Rusya'ya yaptırımlar ve Ukrayna savaşının etkisiyle artan enerji fiyatlarına çözüm bulmak üzere Brüksel'de toplanan Avrupa Birliği liderleri, somut çözüm önerileri sunmadan, konunun çözümü için takip edilecek "yol haritası" üzerinde uzlaştı.
AB liderleri, "elektrik üretiminde kullanılan gaz fiyatlarına tavan fiyat belirlenmesi, toplu gaz alımları ve yeni bir enerji piyasası reformu" konularında uzlaşırken, bu konularda resmi bir karar alınmadı. AB liderleri, Ukrayna'ya her ay 1,5 milyar Euro mali yardım ve Çin ile "sistematik bir çatışma mantığından da uzak durma" kararı aldı.
AB liderleri, Brüksel'de iki gün süren zirvenin ardından, enerji krizi, Ukrayna'ya destek ve AB-Çin ilişkileri konusunda önemli kararlar aldı. Enerji fiyatlarının dizginlenebilmesi konusunda net bir uzlaşmaya varamayan liderler, konunun AB Komisyonu ve önümüzdeki Salı günü toplanacak Enerji Bakanları tarafından somutlaştırılmasını kararlaştırdı.
Liderler Komisyon'dan, Almanya ve Fransa başta olmak üzere, pek çok konuda karşı karşıya gelen ülkelerin hassasiyetleri göz önünde bulundurularak teknik zorlukları içeren mekanizmaların hazırlanmasını istedi. AB Liderleri, önümüzdeki haftalarda, enerji fiyatlarındaki artışı durdurmaya yönelik mekanizmaları uygulamaya koymayı hedeflediklerini açıkladı.
Avrupalı liderlerin Brüksel'de 2 gün süren toplantının ardından vardıkları en önemli uzlaşma, "enerji fiyatlarını sınırlamayı kabul etmeleri" oldu. Liderler, 2023 kış stoklarını doldurma hedefleri çerçevesinde ortak gaz alımlarını teşvik etmek, doğalgaz işlemleri için "dinamik bir fiyat koridoru" oluşturmak ilkeleri üzerinde uzlaşma sağladı. Ancak bu önleme karşı çıkan Almanya'ya verilen bir taviz çerçevesinde, sonuç bildirgesine, bu mekanizmaya "artan gaz tüketimini önlemek için güvenlik önlemlerinin eşlik etmesi" ifadesi eklendi.
Elektrik enerjisinde kullanılan doğalgazın en az yüzde 15'inin "zorunlu" geri kalanının "gönüllü" bir metodla "grup pazarlığıyla alınması" üzerinde uzlaşıldı.
Norveç ve ABD gibi "güvenilir" üretici ülkelerle, "fiyatları körükleme pahasına dünya pazarında rekabet etmek" yerine AB'nin ekonomik ağırlığından yararlanmak için müzakerelerin hızlandırılması kararı da alındı.
Macron, zirve sonrası düzenlediği basın toplantısında, konuyu Aralık ayında Washington'a yapacağı devlet ziyareti sırasında Başkan Joe Biden ile de konuşacağını belirterek, "Dostlarımızdan bize sattıkları enerjinin fiyatı konusunda destek olmalarını isteyeceğiz" diye konuştu.
Liderler Komisyon'dan ayrıca, elektrik üretmek için kullanılan gazın fiyatını sınırlamak için "geçici" bir mekanizma içeren özel bir plan da istediler. İspanya ve Portekiz'de hali hazırda yürürlükte olan tavan fiyat uygulamasının, AB'ye genişletilmesi için çağrıda bulundular.
"Rus gazının olmadığı bir kış hedefliyoruz"
Zirvenin ardından liderlerin aldığı kararları açıklayan Macron, "Rus gazı, savaş başlamadan önce Avrupa ithalatının yüzde 40'ını temsil ederken, bugün yüzde 7'den az. Amacımız enerji fiyatlarını düşürmek ve Rus gazının olmadığı bir kış yaşamak. Uygulamak istediğimiz mekanizmalar, Ekim sonu, Kasım başında uygulamaya geçirilebilir" dedi. Macron, teknik bir konuşma yaparak, "Birinci hedef gaz fiyatını düşürmek. Daha samimi bir termometreye ihtiyacımız var. Bugün elimizde bir TTF endeksi var ve bu endeks gerçek zamanlı bir referans fiyat veriyor ve bu fiyat kusurlu. Önerilerden birisi, daha samimi bir referans veren yeni bir endeks oluşturmak. Bu çok önemli çünkü çok fazla endeks var ve bu spekülasyonlara son derece açık bir durum. Bu konuda anlaşma kaydettik" dedi.
Macron, " Gaz fiyatlarında, açılışta veya gün içinde düşünülemeyen şekilde yükselmelere karşı, bir önceki günkü fiyatlara göre bir marj oluşturmak ve bir rota belirlemesini sağlayan mekanizmaları devreye sokmayı konuştuk. Özetle, gaz fiyatlarında spekülatif dalgalanmalardan kaçınmak için kurulacak bir mekanizma oluşturmak istiyoruz" dedi. Macron, gece alınan bu kararlara piyasaların hemen tepki verdiğini belirterek, "Savaşın hemen ardından doğalgaz megawat saat fiyatı 330 Euro'yu aşmıştı. Zirveden önce 70 Euro civarındaydı, bu anlaşmanın ardından bugün 62 Euro'ya geriledi" dedi.
Fransa Enerji Anlaşması'ndan çekildi
Emmanuel Macron, Brüksel'den, Fransa'nın 1994'te onaylanan Enerji Anlaşması'ndan çekildiğini duyurdu. İklim aktivistleri tarafından çokça eleştirilen bu anlaşma, Batı Avrupa'nın, fosil yakıtlarda enerji arzını güvence altına almayı amaçlıyordu.
AB'den Ukrayna'ya ayda 1,5 milyar Euro yardım
Zirvenin ardından basın toplantısı düzenleyen AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konsey Başkanı Charles Michel de, enerji krizinin yanısıra, Ukrayna ve Çin ile ilişkiler konusunda alınan kararları açıkladı. Von der Leyen, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski'nin toplantıya video konferans yöntemiyle katıldığını ve ülkesinin her ay düzenli 3 milyar Euro'ya ihtiyacı olduğunu söylediğini aktardı. Von der Leyen, Avrupa Birliği'nin 2023'te Ukrayna'ya her ay 1,5 milyar Euro yardım sağlamayı planladığını açıklayarak, "Bu, gelecek yıl için genel bir rakam. Ukrayna'ya öngörülebilir, istikrarlı ve güvenilir bir gelir akışı sağlayacak. Maliye bakanlarına uygun mekanizmayı geliştirmeleri talimatını verdik" dedi.
AB, Pekin ile "sistematik çatışma mantığından" kaçınmak istiyor
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel de, AB'nin Çin konusunda "naif" olmayı reddettiğini ancak Pekin ile "sistematik bir çatışma mantığından" da kaçınmak istediklerini söyledi.
Michel, Brüksel'de AB devlet ve hükümet başkanlarının Çin ile ilişkiler konusunda üç saatlik bir tartışma düzenlediği zirvenin ardından yaptığı açıklamada, "Çin ile AB arasında yeniden dengelemeye daha fazla karşılıklılık konusunda kararlı olmamız gerektiğine inanıyoruz" dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bugün yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği'nin Çin ile ticaret diyaloğunu yeniden düşünmek zorunda olduğunu ve iki ticari güç merkezi arasında daha eşit bir oyun alanı çağrısında bulunduğunu söyledi.
AB-Çin ilişkilerini gündeminde tutan iki günlük AB zirvesinin sonunda Macron, "Çin'e altyapı satışıyla geçmişte stratejik hatalar yaptık" dedi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise, geniş bir işadamı heyetiyle Kasım ayında Çin'e gideceğini belirtti. Ancak, Macron'un "AB adına birlikte gidelim" önersini henüz kabul edip etmediğini açıklamadı.
