müdahale ve uygulamalar sonucu ifade özgürlüğü, gösteri hakkı, kişi güvenliği ve işkence yasağı gibi temel insan hak ve özgürlükleri ağır ve ciddi bir şekilde ihlal edilmiştir. Bu kabul edilemez ihlallere derhal son verilmeli yurttaşların temel hak ve özürlükleri korunmalıdır. Başta işkence ve diğer kötü muamele yasağı olmak üzere yaşanan hak ihlallerinin sorumluları/failleri hakkında derhal etkin bir şekilde soruşturma ve kovuşturma başlatılmalı, cezasızlık olgusuna son verilmelidir.”
DEM Parti’den İstanbul’a kayyum uyarısı
Bu arada Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Sözcüsü Ayşegül Doğan da bugün Van’daki protestolara katıldı.
Partililere yönelik bir konuşma yapan Doğan, tepki gösterilmemesi halinde başka illere de kayyum atanabileceği uyarısında bulundu.
DEM Parti’ye oy vermeyenlerin bile kayyuma karşı olduğunu savunan Doğan, “Bizlere oyunu vermeyenler bile bugün kayyımı kabul etmiyorlar. Hiçbir güç, hiçbir inanç bir halkın iradesini böyle gasp edemez. Hiç kimsenin gücü Kürt halkının iradesine ket vurmaya yetmedi ve yetmeyecektir. Bu kayyımların önü kesilmezse bugün Van yarın İstanbul’a atanır, Ankara’ya atanır ve İzmir’e atanır. Bugün Van’ın iradesine sahiplenilişi sadece bizler için değil, bütün Türkiye halkları için Van ayakta” diye konuştu.
Valilik eylem ve etkinlikleri 15 gün yasakladı
Öte yandan Zeydan’la ilgili mahkeme kararının açıklandığı 11 Şubat’ta valilik bir yasak kararı aldı.
Kararda 25 Şubat 2025 tarihine kadar açık havadaki tüm eylem ve etkinliklerin yasaklandığı duyuruldu.
Açıklamada, yasak tarihlerinde kente giriş ve çıkışların da kontrol altına alınacağı ifade edildi.
Van Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanması sürecinde neler yaşandı?
Van Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Abdullah Zeydan, Halkların Demokrasi Partisi (HDP) milletvekiliyken Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde PKK’ya karşı yürütülen operasyonları durdurmak için düzenlenen canlı kalkan eylemine katıldığı için yargılanıyordu.
4 Kasım 2016’da yapılan operasyonlar kapsamında dokunulmazlığı kaldırılarak tutuklanan Zeydan hakkında, yasak bölge ilan edilen operasyon bölgesine girdiği için ""silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüte yardım etmek" ve burada yaptığı konuşmalar nedeniyle de "örgüt propagandası yapmak" iddialarıyla dava açıldı.
Zeydan, "silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüte yardım etmek” suçundan 5 yıl, "terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin kararını hukuka uygun bulsa da Yargıtay 16. Ceza Dairesince karar bozulmuştu.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin bozma ilanının ardından 6 Ocak 2022'de tekrar görülen davada Abdullah Zeydan’a 8 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verilmiş, tutuklu kaldığı süreyi dikkate alan mahkeme, sanığın tahliyesine hükmetmişti. Ancak karar daha sonra Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından bozulmuştu.
Zeydan’ın mazbatasını İl Seçim Kurulu aldı, YSK iade etti
2015 yılında milletvekili seçildikten bir yıl sonra tutuklanan ve altı yıldan fazla Selahattin Demirtaş’la birlikte cezaevinde kalan Zeydan’ın, 2022 yılında iade edilen memnu hakları (seçilme hakkının geri verilmesi), Adalet Bakanlığı’nın başvurusuyla seçime iki gün kala iptal edildi.
Kamuoyunun haberi olmayan bu gelişme sonrası seçimlerin hemen ertesinde AK Parti, İl Seçim Kurulu’na başvurdu ve mazbatanın adayları Abdulahat Arvas’a verilmesini talep etti.
İl Seçim Kurulu, kurul başkanının aleyhte oyuna rağmen bire karşı iki oyla mazbatayı seçimde yüzde 55,48 oy alan Zeydan yerine yüzde 27,15'lik oy elde eden ikinci sıradaki AK Parti adayı Abdulahat Arvas'a verdi.
DEM Parti’nin YSK’ya yaptığı itirazın kabul edilmesi üzerine YSK, Van İl Seçim Kurulu’nun kararını iptal ederek, mazbatayı tekrar Zeydan’a verdi.
Forum