Suriye ve Rusya’ya ait savaş uçaklarının Türkiye sınırına yakın isyancı grupların kontrolündeki bölgeyi vurduğu Suriye’de iki gündür gerilim yüksek. Muhalif gruplar Suriye’nin ikinci büyük şehri Halep’e girdiklerini iddia etti.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ve savaşçılara göre, isyancılar Cuma günü iki bomba yüklü aracı patlatarak Halep'e girdiler ve şehrin batı ucunda hükümet güçleriyle çatıştı.
Halep, 2016 yılından bu yana muhalif güçlerin ilk saldırısına uğradı. O yıl muhalif güçler, Suriye hükümet güçlerinin Rusya, İran ve müttefikleri tarafından desteklendiği zorlu bir askeri harekatın ardından Halep'in doğu mahallelerinden çıkarılmışlardı.
Görgü tanıkları şehirde yaşayanların füze saldırıları ve çatışmalar nedeniyle şehrin batı ucundaki mahallelerden kaçtığını söyledi. Hükümet ise, isyancıların Halep şehri sınırlarından içeri girildiği iddiasıyla ilgili yorum yapmadı.
Suriye Silahlı Kuvvetleri Cuma günü yaptığı açıklamada, Halep ve İdlib kırsalında isyancılarla çatıştığını, isyancıların birkaç insansız hava aracını ve ağır silahını imha ettiğini söyledi.
Suriye Silahlı Kuvvetleri, isyancıların saldırısını püskürtmeye yemin etti ve isyancıları ilerlemeleri hakkında yanlış bilgi yaymakla suçladı.
Binlerce isyancı, Çarşamba günü başlattıkları beklenmedik saldırıdan bu yana Halep kentine doğru ilerledi ve yol boyunca birçok kasaba ve köyü ele geçirdi.
Saldırı, 2015'ten bu yana Suriye hükümet güçlerini destekleyen İran bağlantılı grupların kendi ülkelerindeki mücadeleleriyle meşgul olduğu bir dönemde gerçekleşti.
İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, isyancıların Cuma günü şehrin batı ucunda iki bomba yüklü aracı patlattığını söyledi.
İsyancılardan bir komutan, sosyal medyada yayınlanan kayıtlı bir mesajda kent sakinlerine ilerleyen güçlerle işbirliği yapmaları çağrısında bulundu.
Anadolu Ajansı da muhalif isyancıların Cuma günü Halep şehir merkezine girdiğini bildirdi.
AA’nın haberinde, isyancıların kentin dış mahalleleri Hamdaniyye, Yeni Halep ve Zehra eksenlerinde rejim güçlerinin savunma hatlarını kırdığı belirtildi.
Haberde ayrıca muhaliflerin şu anda Halep ve İdlib vilayetlerinde yaklaşık 70 yeri kontrol ettiği belirtildi.
Suriye devlet medyası, Cuma günü erken saatlerde isyancılardan atılan mermilerin şehir merkezindeki Halep üniversitesindeki öğrenci yurtlarına düştüğünü ve ikisi öğrenci olmak üzere dört kişinin öldüğünü bildirdi.
Haberde ayrıca, çatışmaları önlemek için Halep'i başkent Şam'a bağlayan ana otoyoldan şehre giden toplu taşımanın da farklı yöne aktarıldığı belirtildi.
Savaşçılar ayrıca Halep'e tedarik hatlarını güvence altına alacak stratejik bir bölge olan İdlib ilinin kuzeybatısındaki Serakib kasabasına doğru ilerledi.
Bu gelişmeler, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif grupların en büyük ilerlemelerinden biriydi ve haftalardır devam eden düşük yoğunluklu çatışmaların ardına rastladı.
Hükümet güçlerinin daha önce muhalif savaşçıların kontrolündeki bölgeleri ele geçirdiği 2020'den bu yana kuzeybatı Suriye'deki en yoğun çatışmalar yaşanıyor.
Suriye Silahlı Kuvvetleri, isyancıların, yıllardır muhaliflerin son kalesi olan bölgede gerilimin azaltılmasına yönelik 2019 tarihli anlaşmayı ihlal ettiğini söyledi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Çarşamba günü başlayan çatışmalarda her iki taraftan da onlarca savaşçının öldürüldüğünü söyledi.
İsyancılar, hükümet güçlerini hazırlıksız yakaladığı gözlemlenen ilerleme hamlelerinde 50'den fazla köyün kontrolünü ele geçirdi.
Suriyeli isyancıların saldırılarını duyurduğu gün İsrail ve Hizbullah arasında ateşkes ilan edilmişti
Suriye hükümetini destekleyen İran bağlantılı ittifakın öncü grubu olan Hizbullah, Eylül ayından bu yana tırmanan İsrail ile bir savaşa kilitlenmiş durumda.
Suriye muhalif gruplarının saldırılarını duyurduğu gün olan Çarşamba günü İsrail ve Hizbullah arasında ateşkes ilan edildi. İsrail de son 70 günde Suriye'deki Hizbullah ve İran bağlantılı hedeflere yönelik saldırılarını tırmandırdı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi Başkanı Rami Abdurrahman, "Hizbullah, hükümetin şehri kontrol etmesindeki ana güçtü" dedi.
İsyancılar Cuma günü daha önce savaşçıların Halep şehrinin batı eteklerinden yaklaşık 4 kilometre uzaklıktaki Bilimsel Araştırma Merkezi mahallesinin kontrolünü ele geçirdiğini bildirdi.
Hükümete bağlı medya, isyancıların mahallenin kontrolünü ele geçirdiğini reddetti.
Associated Press ise bu iddiaları henüz doğrulayamadı.
İsyancılar, hükümet güçleriyle çatışmalarının ilk aşamalarında daha önce sahip olmadıkları yeni bir silah olan insansız hava araçlarını (İHA) ilerlemelerinde kullandıklarını gösteren videoları yayınladılar. İHA’ların cephede e ölçüde kullanıldığı henüz belli değil.
Anadolu Ajansı, İdlib'den bildirerek, isyancıların Cuma günü erken saatlerde Halep şehrinin güneydoğusundaki bir askeri hava üssüne İHA’larla saldırdığı ve bir helikopteri imha ettiği haberini aktardı.
Haberde muhalif grupların ilerlemeleri sırasında hükümet güçlerine ait ağır silahlar, depolar ve askeri araçları ele geçirdiği bildirildi.
Yardım kuruluşları, çatışmaların binlerce aileyi yerinden ettiğini ve bazı hizmetlerin askıya alınmasına neden olduğunu söyledi.
Muhalif savaşçılar, saldırılarının son haftalarda hükümet bombardımanından kaçmak zorunda kalan binlerce yerinden edilmiş kişinin geri dönmesine olanak sağlayacağını iddia etti.
Halep 2016’da dönüm noktası olmuştu
2016'daki Halep savaşı, 2011'de Beşar Esat yönetimine karşı başlayan protestoların tam kapsamlı bir savaşa dönüşmesinden bu yana Suriye hükümet güçleri ile muhalif savaşçılar arasındaki savaşta bir dönüm noktası olmuştu.
Rusya, İran ve müttefikleri, o yıl Suriye hükümet güçlerinin haftalarca süren zorlu bir askeri harekat ve kuşatmanın ardından Halep'in tamamının kontrolünü geri almasına yardımcı olmuştu.
Bazı muhalif güçlerin başlıca destekçisi olan Türkiye, kuzeybatı Suriye'nin bazı bölgelerinde askeri varlığa sahip.
Ayrıca büyük ölçüde Suriye'nin doğusunda ABD, IŞİD militanlarıyla savaşan Suriye Kürt güçlerini destekliyor.
Türkiye’den açıklama
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Cuma günü sosyal medya platformu X hesabından bir açıklama yaptı.
“Sınırımızın sıfır noktasında bulunan İdlip ve mücavir bölgede sükunetin muhafazası ülkemiz açısından öncelikli bir meseledir” diyen Keçeli, “2017 yılından bu yana, İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesi’yle ilgili bazı mutabakatlar tesis edilmiştir. Türkiye, taraf olduğu mutabakatların gereğini hassasiyetle yerine getirmektedir” ifadesini kullandı.
Yaşanan çatışmaların bölgede gerginliğin istenmeyen şekilde artmasına sebeb olduğunu belirten Keçeli, “İdlip’e yönelik son dönemdeki saldırıların, Astana mutabakatlarının ruhuna ve işleyişine zarar verecek boyuta ulaştığı ve ciddi sivil kayıplara yol açtığı konusunda gerekli uyarıları çeşitli uluslararası platformlarda yapmış ve bu saldırıların durdurulması gerektiğini kayda geçirmiştik” dedi.
Sivil halkın zarar görmemesi ve yeni istikrarsızlıklara yol açılmamasının Türkiye için büyük önem teşkil ettiğini ifade eden Keçeli, “Diğer taraftan, mevcut istikrarsızlık ortamından istifade etmeye çalışan Tel Rıfat ve Münbiç’teki terör gruplarının sivil halkı ve Türkiye’yi hedef alan saldırılarındaki artışı da dikkatle izliyoruz” ifadelerini kullandı.
Rusya’dan Esat’a çağrı
Kremlin Cuma günü yaptığı açıklamada, Suriye hükümetinin Halep bölgesinde yıllar sonra ilk kez muhaliflerin gerçekleştirdiği saldırıların ardından bölgede anayasal düzeni en kısa sürede yeniden tesis etmesini istediğini söyledi.
Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat'ın sadık müttefiki olan Rusya, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana Ortadoğu'daki en büyük müdahalesini gerçekleştirerek 2015 yılında Esat'ın yanında isyancılara karşı askeri müdahalede bulunmuştu. Rusya ayrıca Suriye'de bir hava üssü ile deniz üssü bulunduruyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Moskova'nın isyancı saldırısını Suriye'nin egemenliğinin ihlali olarak gördüğünü ve yetkililerin kontrolü yeniden sağlamak için hızlı bir şekilde harekete geçmesini istediğini söyledi.
Peskov, "Halep çevresindeki durum Suriye egemenliğine yönelik bir saldırıdır ve biz Suriye yetkililerinin bölgeye düzen getirmesinden ve en kısa zamanda anayasal düzeni yeniden tesis etmesinden yanayız" dedi.
Peskov, Esat'ın Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile görüşmek üzere Moskova'ya uçtuğu yönündeki doğrulanmamış Rus Telegram haberleri sorulduğunda, konuyla ilgili "söyleyecek bir şeyinin olmadığını" belirtti.
Forum