Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, önceki gün Ukrayna’daki Zaporijya Nükleer Santrali konusunda Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) uzmanlarını dinlemiş, toplantıya katılan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde taraflara askerden arındırılmış bölge çağrısında bulunmuştu.
Güvenlik Konseyi, dün de ABD ve Arnavutluk’un talebiyle Ukrayna’daki insani durumu ve ayrıştırma kampları ile ayrıştırma operasyonları iddialarını görüşmek için Ukrayna konusunda acil toplandı.
Akşam saatlerine kadar süren uzun toplantı öncesinde, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfiled düzenlediği basın toplantısında, Rusya’yı Ukrayna halkına ayrıştırma operasyonlarıyla sistematik baskı kurmakla suçladı.
Greenfield, Rusya’nın direnç gösteren Ukraynalılar'a aralarında çocuklar dahil yüz binlercesinin sorguya çekildiği, gözaltına alındığı ya da zorla sınırdışı edildiğini iddia ederek, “Elimizde kanıtları var” dedi.
“Rus güvenlik güçleri insanlık dışı muamelede bulunuyor”
Greenfield, Rusya’nın bazı Ukraynalılar'ı Rus topraklarına zorla sevk ettiğini, bazılarını cezaevlerine gönderdiğini, bazılarını da ortadan kaybettiğini iddia etti.
Greenfield, Rusya’nın, Ukrayna vatandaşlarına yönelik ayrıştırma operasyonlarından kurtulanların, Rus güvenlik güçlerinin tehdit, taciz ve işkence olaylarını anlattıklarını, bu kişilerin biyometrik verilerinin ele geçirildiğini, kimlik belgelerine el konulduğunu ve tüm iletişim araçlarının alındığını, insanlık dışı ve alçaltıcı koşullarda sorgulamalara maruz kaldıklarını söyledi.
Greenfield, “Gerçekten korkunç bir durum. Bugün bu nedenle, bu ayrıştırma merkezlerinde neler olduğuna ışık tutmak ve Rusya'nın bu operasyonları durdurması, bağımsız gözlemcilerin bu bölgelere erişmesine izin vermesi için toplanacağız” dedi.
DiCarlo: “372’si çocuk 5 bin 718 sivil yaşamını yitirdi”
Güvenlik Konseyi toplantısında, BM’nin üst düzey yetkilileri de Ukrayna’daki insani durumla ilgili son bilgileri verdi.
BM Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, Ukrayna’daki savaşın acı bir şekilde, şiddetle devam ettiğini belirterek sivil kayıpların giderek arttığını kaydetti.
DiCarlo, “Geçen ay katıldığım en son Güvenlik Konseyi toplantısından sonra Ukrayna’da çıkan çatışmalar nedeniyle, 10'u çocuk en az 104 sivil daha öldü. 25’i çocuk 253 sivil de yaralandı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin verilerine göre, 372'si çocuk olmak üzere 5 bin 718 kişi öldü ve 635'i çocuk olmak üzere 8 bin 199 kişi yaralandı. Bu rakamlar doğrulanmış rakamlar ancak gerçek sayılar büyük ölçüde daha da yüksek” dedi.
“İddialarla ilgili araştırma için işbirliği yapılmalı”
BM Genel Sekreter Yardımcısı DiCarlo, savaşla birlikte yerinden edilenlerin sayısının da artmaya devam ettiğini belirterek “6,9 milyondan fazla insan ülke içinde yerinden edildi. Yeni yerinden etmelerin çoğu doğu ve güney Ukrayna'da gerçekleşti. Avrupa’daki Ukraynalılar'ın sayısı son iki haftada yaşanan artışla birlikte 7 milyon kişiyi aştı. Bu mültecilerin yarısını oluşturan Ukraynalı kadınlar, cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, insan ticareti, sömürü ve istismar dahil önemli ölçüde artan güvenlik riskleriyle karşı karşıya. Rusya ve ona bağlı yerel güçler tarafından yürütülen zorla yerinden etme, sınır dışı etme ve ayrıştırma kampları olduğu yönündeki iddialar, son derece rahatsız edicidir. Bu tür raporların yetkili mercilerle işbirliği içinde araştırılması gerekir” dedi.
Kehris: “Erişim izni verilmeli”
BM İnsan Haklarından Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Ilze Brands Kehris, Rusya ve bağlantılı yerel güçler tarafından yürütülen zorla yerinden edilme, sınır dışı etme ve sözde “ayrıştırma operasyonları ve kampları” konusundaki iddiaların araştırılması gerektiğini belirtti.
Kehris, Rusya'nın BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne, kontrolları altındaki tüm gözaltı yerlerine, özellikle, ayrıştırma uygulanan kişilerin gözaltına alındığı yerlere engelsiz ve gizli erişim izni verilmesi çağrısında bulundu.
Kehris, refakatçisiz çocukların Rus işgali altındaki topraklara zorla nakledildiğine dair inandırıcı iddialar olduğunu belirterek “Refakatçisiz çocukların Rus işgali altındaki topraklara veya Rusya Federasyonu'nun kendisine zorla nakledildiğine dair inandırıcı iddialar var. Rus makamlarının ebeveynleri olmayan çocuklara, Rus vatandaşlığı vermek için basitleştirilmiş bir prosedür benimsemesinden ve bu çocukların Rus aileleri tarafından evlat edinilmesi konusundan endişe duyuyoruz. Cenevre Sözleşmesi'nin ellinci maddesi uyarınca, Rusya Federasyonu'nun bu çocukların vatandaşlık da dahil olmak üzere kişisel statülerini değiştirmesi yasaktır” diye konuştu.
Rusya: “Ukrayna ve Batı'nın yürüttüğü dezenformasyon kampanyası”
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasili Nebenziya, ABD ve Arnavutluk’un talebi sonrasında acil düzenlenen toplantıyı, Ukrayna ve Batılı destekçilerinin ülkesine karşı başlattığı yeni bir dezenformasyon kampanyası olarak niteledi.
Nebenziya, Ukrayna ve Batılı dostlarının kendilerine karşı her zaman yaptıkları gibi provokasyonlar yaparak kirli yöntemlerle, propaganda yöntemlerini sürdürdüğünü belirtti ve “Şimdi de Ukrayna vatandaşlarına karşı yürüttüğümüz iddia edilen bazı ayrıştırma faaliyetlerinden dolayı suçlanıyoruz” dedi.
ABD: “BM yetkililerine izin verin dünya gerçekleri görsün”
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, Konsey'e hitaben yaptığı konuşmada, Rusya'nın Ukrayna'da yürüttüğü “ayrıştırma operasyonları” hakkında çeşitli kaynaklardan birçok güvenilir raporun ellerinde olduğunu söyledi.
Rus yetkililerin, ayrıştırmaların yapıldığı yerlerde Ukraynalılar'ı aradığı, sorguya çektiği, işkence yaptığını belirterek “ayrıştırma operasyonları sadece kurulan bu dehşet merkezleriyle sınırlı değil, kontrol noktalarında, rutin trafik duraklarında veya sokaklarda bile ayrıştırma yapılıyor. Ayrıştırma operasyonları konusunda Rusya'nın ne diyeceğini biliyoruz. İnkar edecekler, inkar edecekler, inkar edecekler. Ancak bunlardan herhangi birinin doğru olup olmadığını bilmenin basit bir yolu var. BM yetkililerinin iddiaları araştırmasına izin verin. Bağımsız gözlemcilere erişim izni verin. Bırakın dünya neler olduğunu görsün” dedi.
Çin: “Uluslararası toplum barış için daha fazla çaba göstermeli”
BM Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan Çin'in BM Daimi Temsilci Yardımcısı Geng Shuang, Ukrayna krizi uzadıkça ve insani durum kötüleşmeye devam ederken, sıradan insanların ağır bir bedel ödediğini, Çin'in, Rusya ve Ukrayna'nın savaşan taraflarını insani konularda iletişim ve işbirliğini sürdürmeye teşvik ettiğini söyledi.
Shuang, “Uluslararası toplum, insani durumun daha fazla bozulmasını önlemek için daha hızlı hareket ederek barışın sağlanması için daha fazla çaba göstermelidir. Taraflar, uluslararası insan hukukuna kesinlikle uymalı, mültecilerin, yerinden edilmiş kişilerin, özellikle de kadın ve çocukların yasal hakları korumalı, uluslararası insani yardım kuruluşlarının çalışmalarını desteklemeli, insanların tahliyesi için kolaylık sağlamalı ve insani kurtarma çabalarında işbirliği yapmalıdır” dedi.
