‘Suriye Cihadı’ adlı kitabın yazarı Charles Lister, El Nusra’nın Suriye’deki muhalefet açısından uzun vadede IŞİD’den daha büyük bir tehdit oluşturacağını söyledi. Lister, Türkiye’nin PYD konusunda ‘çok haklı’ ulusal güvenlik kaygılarının olduğunu da söyledi.
Suriye’deki silahlı muhalefet ve cihat yanlısı gruplar konusunda önde gelen uzmanlardan biri olan, “Suriye Cihadı” adlı kitabın yazarı Charles Lister, El Nusra grubunun Suriye’de uzun vadede IŞİD’den daha büyük bir tehdit oluşturacağı görüşünü dile getirdi.
Ortadoğu Enstitüsü adlı düşünce kuruluşu uzmanı Lister, Türkiye’nin PYD konusunda “çok haklı” ulusal güvenlik kaygılarının olduğunu da söyledi.
Lister, Türkiye ile Amerika arasındaki PYD geriliminden Suriye’deki ateşkese, Rusya’nın hava saldırılarından IŞİD, El Nusra, Ahrar ül Şam, PYD gibi grupların niyetlerine ve Amerika’nın Suriye politikalarına kadar çok geniş yelpazeyi içeren konular hakkında Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtladı.
‘Türkiye’nin haklılık payı var’
Türkiye ile Amerika arasındaki PYD gerilimine ilişkin bir soru üzerine Lister, “Türkiye’nin çok haklı ulusal güvenlik kaygıları var. Güneydoğu’da PKK ile yoğun çatışmalar devam ediyor. Bu durum Türkiye’nin PKK’nın Suriye’deki kolu olduğundan korktuğu PYD’nin kuzey Suriye’de kontrolünü genişletmesine hayli şüpheyle yaklaşmasını zorunlu hale getiriyor” diye konuştu.
Bunun yanında, PYD’nin henüz kendisini resmi olarak Türkiye devletine düşman ilan etmediğine de dikkat çekmek gerektiğini ifade eden Lister, şöyle devam etti:
“Amaçları Türkiye’nin kuzey Suriye’de istediklerine kesinlikle ters düşse de, en azından kısa vadede gerilimi tırmandırmak doğru bir yol olmayabilir. Aynı zamanda bugünlerde kapalı kapılar ardında konuşan birçok Batılı diplomat da Türkiye’nin burada haklılık payı olduğunu, ABD’nin giderek artan biçimde, bir Kürt milis grubunu bir NATO müttefikine tercih ediyor göründüğünü söylüyor. Bu, Türkiye’nin NATO içerisindeki konumuna, Amerika’nın kuzey Suriye’de gelecekte izleyeceği politikalara ve bu politikaların etkilerine dair büyük bir endişe kaynağı oluşturuyor.”
‘PYD’nin uzun vadedeki niyetleri kuşkulu’
Lister, PYD’nin IŞİD’e karşı savaşta bugüne kadar güvenilir bir müttefik olduğunu ancak uzun vadedeki niyetlerine dair soru işaretlerinin bulunduğunu belirtti.
Charles Lister şunları kaydetti:
“PYD, Amerika’nın desteğini ve IŞİD’e karşı savaşı gerçekte PKK’nın uzun vadeli vizyonunu hayata geçirmek için mi kullanıyor? Eğer öyleyse, o halde onların IŞİD’e karşı savaşta uzun vadedeki güvenilirliklerini sorgulamanız gerekir. Çünkü nihayetinde herkes Amerikalılardan yeterli hava desteğiyle IŞİD’den toprak geri alabilir, ama ondan sonrasında sizin o topraklardaki varlığınızı ve kontrolünüzü yerel halkın kabul edip etmeyeceği en önemli soru. Önümüzdeki bir-iki yılda da PYD’nin kuzey Suriye’de Kürtleri ne kadar temsil ettiği sorusuyla karşı karşıya kalacağız. Eğer temsil etmiyorlarsa karşımızda çok sayıda daha sorun bulacağız.”
‘IŞİD’in yok edilebilmesi için Esat kesinlikle gitmeli’
Lister, IŞİD’in Suriye’de ortadan kaldırılabilmesi için Beşar Esat’ın mutlaka iktidardan uzaklaştırılmasının gerektiğini, Türkiye’nin bu noktada haklı olduğunu kaydetti.
Esat’ın dünya genelindeki aşırılık yanlıları için büyük bir çekim merkezi olduğunu ifade eden Lister, “Dolayısıyla evet, Esat’ın üstesinden gelinmeli, öncesinde olmuyorsa bile en azından IŞİD’le aynı zamanda. Bu bağlamda Türkiye haklı” diye konuştu.
Lister ancak aynı zamanda, Türkiye’nin belirli silahlı gruplarla ilişkilerine karşı yönelik suçlamaların varlığına dikkati çekerek bunun Türkiye’nin nüfuz alanı içinde zorluklar yarattığını savundu.
Rusya’nın Suriye’ye müdahalesinden sonra karşılaşılan sorunlar ve YPG’nin kuzey Suriye’de genişlemesinin, Türkiye’yi çok daha saldırgan davranmaya ittiğini belirten Lister, “Bunun net sonucu olarak da, ABD hükümeti Türkiye ile arasına mesafe koyuyor ve bu elbette iyi bir şey değil” dedi.
‘Rusya’nın müdahalesi işleri karıştırdı’
Charles Lister, Rusya’nın müdahalesinin Suriye’deki krize çözüm umutlarını karmaşıklaştırdığı ve Türkiye’yi çok daha fazla biçimde çatışmanın içine çektiğini savundu.
Gerilimdeki her türlü tırmanmanın düzgün şekilde ilerleyen bir siyasi süreç ihtimali üzerinde çok olumsuz etkileri olduğuna işaret eden Lister, “Viyana’da, Cenevre’de, uluslararası düzeyde önemli ilerlemeler kaydedildi ancak Suriyelileri ülke dışında ilerleyen siyasi süreci benimsemeye ikna etmede büyük bir zorluk yaşanıyor. Ateşkesin şaşırtıcı biçimde sürebiliyor olması iyi bir şey ama sahadaki koşullar, Rusya’nın hala muhalefet gruplarını hedef alması ve insani yardımların gerektiği kadar kişiye ulaşmaması gibi unsurlara bakıldığında barış görüşmeleri sürecinden beklentiler çok parlak görünmüyor.”
‘El Nusra IŞİD’den daha büyük tehdit olacak’
Lister, Suriye’de El Kaide ile bağlantılı El Nusra grubunun Suriye’deki muhalefet açısından uzun vadede IŞİD’den daha büyük bir tehdit oluşturacağı görüşünü dile getirdi.
El Kaide bağlantılı olan El Nusra’nın çok sayıda muhalefet grubu için Esat rejimine karşı savaşta müttefik olarak görüldüğüne değinen Lister, “Muhalefet için El Nusra’dan daha iyi bir alternatif çıkmadıkça El Kaide bu durumu sömürmeye devam edecek. Bu nedenle en azından uzun vadede Suriye’den kaynaklı çok ciddi bir El Kaide tehdidiyle yüzleşeceğiz. IŞİD ise halkın içerisinde kök salamadı. Dolayısıyla, çevresindeki toplumu temsil eden, çok yetenekli bir düşmanla bence IŞİD çok hızlı şekilde toprak kaybedebilir ama henüz o noktada değiliz tabi” diye konuştu.
‘Amerika başta daha fazla destek verseydi'
Charles Lister bir soru üzerine, Amerika başta Suriye’deki devrimi ya da muhalefeti destekleme adına daha fazlasını yapmış olsaydı belki El Kaide ve IŞİD gibi radikal gruplara istifade edebildikleri fırsatların tanınmamış olabileceğini de söyledi.
Ancak aynı zamanda, Suriye’nin cihat yanlısı militan grupların büyümesi için birçok açıdan nispeten verimli bir toprak olduğunu da kaydeden Lister, cihat yanlılarının kaostan istifade ettiğini ve Ortadoğu’nun çok uzun süredir en kaotik döneminden geçtiğini belirtti.
Lister, “Bu ortam, aşırılık yanlıları için mükemmel bir fırsat sunuyor. Bugün gördüğümüz durumun nedeni bu” ifadesini kullandı.
