Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Ayasofya’nın ibadete açılması kararından rahatsız. VOA Türkçe’ye konuşan UNESCO İletişim Direktörü, diyalog çağrılarına yanıt gelmemesi durumunda Ayasofya’nın Dünya Mirası listesinden çıkarılmasının gündeme gelebileceğini söyledi.
UNESCO yönetimi, Ayasofya’nın statüsünün değiştirilip camiye dönüştürülmesi kararı konusunda Ankara ile defalarca diyalog kurmaya çalıştıklarını ancak bu çabalarına yanıt bulamadıklarını belirtiyor.
Türk yetkililerin kendileriyle görüş alışverişinde bulunmadan böyle bir karar aldığını söyleyen UNESCO İletişim Direktörü Matthieu Guevel, ülkelerin Dünya Mirası listesinde yer alan yapılarda statü değişikliği yapılmadan önce kendilerine bilgi vermeleri gerektiğini hatırlattı.
Kararı ve süreci VOA Türkçe’ye değerlendiren Matthieu Guevel, ‘’Bizimle hiçbir şekilde temasa geçilmeden böyle bir karar alındı. Yazılı ve sözlü yollarla endişelerimizi dile getirdik. Türkiye’nin UNESCO nezdindeki büyükelçiliğine kaygılarımızı ilettik. Bir yanıt, bir mektup, bir diyalog girişimi bekliyorduk. Ama maalesef bunların hiçbiri olmadı’’ dedi.
UNESCO’nun Dünya Mirası listesine girilmesinin devletlere çeşitli sorumluluklar yüklediğinin altını çizen Guevel, ‘’Kültürel mirasın evrensel değerini kaybetmemesi, binaya girişler, yapının buna uygun olup olmadığı ve yeni statünün yönetimi konularında devletlerin sorumlulukları var. Bu nedenle statü değişikliği olmadan önce, bizi uyarmaları, bilgilendirmeleri, bir şekilde bizimle temasa geçmeleri gerekiyordu’’ ifadelerini kullandı.
UNESCO’nun rolünün kültürel yapılara ait evrensel değerlerin korunması olduğunu ve statü değişikliği ile bu evrensel değerlere saygı duyulup duyulmadığını izleme görevi olduğunu belirten UNESCO İletişim Direktörü, ‘’Bu konuda devletlerin elbette kendi egemen kararlarını alma durumu var ama Dünya Mirası Komisyonu’nun da listeden çıkarıp çıkarmama konusunda karar alma hakkı var. Bu aşamada bir şey söylemek için erken. Komisyon toplantısını görmek lazım. Elbette biz diyalog yolunu seçiyoruz’’ şeklinde konuştu.
Ankara’dan, "Ayasofya tüm kültürlere açık kalacak, evrensel değerleri koruyoruz" şeklinde bir yanıt gelmesi halinde UNESCO’nun yaklaşımı nasıl olur?
Matthieu Guevel, ‘’Bizimle diyaloğa geçilmesi ve evrensel değerlerin korunduğunun garanti edilmesini bekliyoruz. Her kültürel yapıyla ilgili pek çok sorun olabiliyor. Sit alanı değişiyor, genişliyor, daralıyor, statü değişiyor. Ama bütün bunlar diyalog çerçevesinde bizimle konuşuluyor. Hedefimiz, elbette anlamak ve diyaloğu cesaretlendirmek. Diyalog ve barış içerisinde kültürel değerlere sahip çıkmak. Ancak tek taraflı kararlar bir kültürel mirasın listede kalıp kalmayacağını belirler’’ dedi.
UNESCO Dünya Mirası Komisyonu toplantısının Corona virüsü salgını sebebiyle ertelendiğini belirten Guevel, ‘’Muhtemelen sonbaharda toplanıyoruz. Biz diyalog istiyoruz. Kararı anlamak istiyoruz. Ancak bu gerçekleşmezse konu toplantıda gündeme gelecektir’’ ifadelerini kullandı.
Fransa'dan Ayasofya kararında laiklik uyarısı
Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian da yazılı bir açıklama yaparak, Ayasofya kararının "modern ve laik Türkiye'nin en sembolik eylemlerinden birini sorguladığını" dile getirdi. Ayasofya'nın çok kültürlü yapının korunması gerektiğine dikkat çekti.
Fransa Dışişleri’nden yapılan açıklamada, “Fransa, Danıştay’ın Ayasofya müzesinin statüsünü değiştirme kararını ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Diyanet İşleri Başkanlığı’na devretme kararını yok sayıyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan hoşgörü ve çeşitlilik özgürlüğünün sembolü olan bu dini, mimari ve tarihi mücevherin bütünlüğü korunmalıdır. Ayasofya, dini miras, diyalog ve hoşgörü çeşitliliğini temsil etmeye devam etmelidir” dedi.
