Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres Cuma günü yaptığı açıklamada, Washington’un kendilerine bu hafta, birçok BM kuruluşu ile insani yardım ve kalkınma örgütüne fon kesintilerini bildirdiğini söyledi.
Bu "ciddi" kesintilerin, dünyanın en savunmasız insanları için “yıkıcı” olacağını belirten Guterres, Trump yönetimini bunları yeniden gözden geçirmeye çağırdı.
Guterres, BM'de gazetecilere yaptığı açıklamada “Bu kesintilerin yapılması dünyayı daha az sağlıklı, daha az güvenli ve daha az müreffeh hale getirecektir. Amerika'nın insani yardım rolünün ve etkisinin azaltılması Amerika'nın küresel çıkarlarına ters düşecektir” dedi.
BM Genel Sekreteri, ABD'yi ve yakın zamanda insani yardım ve kalkınma yardımlarında kesintiye gittiğini açıklayan diğer ülkeleri, programların daha dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesinin ardından kararlarını geri almaya çağırdı.
Guterres, “Bu arada her Birleşmiş Milletler kuruluşu, projeleri için gerekli bilgi ve gerekçeleri sağlamaya hazırdır. Bu konuda ABD ile birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Guterres, BM ve kuruluşlarının ne kadar kaybedeceğine dair dolar bazında bir rakam vermedi ve gazetecilerin bu konudaki sorularını da almadı. Ancak ABD’nin, Birleşmiş Milletler’de insani yardım finansmanı açısından en büyük bağışcı olduğu biliniyor. 2024 yılında toplam katkının %40'ından fazlasına denk gelen bir rakamı 14 milyar doları ABD, BM’ye sağlamıştı. Buna karşılık, ikinci en büyük bağışçı olan Almanya 2.7 milyar dolar yani küresel fonların yaklaşık %8'ini sağladı.
Trump yönetimi, Hükümet Verimliliği Departmanı ya da DOGE aracılığıyla, hükümet maliyetlerini büyük ölçüde azaltma çabasının bir parçası olarak denizaşırı yardımlarda 60 milyar dolarlık kesintiye gitti. Buna ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) kapatılması ve insani yardımın yumuşak gücünü Amerika'nın ulusal çıkarlarına uygun gören onlarca yıllık ABD dış politikasının tersine çevrilmesi de dahil.
Bu durum çok sayıda uluslararası yardım kuruluşunun programlarını devam ettirmek için sıkıntıya girmesine neden oldu. Genel Sekreter, sahadaki BM personelinin de hayat kurtaran çalışmalarının mümkün olduğunca büyük bir kısmını korumak için acil adımlar atıldığını söyledi.
Guterres, ABD'nin kesintilerinin kritik hizmetlerin sağlanmasını etkileyeceği ya da zaten etkilemiş olduğu bazı örnekler verdi ve “Afganistan'da 9 milyondan fazla insan sağlık ve koruma hizmetlerinden mahrum kalacak, yüzlerce mobil sağlık ekibi ve diğer hizmetler askıya alınacak” dedi.
Öte yandan Guterres, Güney Sudan'da, komşu Sudan'daki savaştan kaçan insanları desteklemeye yönelik programlar için finansmanın tükendiğini söyledi. Ukrayna'da ise kilit bölgelerde nakit temelli insani yardım askıya alındı.
Guterres “mutlak önceliğimiz açık ve net. Acil ihtiyaç sahiplerine hayat kurtarıcı yardım sağlamak için elimizden gelen her şeyi yapacağız ve çalışmalarımızı destekleyen cömert bağışçı havuzunu çeşitlendirmek için çabalarımızı sürdüreceğiz” diye konuştu.
Daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Guterres'in sözcüsü, ajansların kesintiler konusunda mektupla bilgilendirildiğini, kesintilerin çoğunun USAID'in yönetici vekili Peter Marocco'dan geldiğini söyledi.
Sözcü Stephane Dujarric, “üst düzey” BM yetkililerinin kesintiler hakkında ABD'li yetkililerle konuşmaya çalıştığını söyledi. Dujarric, “Ancak bu noktada çok fazla ilgi gördüğümüzü söyleyemem” dedi.
Dujarric, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), 25 USAID programından 22'sinin sonlandırıldığı Uluslararası Göç Ofisi (IOM) ve yaklaşık 50 projenin sonlandırıldığı BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) de dahil olmak üzere fesih mektupları alan bazı kurumları sıraladı.
Dujarric UNODC için “Meksika'da fentanil akışı ile ilgilenen ofisleri kapanmak zorunda kalabilir. Bu durum Orta Amerika ve Darien Gap'te insan kaçakçılığıyla mücadeleye odaklanan programlarını da etkileyecektir” dedi.
Dünya çapında hayat kurtarıcı HIV tedavisi sağlayan UNAIDS, Cuma günü yaptığı açıklamada, Washington'dan Perşembe günü UNAIDS ile olan anlaşmasını “derhal geçerli olmak üzere” fesheden bir mektup aldığını duyurdu.
Bu karar, Ocak ayı sonunda Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun ABD'nin dış yardım incelemesi devam ederken ve diğer uluslararası yardımlar durdurulmuşken UNAIDS'e fon sağlamaya devam etme kararının ardından geldi.
UNAIDS'ten yapılan açıklamada, “Bu, HIV ile yaşayan ve HIV'den etkilenen kişiler, sivil toplum ve ortaklarımız için hayat kurtarıcı HIV hizmetlerinin devamlılığı da dahil olmak üzere tüm HIV müdahalesini etkileyen ciddi bir gelişmedir” denildi.
Amerika Birleşik Devletleri 2003 yılından bu yana PEPFAR programı aracılığıyla 55 ülkede kritik HIV önleme, tedavi, bakım ve destek programlarına yatırım yaparak 26 milyondan fazla hayatın kurtarılmasına yardımcı olmuştu. Rubio, ileriye dönük olarak tüm dış yardımların Amerika'yı daha güvenli, daha güçlü ve daha müreffeh hale getirmesi gerektiğini söyledi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de Perşembe günü yaptığı açıklamada, şu ana kadar 15.9 milyar doları aşan 9 bin 100'den fazla dış yardımla ilgili hibenin incelendiğini söyledi. Yaklaşık 4.4 milyar dolar değerindeki 4 bin 100'den fazla hibenin “Önce Amerika gündeminin” bir parçası olarak kaldırılacağı belirtildi ve bu da toplam hibe değerinde %28'lik bir azalma anlamına geliyor.
Sözcü, “USAID, kalan 58,2 milyar dolar değerindeki 6.200 yardımı değerlendirdi. Bakan Rubio tarafından şahsen incelenen dilimler de dahil olmak üzere USAID liderliği tarafından yönetilen bir sürecin sonunda, kalan 54 milyar dolar değerindeki yaklaşık 5 bin 800 yardım, America First gündeminin bir parçası olarak ortadan kaldırılmak üzere belirlendi. Bu da toplam yardımlarda %92'lik bir azalma demek oluyor” diye konuştu.
Dışişleri Bakanlığı Muhabiri Nike Ching bu habere katkıda bulunmuştur. Bazı bilgiler Associated Press'ten alınmıştır.
Forum