Beyaz Saray, Biden yönetiminin son aylarında Pekin ile diplomatik bir anlaşma yapıldığını duyurarak, Çin tarafından yıllarca hapiste tutulan üç Amerikan vatandaşının serbest bırakıldığını ve bu kişilerin ABD'ye geri döneceğini açıkladı.
ABD hükümeti Mark Swidan, Kai Li ve John Leung’ın Çin tarafından haksız yere alıkonulduklarını belirtmişti.
Swidan uyuşturucu suçlamasıyla idam cezasıyla karşı karşıyayken, Li ve Leung casusluk suçlamasıyla hapisteydi.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, “Yakında geri dönecekler ve uzun yıllar sonra ilk kez aileleriyle biraraya gelecekler” denildi.
Bu kişilerin serbest bırakılması, Çin'in, ihalede dolandırıcılıktan hüküm giydikten sonra yaklaşık 20 yılını parmaklıklar ardında geçiren Californialı Hıristiyan bir papaz olan David Lin'i serbest bırakmasından sadece iki ay sonra gerçekleşti.
ABD-Çin ilişkileri, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında ticaret, insan hakları, fentanil hammaddelerinin üretimi, casusluk ve bilgisayar korsanlığı gibi güvenlik sorunları, Çin'in Tayvan'a ve Güney Çin Denizi'ndeki küçük komşularına yönelik saldırganlığı ve Pekin'in Rusya'nın askeri-sanayi sektörüne verdiği destek gibi konulardaki büyük anlaşmazlıklar nedeniyle yıllardır gergin.
Çin'de haksız yere alıkonulduğu düşünülen Amerikalılar’ın serbest bırakılması, ABD ile Çin arasındaki her görüşmede en önemli gündem maddesi olmuştu.
Çarşamba günü yaşanan bu son gelişmenin, başkan seçilen Cumhuriyetçi Donald Trump'ın Ocak ayında Beyaz Saray'a dönmesinden önce Pekin'in görevi devredecek Demokrat yönetimle ilişki kurma isteğini gösterdiği belirtiliyor.
Trump ilk döneminde ticaret ve diplomasi konularında Çin'e karşı önemli adımlar atmıştı. İkinci döneminde de bu politikaları sürdürme sözü vermesi, topyekun bir ticaret savaşının uluslararası ekonomiyi büyük ölçüde etkileyeceğinden ve Çin'in Tayvan'a karşı olası bir askeri harekatını teşvik edebileceğinden korkan pek çok kişi arasında tedirginliğe yol açtı.
Yine de iki ülke, askerler arası temasların kısmen yeniden kurulmasını da içeren bir diyalog sürdürdü. Başkan Joe Biden ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping bu ayın başlarında potansiyel gelişmeleri görüşmek üzere biraraya geldi.
ABD'li bir yetkili, Biden yönetiminin son birkaç yıldır Çin'le yaptığı birçok görüşmede tutuklu Amerikalılar’ın durumunu gündeme getirdiğini ve bu ayın başlarında Biden'ın Peru'daki yıllık Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği zirvesi sırasında da konuyu Xi ile görüştüğünü söyledi.
ABD ile yapılan esir takasının bir parçası olduğunu söylediği serbest bırakılma haberini ilk olarak Politico duyurmuştu. Beyaz Saray herhangi bir Çin vatandaşının ülkesine döndüğünü doğrulamamıştı.
ABD'de ihracat yapan Çinli göçmen Li, Eylül 2016'da Şanghay'a uçtuktan sonra gözaltına alındı. Gözetim altında tutulan Li, avukatı olmadan sorgulandı ve FBI'a devlet sırlarını vermekle suçlandı. Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki bir çalışma grubu 10 yıllık hapis cezasını keyfi olarak nitelendirirken, Li’nin ailesi de suçlamaların siyasi amaçlı olduğunu söyledi.
Leung geçen yıl casusluk suçlamasıyla ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Çin'in COVID-19'un yayılmasıyla mücadele etmek için sınırlarını kapatması ve sıkı iç seyahat kısıtlamaları ve sosyal kontroller uygulamasının ardından 2021 yılında Çin'in karşı istihbarat teşkilatının güneydoğudaki Suzhou kentindeki yerel bürosu tarafından gözaltına alındı.
Swidan uyuşturucu suçlamasıyla 12 yıldır hapiste tutuluyordu.
Dışişleri Bakanlığı Li ve Leung’ın haksız yere gözaltına alındığı görüşündeydi.
Biden, görev süresi boyunca dünyanın dört bir yanında haksız yere tutuklanan 70'in üzerinde Amerikalı’nın ülkelerine dönebilmesini sağladı. Hak örgütleri 40'tan fazla kişinin hala rehin tutulduğunu, bu kişilerin ondan fazla ülkede haksız yere alıkonulduğunu söylüyor.
Forum