Türkiye’de özellikle Kürt kadın örgütleri tarafından yıllardır kullanılan “jin, jiyan, azadi-kadın, yaşam, özgürlük” sloganı Diyarbakır’da yasaklandı.
Polis, sloganın PKK terminolojisi olduğu gerekçesiyle kullananları uyarsa da yazılı materyallere müdahale etmiyor.
“Jin, jiyan, azadî-kadın, yaşam, özgürlük” sloganı son yıllarda kadın hakları ve kadına yönelik şiddete karşı verilen mücadelenin sembolü haline geldi.
2000’li yıllarda Kürt kadın örgütleri arasında yaygınlaşan slogan, daha sonra Ortadoğu başta olmak üzere birçok ülkede kullanılmaya başlandı.
İran’da ahlak polisi tarafından uygunsuz kıyafet giydiği gerekçesiyle gözaltına alınan Mahsa Amini'nin gözaltında ölümünün ardından başlayan eylemlerde de kullanılan slogan, dünyada da tanınmaya başladı. Amini için Afganistan, Almanya, Fransa, Hindistan, Kanada gibi ülkelerde düzenlenen gösterilerde ortak slogan “jin, jiyan, azadi” oldu.
Ancak bu slogan son günlerde Diyarbakır’da polis tarafından engellenmeye başlandı. Son olarak 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’ndeki eylemlerde bu sloganı atan kadınlar sık sık polis tarafından uyarıldı.
Polisin uyarı gerekçesi, sloganın “PKK terminolojisi” olduğu şeklindeydi. Dağkapı Meydanı’ndan Mardin Kapı’ya yapılan yürüyüş sırasında polis sık sık “Kullanılan sloganın ideolojik bir karşılığı olduğunu, bunun örgütsel terminolojide PKK-KCK terör örgütünün kullandığı bir slogan olduğunu ikaz ediyoruz. Kadınlarımızın örgüt güdümüne girmemesini, kimsenin yönlendirmesine gelmemesini istiyoruz" şeklinde uyarı yaptı.
Ancak uyarılara rağmen kadınlar aynı sloganı kullanmaya devam etti.
Mardin Kapı’da yapılan konuşmalarda da yasağa tepki vardı. DEM Parti Diyarbakır Kadın Meclisi Sözcüsü Güliz Kaya Demiroğlu, yasağın kadınların mücadelelerini ve direnişlerini bastırmayı hedeflediğini savunarak, “‘Jin, jiyan, azadî’, Kürt kadın hareketinin özgürlük mücadelesinin bir sembolü, tüm dünya kadınları için özgürlükçü bir yaşamı savunmanın ve direnmenin yolu ve umududur. ‘Jin, jiyan, azadî’ en eski sömürgenin başkaldırısıdır. Tüm dünya kadınların etrafında örgütleyen, iktidar odakları için korku kaynağı haline gelen onurlu bir mücadelenin ve yaşamın yoludur” dedi.
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit ise sloganın evrenselleştiğine vurgu yaparak, “Özgürlük mücadelesinin evrenselleşen sloganı var o da ‘jin, jiyan, azadî’dir.’ Kolluk, bir kadın eylemine gitmiş olsaydı, bizim yıllardır eylemlerimizde ‘jin jiyan azadî’ sloganları attığımızı bilirdi. Ama bilmediği için şiddete karşı yaptığımız eylemi şiddetle bastırmak istiyor. Bu bir ideolojik şiddettir. Bu şiddeti kabul etmiyoruz, kadın eylemlerinin önüne barikat kurmak yerine, kadınları katledenlerin önüne kurun” diye konuştu.
Demokratik Bölgeler Partisi Eş Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Çiğdem Kılıçgün Uçar da yasağa tepki gösterdi. Sloganın kadına yönelik şiddeti teşhir ettiği için yasaklandığını savunan Kılıçgün Uçar, şunları söyledi:
“Ne yapıyoruz alanlarda? Kadınları katledenleri teşhir ediyoruz. Katilleri koruyan erkek devleti teşhir ediyoruz. Kadınların ölmemesi için kadınların katliamla baş başa kalması için yol yöntemlerimizi konuşuyoruz. Bu iktidar ve bu iktidarın kolluk güçleri bunu suç addetmiş. Diyarbakır Valisi, ‘jin, jiyan, azadî’ sloganını sorumlu bulmuş. Yasaklama kararı almaya teşebbüste bulunmuş. Bu slogan katledilen kadınların kanıyla, mücadelesiyle açığa çıktı.”
DEM Parti İl Eş Başkanı Şahin: “Türkçesine ses çıkmadı”
DEM Parti İl Eş Başkanı Abbas Şahin ise önceki gün 30 ilde düzenlenen ve DEM Partili Kayapınar Belediye Eş Başkanı Cengiz Dündar’ın gözaltına alındığı operasyona tepki amacıyla düzenlenen etkinlikteki konuşmasında bu konuya değindi.
Şahin, sloganın sadece Kürtçesinin yasaklandığını savunarak, “Mecliste ‘kadın, yaşam, özgürlük’ dendiği zaman ses çıkmadı. “Jin, jiyan, azadî” dendiği zaman mikrofonların sesi kesildi. Erkekler ‘jin, jiyan, azadî’ dediği zaman ses çıkmadı. Kadınlar dediği zaman aynı şu anda olduğu gibi olduğu gibi engellendi” diye konuştu.
Şahin, “jin, jiyan, azadî” kelimelerini kullandığı sırada sokakta bulunan polis aracı siren sesi çıkarmış.
Diyarbakır Barosu Başkanı Güleç: “Yasağın yasal düzenlemesi yok”
Peki bu slogan neden yasaklandı? VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Diyarbakır Barosu Başkanı Abdulkadir Güleç, yasağa dair yasal düzenleme bulunmadığını söyledi.
Sloganın yasaklanmasını “akıl tutulması” olarak yorumlayan Güleç, “Bu yasak için yasal bir düzenleme yok, mahkemenin bir içtihadı yok, kararı yok. Ancak sloganın, İran'da başlayan kadın özgürlük mücadelesiyle birlikte, bütün dünya kadın hareketini de etkileyen bir söylem olduğu için ve Kürt orijinli bir söylem olduğu için, yasaklandığını düşünüyoruz. Bu bir akıl tutulmasıdır. Umarım yetkililer bir an önce bu fiili yasaklamaktan vazgeçer. Çünkü ‘jin jiyan azadî’ demek suç değildir” dedi.
Rosa Kadın Derneği Başkanı İşbilen: “Yasağın mantığını biz de anlayabilmiş değiliz”
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Rosa Kadın Derneği Başkanı Suzan İşbilen ise ‘jin jiyan azadi’ sloganının dünyaya mal olduğunu vurguladı. Sloganın içeriğinde sorun olmadığını dile getiren İşbilen, şunları söyledi:
“Türkçe'ye çevirdiğinde kadın, yaşam, özgürlük demek. Hem kadına yönelik şiddete hem kadın katliamlarına hem de nihai hedefimiz olan kadının özgürlüğüne dair hedeflerimizi bütünleyen bir slogandır. Yasaklamanın mantığını biz de anlayabilmiş değiliz. Çünkü bugün bakıyorsunuz her yerde ‘jin, jiyan, azadî’ sloganı çok rahat atılabiliyor ve anlamında da bir şey yok. Örgütsel bir şey ve sonuçta kadınlar da örgütlü bir alandadır. Yaşam pratiğinden çıkan bir slogandır ve herkes bu slogana sahip çıkıyor, çünkü anlamı çok güzel. Bugün kadınların çok öldürüldüğü bir yerde yaşamı savunmaktan daha kutsal ne olabilir ki?”
VOA Türkçe yasağın yasal gerekçesini Diyarbakır Valiliği’ne de sordu. Ancak valilik soruya yanıt vermedi.
Forum