Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Özbekistan’da katıldığı Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlarken Türkiye'nin, ŞİÖ üyeliğini hedeflediğini söylemesine Almanya'dan tepki geldi.
Muhaletteki Hristiyan Birlik Partileri CDU/CSU Grubu Başkan Yardımcısı Johann Wadephul, Erdoğan'ın hamlesini Başbakan Olaf Scholz'un başarısız dış politikalarının bir sonucu olarak değerlendirdi. Türkiye'nin Erdoğan'ın liderliğinde son yıllarda defalarca NATO üyeliği konusunda ciddi olup olmadığı konusunda şüphe uyandıran adımlar attığını öne süren Wadephul, "ŞİÖ ile flörtleşmek bir adım daha ileri gitmek anlamına geliyor. Bu örgütün NATO'dan farklı değerlere ve düzen fikirlerine sahip olduğu ve bu nedenle bize karşı yöneldiği de apaçık" şeklinde görüş belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ŞİO’ye üyelik adımıyla Türk halkınının çıkarlarına karşı hareket etmiş olacağını iddia eden siyasetçi, "Kendisine, yalpalayan bir rotanın mümkün olmadığı ve NATO'nun temel değerleriyle bağdaşmadığı kesin bir dille söylenmelidir. Başbakan Scholz'un Erdoğan ile henüz iyi ve güvenilir bir temas kuramamış olması, bir kez daha ne kadar sorunlu bir durum olduğunu gösteriyor" açıklamasında bulundu.
Yeşiller Partisi Dış Politika Sözcüsü Jürgen Trittin, "NATO ve Avrupa Birliği (AB) örgütlerinin kendilerine, Erdoğan'ın kendi başına hareket etmesini daha ne kadar kabulleneceklerini konuşmaları gerekiyor" dedi. "Türkiye, NATO'nun Libya'daki silah ambargosunu denetlemesini engelliyor. Yunanistan'ın ekonomik bölgesinde gaz arıyor. NATO üyesi olarak Avrupa'nın Rusya yaptırımlarının delinmesi için Çin'den daha fazlasını yapıyor. Erdoğan Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini frenliyor. Şimdi de İran'la birlikte Şanghay İşbirliği Örgütü'ne üye olmak istiyor" diye konuşan Trittin, Türkiye’ye karşı "daha sağlam" bir politika uygulanmasını talep etti. Türkiye’nin NATO üyeliğinden ihraç edilemesinin mümkün olmadığını ifade eden sözcü, Türkiye'ye ekonomik yaptırımların uygulanması ihtimalini gündeme getirdi.
Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) Dış Politika Sözcüsü Nils Schmid ise, Erdoğan'ın ŞİÖ'ye üye olma hedefinin arkasında, "dikkati iç politikadaki sıkıntılardan başka yöne çekmek" olduğunu öne sürdü. ŞİO’ye üyeliğin "büyük bir hata" olacağını iddia eden SPD’li politikacı, "Dış politika açısından bu, Türkiye’nin Batı'dan ve Batı değerlerinden uzaklaşma yönünde başka bir sembolik adım daha olur ve ülkenin geleceği de için ağır bir hata anlamına gelir" dedi.
Muhalefetteki Almanya için Alternatif Partisi’nden(AfD) ise Cumhurbaşkanının girişimini savunan bir açıklama geldi. Erdoğan'ın sözlerini savunan AfD lideri Tino Chrupalla, "Türkiye Ukrayna savaşı sırasında çok kutuplu dünyada çeşitli siyasi seçeneklere ihtiyacı olduğunu açıkça fark etti. Bu tür seçenekler, Almanya’daki koalisyon hükümetinin Yeşiller Partili bakanları tarafından kesilmiştir; geriye bıraktıkları tek olasılık Batı'ya tek taraflı bağımlılıktır" derken Türkiye’nin Almanya ve Avrupa için stratejik açıdan önemli bir ortak olmaya devam edeceğini de söyledi.
Cumhurbaşkanı ne demişti?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2016’dan beri zaman zaman gündeme gelen ŞİÖ üyeliğiyle ilgili soruya karşılık, “Biz şu anda buraya ev sahibi Özbekistan’ın davetiyle özel konuk olarak katıldık. Şimdi bundan sonraki süreç ise bu işin en ileri kademesine doğru atılacak bir adımdır. Bu adım da tabii önümüzdeki dönemin ev sahibi olacak Hindistan’daki görüşmelerde belki gündeme daha ileri seviyede gelecek. Üye olmak-olmamak hepsi ayrı ama bizim bu ülkelerle olan münasebetlerimiz, bu atılan adımla çok daha farklı bir konuma taşınmış olacaktır.” demiş, bu yanıta karşılık sorulan “Kastettiğiniz üye olmak mı?” sorusuna da “Tabii. Hedef o.” yanıtını vermişti.
Şanghay İşbirliği Örgütü nedir?
Şanghay İşbirliği Örgütü veya bilinen adlarıyla Şanghay Beşlisi ve Şanghay Paktı, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996 yılında oluşturdukları uluslararası bir örgüt. 2001 yılında Özbekistan'ın, 2017'de Hindistan ve Pakistan'ın katılması ile üye sayısı sekize çıkan örgüte, İran’ın gelecek sene üye olması bekleniyor. Türkiye 2012'de, Şangay İşbirliği Örgütü’ne "Diyalog ortağı" olarak katıldı.
