Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’nin mali ve askeri yaptırımlarına karşı Türkiye’ye destek vererek, “Tek taraflı ekonomik yaptırımlar gayrimeşrudur. Doları bu şekilde kaba istismar etmeleri ABD Doları’nın piyasalarda nüfusunu azaltacak. Ülkeler dolardan vazgeçmeye başlayacak” dedi.
Lavrov, bu açıklamayı 10. Büyükelçiler Konferansı’na konuşmacı olarak katılmak üzere geldiği Ankara’da, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile düzenlenen ortak basın toplantısında yaptı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ikili ilişkiyi vurguladığı gözlemlenen Lavrov, Türk – Rus ilişkilerine liderlerce ivme kazandırıldığını kaydetti. İki ülke arasında geçen yıl ticaret hacmini yüzde 40 oranında arttırdıklarını ve önemli projelere imza attıklarını anlatan Lavrov’un, Türk tarafınca vurgulanan “Türk vatandaşlarına yeniden vize serbestisi sağlanması” meselesine hiç değinmemesi ise dikkat çekti.
Lavrov, ABD’nin, Suriye’de çözüm için Astana Süreci’ni yürüten ülkelerden İran ve Türkiye’yi hedef aldığı iddiasıyla yöneltilen bir soru üzerine, bunun Suriye kriziyle bağlantılı olduğu görüşünü desteklemedi. Ancak Batılı ülkelerce yanlış tutumlar takınıldığını kaydeden Lavrov, “Dünyada bir dönüm noktası yaşıyoruz. İki kutuplu dünyadan çok kutuplu dünyaya geçiş yaşanıyor. Bu süreç objektif bir gerçektir. Bazıları buna yaptırımlarla, şantajla buna karşı koymaya çalışıyor. Hatta bazı Batılı partnerlerimiz diplomasi kültürünü yitirmiş gibiler” ifadelerini kullandı.
Lavrov’un, açıkça belirtmeksizin Avrupa Birliği (AB) ile ABD ilişkilerine ve Türkiye’nin NATO üyeliğine üstü kapalı göndermede bulunarak, “ABD açıklamalarıyla, yaptırımlarıyla kendi müttefiklerini de cezalandırıyor. Parayı verip dünya meselelerinde düdüğü çaldırmaya çalışıyor. Uluslararası piyasalarda korumacı tedbirlerle adil olmayan rekabete başvuruyorlar” dedi.
Lavrov, ABD’nin yaptırımlarına yönelik Rusya’nın pozisyonu ve ticarette yerel para birimlerini kullanma konusundaki soru üzerine şunları dile getirdi: “İllegal, BM kararlarına da aykırıdır. Tek taraflı ekonomik yaptırımlar gayri meşrudur. Bu gayri meşru engelleri ortadan kaldırabileceğimizle ilgili konuşuyoruz. Rusya ve Türkiye, ikili ticarette ulusal para birimlerini kullanma imkanını istişare ediyor. Moskova, bu görüşmeleri İran ve Çin'le de yapıyor. Ulusal para birimleriyle ticaret, liderler (Putin ve Erdoğan’ı kast ediyor) tarafından da birkaç yıldır üzerinde durulan hedeflerden biri. Doları bu şekilde kaba istismar etmeleri ABD Doları’nın piyasalarda nüfusunu azaltacak. Ülkeler dolardan vazgeçmeye başlayacak.”
Çavuşoğlu: “Baskı ve tehdit ile Türkiye ilişkilerde ancak kaos olur”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, açıklamasında, Rusya’dan Türkiye’ye vizesiz giriş yapıldığını belirterek, benzer şekilde Türk vatandaşlarına vize serbestisi tanınmasını beklediklerini vurguladı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç’ın trump’ın Ulusal Güvenlik danışmanı John Bolton’la görüşmesi ve ABD’li rahip Andrew Brunson’un durumuna ilişkin soruyu yanıtladı. Çavuşoğlu, “Beyaz Saray ile elçimiz arasında temaslar sürüyor. Ancak ABD’de bir karmaşa var. Bu krizi büyütmek isteyen gruplar da var, iç politika için kullanmak isteyen gruplar da var. İyi polis-kötü polis oynayan da var mı? Kimin ne yaptığı belli değil. Sadece bizim ülkemizle değil diğer ülkelerle yaşanan krizlerde de bunu görüyoruz. Bizim Beyaz Saray’a ilettiğimiz mesajımız açık: Baskı ile tehdit ile Türkiye ile ilişkilerde ancak bir kaos olur. İlişkiler kötüye gider” dedi.
Çavuşoğlu, Brunson’ın sağlık durumu nedeniyle ev hapsinde tutulduğunu anımsatarak, bugün ABD Maslahatgüzarı’nın kendisini ziyaret edeceğini dolayısıyla ABD vatandaşı olarak ABD’li yetkililerle temas kurmasında sıkıntı olmadığını ifade etti.
Çavuşoğlu, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarına karşı oldukları gibi AB’nin de Rusya’ya yönelik yaptırımlarına katılmadıklarını hatırlattı. Ancak Türkiye’nin BM’nin terör örgütlerine ve bazı ülkelere yönelik kararlaştırdığı yaptırımlara uyduğunu kaydeden Çavuşoğlu, özetle, “Biz ABD’nin, İran’a yönelik yaptırımlarına da katılmayacağımızı söylüyoruz. NATO Zirvesi’nde Cumhurbaşkanımız (Erdoğan), bizzat Trump’a bunun yanlış olduğunu söyledi. Dolayısıyla bu kabadayılık devrinin bitmesi gerekiyor. Eğer ABD itibarlı bir ülke olarak devam etmek istiyorsa, dayatmalarla olmaz herkesi eşit ortak olarak görerek olur. Bu durum bir kelebek etkisi yaratmaya başladı. Bu saldırılardan dolayı Avrupa’da ciddi bir endişe var. Amerikan dolarını Avrupa’nın da önemli ülkelerine saldırmak için de kullanmaya başladı. Bu durum Amerikan dolarının itibarını da zedeliyor” diye konuştu.
Lavrov İdlib’te “teröristler” vurgusunu ön plana çıkardı
Lavrov ve Çavuşoğlu’nun görüşmelerindeki önemli bir gündem maddesi ise Suriye’deki durumdu. Bu noktada Rusya’nın Suriye’deki Beşar Esad rejimine ve Suriye ordusuna desteği devam ederken, Türkiye ise, muhalifleri ve Özgür Suriye Ordusu’nu destekliyor. Astana Süreci’nde Rusya’nın “terörist unsurların” elinde tutulduğunu belirttiği İdlib kenti konusunda, Türkiye ateşkese uyulmasını talep ediyor.
Bu meseleye ilişkin Lavrov, “İdlib çatışmazlık bölgesi belli şartlarda oluşturuldu. Bu şartlardan bir tanesi şöyle bir mutabakat idi, ateşkes rejimi teröristleri kapsamayacaktır. Terörist olarak kalmak istemeyen silahlı gruplar, teröristlerden kendilerini ayırmalıdır. Bir ayrışma sağlanmalıdır. İdlib’te durum kolay değil. El-Nusra ile binlerce militan orada. Türkiye’nin gözetim noktaları orada kuruldu. Çatışmalar son derece yatışmaya başladı. Ancak El-Nusra unsurları, Rusya'nın Hmeymim Üssü’nü vurmak için her gün insansız hava araçları (İHA) gönderiyorlar. 2254 No’lu BMGK kararına uygun olarak teröristlere karşı Suriye ordusuna hareketlerinde destek sağlama hakkımız var. Obama rejiminden başlayarak Suriye sorununda kronik bir sorun var: vatansever Suriyeliler ile teröristler ayırt edilemiyor. Astana formatında İdlib de dahil olmak üzere gerilimi azaltma bölgelerini konuşuyoruz” dedi.
Mevlüt Çavuşoğlu ise, “Şu anda İdlib bölgesinde esasen yapılması gereken son derece nettir. Bizim gözlem noktalarımızın amacı ateşkesi bozanlar olduğunda bunların tespit edilmesi ve garantör ülkeler olarak bunlara karşı tedbir almamızdır. Bu terörist gruplar, İdlib içerisindeki sivillere de muhalif gruplara da tehdit oluşturuyorlar. Ancak terörist var diye tüm İdlib’i bombalamak bir katliam olur. Ciddi bir kriz yaratır yani felaket olur. Ilımlı muhalefet ile radikalleri ayırmak lazım. Ilımlı muhalefet ve halk da bu teröristlerden çok rahatsız olduğuna onları ayırmak lazım” diye konuştu.
Lavrov’dan ABD’ye diyalog çağrısı
Bu arada Lavrov, ABD Başkanı Trump’ın imzaladığı yeni bütçe planıyla START anlaşmasını askıya almasını da değerlendirdi. Lavrov, Rusya’nın Sarmat balistik füzesi ve diğer yeni silahlarının bu yeni bütçe planı kapsamına girip-girmediği sorusunu yanıtladı. Lavrov, “Helsinki’de 16 Temmuz’da iki ülkenin liderleri arasında yapılan ve benim ABD Dışişleri Bakanı (Mike Pompeo) ile yaptığım görüşmelerde stratejik istikrara yönelik her türlü konuda diyaloğa açık olduğumuzu belirtmiştik. ABD profesyonel bir şekilde bize soru sorarsa şimdi tam zamanı” yanıtını verdi.
