ABD, İngiltere ve Fransa, görevi bu yıl bırakacak olan Hollanda Başbakanı Mark Rutte'yi NATO'nun bir sonraki genel sekreteri olarak Jens Stoltenberg'in yerine geçmesi için desteklediklerini açıkladı. Destek, Rutte’yi bu görevi üstlenmek için en güçlü isim konumuna getirdi.
Stoltenberg’in Ekim ayında görevi bırakması öngörülüyor. Yeni Genel Sekreter de NATO üyelerinin Rusya'nın işgaline karşı Ukrayna'nın maliyetli savunmasına verdiği desteği sürdürmek ve ittifakı doğrudan Moskova ile bir savaşın içine çekecek herhangi bir tırmanışı engellemek konusunda dengeyi sağlamak gibi zor bir süreçte göreve başlayacak.
"Mükemmel bir Genel Sekreter olacağına inanıyoruz"
ABD Başkanı Joe Biden’ın, Rutte'nin NATO Genel Sekreterliği adaylığını güçlü bir şekilde desteklediğini söyleyen Amerikalı bir yetkili, "Başbakan Rutte ittifakın önemini derinden kavramış doğal bir lider ve iletişimci. Liderliği bu kritik dönemde ittifakın işine yarayacaktır" dedi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby de bugün gazetecilere yaptığı açıklamada, "ABD olarak NATO'daki müttefiklerimize Sayın Rutte'nin ittifak için mükemmel bir Genel Sekreter olacağına inandığımızı açıkça ifade ettik" dedi.
Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinin sonucuna bağlı olarak, NATO'nun yeni genel sekreteri, Donald Trump'la uğraşmak zorunda kalabilir. Trump, yeniden seçilmesi halinde NATO’nun savunma taahhüdünü sorguladığı ve “Rusya’yı ittifaka yeterli maddi katkı yapmayan NATO üyelerine her ne isterse onu yapmaya teşvik edeceğini’’ söylediği için bu ayın başlarında Batılı yetkililerin sert eleştirilerine maruz kalmıştı.
Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'ne karşı koymak amacıyla 1949 yılında kurulan NATO, Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinden oluşan siyasi ve askeri bir ittifak.
Kuruluş anlaşmasının 5. maddesinde yer alan kolektif savunma ilkesi, bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağı fikrini benimsiyor.
Hollanda'nın en uzun süre görev yapan lideri olan 57 yaşındaki Rutte, görev süresi boyunca Trump dahil İngiliz, Avrupa Birliği ve ABD liderleriyle iyi ilişkiler kurdu.
Rutte geçen haftasonunda Avrupalı liderleri, Trump hakkında "sızlanmayı, mızmızlanmayı ve dırdırı bırakmaya" ve bunun yerine savunmayı güçlendirmek ve Ukrayna'ya yardım etmek için neler yapabileceklerine odaklanmaya çağırdı.
Rutte'ye destek veren İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Hollandalı siyasetçinin NATO'da ciddi savunma ve güvenlik referanslarına sahip saygın bir isim olduğunu ve NATO'nun güçlü kalmasını, kendini savunmaya hazır olmasını sağlayacak biri olduğunu söyledi.
Üst düzey bir Fransız yetkili de Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, Rutte’nin bu göreve getirilmesini desteklediğini ve geçen yıl bu konuda kendisiyle görüştüğünü söyledi.
Atama için NATO içinde oybirliği gerekiyor
Bir hükümet sözcüsü de, Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un Rutte'yi desteklediğini söyledi.
İttifakın başat gücü olan Washington'un ve üç büyük Avrupa ülkesinin kamuoyu desteğine sahip olması, Hollandalı siyasetçiyi güçlü bir konuma getiriyor.
Reuters haber ajansına bilgi veren üç diplomat Rutte'nin şu ana kadar yaklaşık 20 NATO üyesinin desteğini aldığını söyledi. Ancak bir başka üst düzey diplomat henüz bir anlaşmaya varılmadığını ve başka bir adayın da ortaya çıkabileceğini kaydetti.
NATO Genel Sekreteri oybirliği ile atanıyor; yani nihai bir karara varmak için 31 üyenin tamamının aynı fikirde olması gerekiyor.
Polonya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise Avrupa'da büyüyen bir askeri güç olan ülkenin henüz bir kararı olmadığını söyledi.
Diplomatlar Macaristan ve Türkiye'yi de olası çekinceler olarak görüyorlar ancak bu ülkelerin pozisyonları hakkında henüz bir açıklama gelmedi.
Rutte'nin liderliği altında, Hollanda'nın savunma harcamaları mali kemer sıkma yılları sırasında kesildi. Ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Hollanda harcamalarını arttırarak 2024 yılında gayrisafi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 2'sine çıkardı. Rutte uzun zamandır Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e sert şekilde karşı çıkıyor.
Rutte Temmuz ayında beklenmedik bir şekilde Hollanda siyasetini bırakacağını açıkladı. Ancak 22 Kasım'da yapılan seçimlerin ardından koalisyon görüşmeleri devam ederken geçici başbakan olarak görevine devam ediyor.
Norveç’in eski başbakanı olan Stoltenberg, 2014 yılından bu yana NATO Genel Sekreteri olarak görev yapıyor. İsveç, NATO'nun 32. üyesi olmaya hazırlanıyor.
Diplomatlar, Estonya Başbakanı Kaja Kallas ve Letonya Dışişleri Bakanı Krisjanis Karins'in de genel sekreterlik görevine ilgi gösterdiklerini ancak resmi olarak aday gösterilmediklerini söylüyor.
Bazılarının olası bir halef olarak bahsettiği Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ise Perşembe günü bu olasılığı yeniden reddetti.
Forum