Avrupa Siyasi Topluluğu’nun ilk toplantısı bugün Prag’da düzenlendi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un önerisiyle 27 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkenin yanı sıra, birliğe katılmayı bekleyen Türkiye, Sırbistan, Arnavutluk gibi ülkeler ile birlikten ayrılan İngiltere de toplantıya davetli olarak katıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da aralarında bulunduğu 44 ülkenin lideri Avrupa Siyasi Topluluğu’nun bugün yapılan ilk toplantısında yer aldı.
Liderler zirve öncesinde aile fotoğrafı çektirdi.
Avrupa Siyasi Topluluğu Genel Oturumu, evsahibi Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Fiala'nın açılış konuşmasıyla başladı. Daha sonra Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, video konferans yoluyla liderlere seslendi.
Zelenski: "Avrupa Siyasi Topluluğu barış için bir fırsat"
Zelenski, Avrupa Siyasi Topluluğu'nun Avrupa'da barışı yeniden tesis etmek için bir fırsat olduğunu söyledi.
Ukrayna'nın bu savaşı hiçbir zaman istemediğini vurgulayan Zelenski, barış istemeye bir ülkeyle karşı karşıya olduklarını dile getirdi. Ukrayna lideri, Rusya'nın sokaklarda sivilleri öldürdüğünü, gıda fiyatlarını ve nükleer silahları tehdit olarak kullandığını, ülkelere gözdağı verdiğini belirtti.
Zelenski, işlenen suçlar için özel mahkeme kurulması, zararın tazmin edilmesi gerektiğini kaydederek, uluslararası topluma Ukrayna'ya yardım etmesi çağrısında bulundu.
Volodimir Zelenski, "Bu savaşı kazanmalıyız ki başka ülkeleri de vuramasınlar" dedi.
Scholz: "Rusya'nın saldırısı, Avrupa'da barış ve güvenlik düzeninin vahşice ihlali"
Almanya Başbakanı Olag Scholz da, "Burada toplanan herkes biliyor ki, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı, son on yıllarda Avrupa'da sahip olduğumuz barış ve güvenlik düzeninin vahşice bir ihlalidir. Komşu bir ülkenin bir bölümünün ilhak edilmesini kabul edemeyiz" diye konuştu.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Komiseri Josep Borrell de, "Bu toplantı, Rusya'nın olmadığı yeni bir dünya düzeni arayışının bir yolu. Bu, Rusya'yı tamamen dışlamak istediğimiz anlamına gelmiyor ama Putin'in Rusya'sının burada yeri yok" ifadesini kullandı.
İngiltere başbakanından "Putin'e karşı birleşik cephe" vurgusu
İngiltere Başbakanı Liz Truss da, Çek Cumhuriyeti Başbakanı Fiala'yla görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, "benzer görüşlere sahip Avrupa demokrasilerinin Putin'in acımasızlığına karşı birleşik bir cephe oluşturmalarının önemi konusunda güçlü mutabakat" içerisinde olduklarını vurguladı.
Macron: "Bu her şeyden önce Avrupa'mızın birlik mesajı"
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, önceliğinin Avrupa'da daha fazla elektrik bağlantıları inşa etmek ve doğal gaz fiyatlarını düşürmek olduğunu belirtti. Macron, "Aynı bölgeyi, çoğunlukla da aynı tarihi paylaşıyoruz. Geleceği de birlikte yazmamız gerekiyor. Ortak projeler geliştirebileceğimizi umuyorum" diye konuştu.
Avrupa Siyasi Topluluğu projesinin fikir babası olan Macron, "Bu her şeyden önce Avrupamız'ın birlik mesajıdır" dedi.
AB diplomatı: "Çok sayıda liderin gelmesi Putin'e çok güçlü bir mesaj"
Reuters’a konuşan bir AB diplomatı, çok sayıda liderin Prag'da biraraya gelmesinin Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e karşı Ukrayna savaşıyla ilgili "çok güçlü bir mesaj" vereceğini söyledi.
Diplomatlar, Avrupa Siyasi Topluluğu’nun Ukrayna savaşıyla derinleşen ekonomi ve enerji gibi alanlardaki sorunlara karşı işbirliği yapma fırsatı yaratacağını dile getiriyor.
“Açıklığa kavuşturulması gereken konular var”
Ancak toplantı öncesinde AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Komiseri Josep Borrell, liderlerin yarım günlüğüne biraraya gelmesinin sadece bir "başlangıç görüşmesi" olabileceğini ve forumun nihai hedefine ilişkin hala yanıt bulunmamış sorular olduğunu söyledi.
Borrell bir blog için kaleme aldığı yazısında, Avrupa Siyasi Topluluğu’nun temel amacı, AB ile ilişkisi, nasıl karar alması gerektiği ve hatta kendine ait bir bütçesi olup olmayacağı gibi konuların açıklığa kavuşturulması gerektiğini kaydetti.
Bazı diplomatlar da çok sayıda ülkenin dahil olduğu Avrupa Siyasi Topluluğu’nun Ermenistan ve Azerbaycan veya Yunanistan ve Türkiye gibi ülkeler arasındaki rekabetler nedeniyle bir “konuşma alanı” olmaktan öteye gidemeyeceği ve yönetilmesinin zor olacağı görüşünü dile getiriyor.
"Stratejik hedeflerin ilerletilmesi için fırsat"
Eurasia Group'un Avrupa Genel Müdürü Mujtaba Rahman ise, topluluğun AB'nin enerji arzı, göç, güvenlik ve savunma konularındaki stratejik hedeflerini ilerletmesi için bir fırsat sunabileceği görüşünde.
Rahman, İngiltere Başbakanı Liz Truss'ın zirveye katılma kararının da Brüksel ve Londra arasında Brexit sonrası Kuzey İrlanda konusunda yaşanan çekişmeler nedeniyle yıpranan bağların yeniden kurulmasını kolaylaştırabileceğini dile getirdi.
Erdoğan, Aliyev ve Paşinyan ile görüştü
Bu arada toplantı için Prag'da bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesi öncesinde, toplantı salonunun girişinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile biraraya geldi.
Bir masa etrafında yapılan görüşmeye bir süre Macaristan Başbakanı Victor Orban da eşlik etti.
Macron'la ayaküstü görüştü
Ayrıca Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ayaküstü bir görüşme yaptı.
Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamaya göre iki lider, küresel gıda güvenliği için gerekli olan Ukrayna ürünlerinin tahliyesine izin verme çabalarının sürdürülmesi konusundaki kararlılıklarını vurguladı.
Macron görüşmede, Ege Denizi'nde yaşanan gerilimden duyduğu endişeyi dile getirirken, gerginliği önlemek ve uluslararası hukuka saygıyı korumak için taraflar arasında diyaloğun yeniden başlatılması çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Macron ayrıca, Finlandiya ve İsveç'in NATO üye olmalarına verdiği desteğin tekrar altını çizerek, bu iki ülkenin İttifak'a katılımları için onay sürecinin bir an önce tamamlanması çağrısını yaptı.
Yarın AB liderleri toplanacak
Bin yıldan daha uzun bir süre önce kurulmuş olan ve içinde bir katedral ile Arnavut kaldırımlı sokakların bulunduğu geniş bir kompleks olan Prag Kalesi'nde yapılan toplantıyı yarın AB liderlerinin biraraya geleceği toplantı izleyecek.
AB zirvesinde ise, artan enerji maliyetlerini kontrol altına almak için gaz fiyatlarının nasıl sınırlandırılacağı konusu da ele alınacak.27 AB lideri, Rusya ve Ukrayna savaşında gelinen nokta, Ukrayna'nın 4 bölgesini ilhak eden Rusya'ya karşı getirilecek 8. yaptırım paketi, enerji krizi ve ekonomik önlemler konularını masaya yatıracak.
Avrupa Siyasi Topluluğu nedir?
Avrupa Siyasi Topluluğu (AST), Ukrayna savaşının ardından yeni bir dünya düzeni kurulurken, Avrupa'nın da bu düzene ayak uydurarak, Avrupa ülkelerini ve komşularını daha geniş bir "siyasi diyalog ve işbirliği" platformu etrafında biraraya getirmeyi hedefliyor.
Projenin hazırlayıcısı Fransız diplomatlara göre, "Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı, enerji krizi, ekonomik durum gibi Avrupa kıtasının ortak çıkarlarını ilgilendiren stratejik konularda siyasi bir tartışmaya izin veren bir platform" yaratılmak isteniyor. Avrupa Siyasi Topluluğu toplantılarının 6 ayda bir yapılması planlanıyor.
