İSTANBUL —
Uzmanlar bu kararın uzun süredir devam eden siyasi anlaşmazlıkta yeni bir dönüm noktası olacağını düşünüyor. Bağdat uzun süredir Kuzey Irak’ın özerkliğini genişletme hamlelerini etkisiz hale getirmeye çalışıyor.
Bağdat bu çerçevede Kuzey Irak petrolünün merkezi yönetimden izin alınmadan satılmasına itiraz ediyordu. Ancak bu uyarılara rağmen 1 milyon varillik Kürt petrolünün satışı yapıldı. Irak, Ankara’yı bu tür bir satışın yasadışı olacağı konusunda uyarıyordu.
Bağdat’ın izni olmadan yapılan satışta alıcının kim olduğu açıklanmadı.
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Soli Özel satışın iki ülke arasındaki gerilimi daha da arttıracağını söylüyor.
İlişkilerin hali hazırda gergin olduğunu belirten Özel, planlanan Maliki- Erdoğan görüşmelerinin yapılmadığını hatırlatıyor. Özel’e göre bu bir süredir kötü giden ilişkilerin devamı niteliğinde.
Satışın yapıldığını açıklayan Enerji Bakanı Taner Yıldız bunun devamının geleceğini söyledi. Ankara, Kuzey Irak hükümetinin yeni bulunan enerji kaynaklarını bağımsız şekilde satma hakkı bulunduğu iddiasını destekliyor.
Ankara bu satışlardan elde edilen gelirin Kuzey Irak hükümeti ve Bağdat arasında, Irak anayasasının öngördüğü biçimde bölüneceğini söylüyor. Ancak geçtiğimiz Cuma günü Irak Petrol Bakanlığı merkezi Paris’te olan Uluslararası Ticaret Odası’na arabuluculuğa gidilmesi için başvuruda bulundu.
Uzmanlar Kuzey Irak hükümetinin acilen paraya gereksinimi olduğunu belirtiyor. Bağdat Türkiye’ye uzanan boru hattı nedeniyle Kuzey Irak’ı, ulusal bütçeden aldığı payı keserek cezalandırdı. Ancak Brüksel’deki Carnegie Enstitüsü’nden uzman Sinan Ülgen anlaşmazlığın paradan çok siyasi erkle ilgili olduğunu söylüyor.
Ülgen, petrol satışının merkezi hükümet ile Kuzey Irak hükümeti arasındaki güç dengesini değiştireceğini belirtiyor. Uzman, Kuzey Irak’ın merkezi hükümetin izni olmadan petrol satışı yapmasının bölgenin ekonomik güvenliğini pekiştireceğini söylüyor.
Irak’ın toprak bütünlüğü ile ilgili endişeler nedeniyle Washington, Bağdat’ı destekledi ve petrol satışı yüzünden Türkiye’yi eleştirdi. Dışişleri Sözcüsü Jen Psaki, Amerika’nın, merkezi hükümetin izni olmadan herhangi bir petrol ihracatına destek vermediğini ve bu konularda endişe taşıdıklarını dile getirdi.
Ancak Soli Özel, Ankara’nın bölgedeki diplomatik gücünü kullanarak önemli bir stratejik hedefi gerçekleştirmeye çalıştığını belirtiyor.
Ankara’nın kendi isteği yönünde hareket edebileceğini kanıtlamak istediğini söyleyen uzman bunun işin bir yönü olduğunu, diğer noktanın ise Türkiye’nin petrol ve doğalgaz merkezi olmak istemesi olduğunu belirtiyor. Özel, Türkiye’nin bunu yasal yollarla yapamazsa “oldu-bittiye” getirmek istediği görüşünü savunuyor.
Ancak Ülgen, Bağdat’ın mücadelesini sürdüreceğini belirtiyor.
Bağdat’ın ülkenin Basra gibi diğer bölgelerinin de benzer bir yol izlemesinden korktuğunu söyleyen uzman bu nedenle yetkililerin merkezin güç kaybetmesine neden olacak bir örneğe izin vermek istemediklerini belirtiyor.
Kısa süre öncesine kadar Türkiye, Bağdat’la bir anlaşmaya varılıncaya kadar petrol satışını geciktireceğini söylüyordu. Uzmanlar Ankara’nın karar değişikliğinin altında Nuri El Maliki’nin yeni hükümeti kurmakta yaşadığı zorlukların yatıyor olabileceğini belirtiyor. Petrol satışıyla ilgili hukuki sürecin aylar ya da seneler sürecek olması nedeniyle birçok kişi, Türkiye ve Kuzey Irak hükümetinin yapılan ticaretin, hukuki tartışmaların üstesinden geleceğine güvenerek hareket ettiğini düşünüyor.
Bağdat bu çerçevede Kuzey Irak petrolünün merkezi yönetimden izin alınmadan satılmasına itiraz ediyordu. Ancak bu uyarılara rağmen 1 milyon varillik Kürt petrolünün satışı yapıldı. Irak, Ankara’yı bu tür bir satışın yasadışı olacağı konusunda uyarıyordu.
Bağdat’ın izni olmadan yapılan satışta alıcının kim olduğu açıklanmadı.
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Soli Özel satışın iki ülke arasındaki gerilimi daha da arttıracağını söylüyor.
İlişkilerin hali hazırda gergin olduğunu belirten Özel, planlanan Maliki- Erdoğan görüşmelerinin yapılmadığını hatırlatıyor. Özel’e göre bu bir süredir kötü giden ilişkilerin devamı niteliğinde.
Satışın yapıldığını açıklayan Enerji Bakanı Taner Yıldız bunun devamının geleceğini söyledi. Ankara, Kuzey Irak hükümetinin yeni bulunan enerji kaynaklarını bağımsız şekilde satma hakkı bulunduğu iddiasını destekliyor.
Ankara bu satışlardan elde edilen gelirin Kuzey Irak hükümeti ve Bağdat arasında, Irak anayasasının öngördüğü biçimde bölüneceğini söylüyor. Ancak geçtiğimiz Cuma günü Irak Petrol Bakanlığı merkezi Paris’te olan Uluslararası Ticaret Odası’na arabuluculuğa gidilmesi için başvuruda bulundu.
Uzmanlar Kuzey Irak hükümetinin acilen paraya gereksinimi olduğunu belirtiyor. Bağdat Türkiye’ye uzanan boru hattı nedeniyle Kuzey Irak’ı, ulusal bütçeden aldığı payı keserek cezalandırdı. Ancak Brüksel’deki Carnegie Enstitüsü’nden uzman Sinan Ülgen anlaşmazlığın paradan çok siyasi erkle ilgili olduğunu söylüyor.
Ülgen, petrol satışının merkezi hükümet ile Kuzey Irak hükümeti arasındaki güç dengesini değiştireceğini belirtiyor. Uzman, Kuzey Irak’ın merkezi hükümetin izni olmadan petrol satışı yapmasının bölgenin ekonomik güvenliğini pekiştireceğini söylüyor.
Irak’ın toprak bütünlüğü ile ilgili endişeler nedeniyle Washington, Bağdat’ı destekledi ve petrol satışı yüzünden Türkiye’yi eleştirdi. Dışişleri Sözcüsü Jen Psaki, Amerika’nın, merkezi hükümetin izni olmadan herhangi bir petrol ihracatına destek vermediğini ve bu konularda endişe taşıdıklarını dile getirdi.
Ancak Soli Özel, Ankara’nın bölgedeki diplomatik gücünü kullanarak önemli bir stratejik hedefi gerçekleştirmeye çalıştığını belirtiyor.
Ankara’nın kendi isteği yönünde hareket edebileceğini kanıtlamak istediğini söyleyen uzman bunun işin bir yönü olduğunu, diğer noktanın ise Türkiye’nin petrol ve doğalgaz merkezi olmak istemesi olduğunu belirtiyor. Özel, Türkiye’nin bunu yasal yollarla yapamazsa “oldu-bittiye” getirmek istediği görüşünü savunuyor.
Ancak Ülgen, Bağdat’ın mücadelesini sürdüreceğini belirtiyor.
Bağdat’ın ülkenin Basra gibi diğer bölgelerinin de benzer bir yol izlemesinden korktuğunu söyleyen uzman bu nedenle yetkililerin merkezin güç kaybetmesine neden olacak bir örneğe izin vermek istemediklerini belirtiyor.
Kısa süre öncesine kadar Türkiye, Bağdat’la bir anlaşmaya varılıncaya kadar petrol satışını geciktireceğini söylüyordu. Uzmanlar Ankara’nın karar değişikliğinin altında Nuri El Maliki’nin yeni hükümeti kurmakta yaşadığı zorlukların yatıyor olabileceğini belirtiyor. Petrol satışıyla ilgili hukuki sürecin aylar ya da seneler sürecek olması nedeniyle birçok kişi, Türkiye ve Kuzey Irak hükümetinin yapılan ticaretin, hukuki tartışmaların üstesinden geleceğine güvenerek hareket ettiğini düşünüyor.
