Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Suriye’deki son durumu görüşmek için acil toplandı.
Toplantıda, Doğu Guta’ya yapılan ve en az 75 kişinin hayatını kaybettiği son saldırıda Şam rejimine bağlı güçlerin kimyasal silah kullandığı iddiası tartışıldı. ABD toplantıda, Suriye'de kimyasal silah kullanımını araştıracak yeni bir BM mekanizması kurulması için hazırladığı karar tasarısını Güvenlik Konseyi'ne sundu.
Fransa’nın Doğu Guta için acil toplantı çağrısına 8 ülke destek vermişti. Bu ülkeler ABD, İngiltere, Peru, İsveç, Polonya, Hollanda, Kuveyt ve Fildişi Sahili olarak sıralanıyor.
Toplantı öncesinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Karen Pierce, ABD ve Fransa gibi müttefiklerle karşılıklı görüş alışverişinde bulunduklarını belirterek, "Suriye’de Esat rejiminin kimyasal silah kullandığı iddialarının bağımsız raporlarla kanıtlanması halinde her şey masada olabilir” dedi.
Güvenlik Konseyi’ndeki acil toplantıda ilk söz Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’ya verildi. Video konferans üzerinden Cenevre’den toplantıya katılan Mistura, Suriye’de yaşanan son durumla ilgili bilgi verdi. Güvenlik Konseyi’nin birlikte hareket etmesi ve kimyasal silah kullanımı iddialarıyla ilgili bağımsız araştırmanın yapılması gerektiğini belirten Mistura, “Bugün uluslararası güvenliği birlikte sağlamanın günüdür” diye konuştu.
Mistura ayrıca, Türkiye’nin de Suriye’nin diğer bölgelerinde yeni askeri operasyon başlatmak istediğini belirterek, tüm taraflara gerginliği düşürme ve itidal çağrısında bulundu.
Haley: “ABD gereğini yapar”
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, "Rusya’nın elinde Suriye’de kimyasal silahla öldürülen çocukların kanı olduğunu" söyledi. Haley, son durumun artık hiçbir şekilde hoşgörüyle karşılanamayacağını belirtti. Kimyasal silah kullanımını bir "canavarlık" olarak değerlendiren Haley, Rusya ve İran’ı, Esat’ı destekleyerek bu "vahşi" saldırıların arkasında olmakla suçladı.
Haley, “Rusya’nın Güvenlik Konseyi'ndeki engellemeleri artık bizleri durdurmamalı ya da ABD gerekeni yapacak” diye konuştu.
“Esat rejimi” tartışması
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiyly Nebenzia da, kimyasal silah kullanımı iddiaların "uydurma" olduğunu öne sürdü. Rusya’nın bu iddialarla ilgili yürüttüıü araştırmalar neticesinde son saldırılarda bu yönde bir bulguya rastlanmadığını, cesetler üzerinde yapılan incelemelerde kimyasal silahların yol açtığı bir ölüme rastlanmadığını söyledi.
Suriye’nin devlet yönetiminde "meşru" bir hükümet olduğunu kaydeden Nebenzia, Suriye’deki yönetiminden, “ Esat rejimi” diye bahsetmenin kabul edilemez olduğunu belirtti.
Toplantıya verilen arada gazetecilerin çeşitli sorularını da yanıtlayan Nebenzia, ABD’nin Suriye’ye askeri harekat düzenleyebileceğine işaret ederek, bunun çok ciddi sonuçlarının olabileceğini vurguladı. Nebenzia, “Bu hem bölge hem de dünya barışı için çok tehlikeli olur” diye konuştu.
Fransa BM Daimi Temsilcisi Francois Delattre, “Esat rejiminin” kimyasal saldırılardan sorumlu olduğunu belirterek, “Şam rejimi devlet terörüyle masum insanları öldürüyor. İnsanlık suçu işliyor. Esat rejiminin destekçileri Rusya ve İran’da, bu vahşetin durmasını istemiyorlar” diye konuştu.
Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi de, "meslektaşım ABD temsilcisi, ülkemi tehdit ediyor" dedi. Caferi, kullanılan "Esat rejimi" ifadesiyle ilgili de rahatsızlıklarını dile getirip, "Birleşmiş Milletler'de biz de Amerika rejimi diye konuşsak olur mu? “ diye sordu.
Caferi, Güvenlik Konseyi'nde 18 yıl önce Irak’ta kimyasal silahlar olduğu konuşulduğunu hatırlatarak, "Ancak Irak’ta bunca yıla rağmen tek bir kimyasal silah bulunmamıştı" ifadesini kullandı.
Çin'in BM daimi temsilcisi de, kimyasal silah kullanımının asla hoşgörüyle karşılanamayacağını belirterek, Çin'in bu iddialar üzerinde soruşturma başlatılmasını desteklediğini söyledi.
ABD yeni karar tasarısı sundu
ABD toplantıda, Suriye'de kimyasal silah kullanımını araştıracak yeni bir BM mekanizması kurulması için hazırladığı karar tasarısını Güvenlik Konseyi'ne sundu. ABD’nin hazırladığı karar tasarısına göre, BM bünyesinde kurulacak mekanizma bir yıl görev yapacak, ilk araştırma raporunu üç ay sonra Konsey'e ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne (OPCW) yazılı olarak sunacak. ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, sundukları yeni tasarının yarın (Salı) günü BM Güvenlik Konseyi'nde oylanmasını istediklerini belirtti.
Konsey toplantısından sonra basın mensuplarına yapılan açıklamada yeni karar tasarısı konusunda gerekli çalışmaların bugün ve yarın devam edeceği belirtildi.
