İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in bir yardımcısının, polis nezaretinde hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ailesine taziye ziyaretinde bulunduğu bildirildi. İran medyasına göre Hamaney'in danışmanı aileye, haklarının gözardı edilmeyeceği sözü verdi.
22 yaşındaki Mahsa Amini, geçen hafta Tahran'da ahlak polisi tarafından "uygunsuz kıyafet" giydiği gerekçesiyle tutuklandıktan sonra komaya girmiş ve hayatını kaybetmişti.
Amini'nin polis nezaretinde komaya girmesi, başkent Tahran dahil İran genelinde infiale ve protesto eylemlerine yol açmıştı.
Hafta başında ülke geneline yayılan protestoların en yoğunu, İran'ın Kürdistan vilayetindeydi. Kürt insan hakları grubu Hengaw, güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu üç kişinin öldüğünü bildirdi. Ölü sayısı daha önce beş olarak açıklanmıştı.
Reuters haber ajansı, ölü sayısına ilişkin açıklamayı bağımsız kaynaklardan doğrulayamadı. Ölenlerle ilgili resmi herhangi bir açıklama da yapılmadı.
Yarı resmi Tesnim haber ajansı, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Kürdistan vilayetindeki temsilcisi Abdülrıza Purzahabi'nin Amini'nin ailesini dün iki saatliğine ziyaret ettiğini kaydetti. Purzahabi'nin açıklamaları devlet haber ajansı tarafından da yayınlandı .
Purzahabi, Amini'nin ailesine, "İhlal edilen hakların savunulması için tüm kurumların harekete geçeceğini" ve Hamaney'in de Amini'nin ölümünden "üzüntü duyduğuna" şüphesi olmadığını söyledi.
"Bu anlayış ve ailenizin iyi niyetiyle toplumun maruz kaldığı bu travmanın düzeltileceğini umuyorum" diyen Purzahabi, "Amini'nin ailesine söz verildiği gibi nihai sonuca kadar kendisinin ölümüne ilişkin meseleleri takip edeceğim" şeklinde konuştu.
İran polisi, ahlak polisi tarafından gözaltında tutulan diğer kadınlarla beraber beklemede olan Amini'nin hastalandığını bildirmişti.
Ahlak polisi, İranlı kadınların başlarını örtmeleri ve bol kıyafetler giymeleri konusundaki sıkı kuralları uygulamakla yükümlü.
Ancak babası, Amini'nin hiçbir sağlık sorunu olmadığını, bacaklarında morarmalar olduğunu söyleyerek kızının ölümünden polisi sorumlu tuttu.
#MahsaAmini başlığı, Twitter'da 3 milyondan fazla etiketlendi.
Sosyal medyada İran'daki farklı kentlerdeki protesto eylemlerine ilişkin paylaşılan video görüntülerde, kadınların başörtülerini ellerinde salladıkları ve protestocuların güvenlik güçleriyle karşı karşıya geldikleri görülüyor
Birçok takipçisi olan Twitter hesabı "1500tasvir" üzerinden paylaşılan videoda dün Tahran'daki Büyük Çarşı'da ilerleyen göstericilerin "Mahsa Amini, huzur içinde uyu" sloganları attığı görüldü.
Aynı Twitter hesabından paylaşılan bir başka görüntü, siyah kıyafetler giyerek Tahran'daki büyük eyleme katılan kalabalığın "Silahlanacağımız gün" sloganları atıldığını gösteriyor.
Reuters, video görüntülerini doğrulayamadı.
Düşünce kuruluşu Chatham House'dan Senem Vekil, protestoların "Kamuoyunun Mahsa Amini'nin trajik ölümüyle doğrudan bağlantılı öfkesini yansıttığını, ancak aynı zamanda İranlılar'ın güvenlik ve özgürlüklerle ilgili gündelik sorunlarına da ışık tuttuğunu" belirtti.
Senem Vekil, protestoların önemli olduğunu, ancak "Bunların rejimin varlığına yönelik tehditler olduğunu düşünmediğini, çünkü İran'daki sistemin iktidar tekeline dayalı, zaten uygulamakta olduğu, çok iyi oluşturulmuş bir güvenlik stratejisine sahip olduğunu" kaydetti.
Tutuklamalar
Tahran Valisi, protestocuları eylemler sırasında polise saldırmakla ve kamu malına zarar vermekle suçladı. Polis, kuzeydeki Gilan bölgesinde 22 kişinin kamu malına zarar vermek suçu nedeniyle tutuklandığını bildirdi.
İran'ın Kürdistan eyaletinde insan hakları örgütü Hengaw, dün 13 kentte protesto eylemleri olduğunu, 250 kişinin tutuklandığını kaydetti.
Hengaw, Amini'nin memleketi Sakkız dahil üç farklı kentte protestolar sırsında öldürüldüğü iddia edilen üç kişinin isimlerini verdi. Grup, daha önce öldüğü açıklanan kişinin yaralandığını bildirdi.
ABD’den dün yapılan açıklamada Amini'nin "'uygunsuz' kıyafet giydiği gerekçesiyle polis nezaretine alındığı sırada aldığı yaralardan sonra" öldüğü kaydedildi. Fransa da Amini'nin tutuklanmasını ve "ölümüne yol açan şiddeti" kınadı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahyan, Amini'nin "trajik ölümü" olarak nitelediği olayla ilgili soruşturma talimatı verildiğini söyledi ve Washington'u "timsah gözyaşları" dökmekle suçladı.
