Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail sınırlarından girerek başlattığı kanlı baskın ve ardından İsrail'in misillemesiyle tetiklenen savaş 26’ıncı gününde devam ediyor. Gazze Şeridi’ni 2007’den bu yana kontrol eden Hamas'ın saldırıları sonucunda İsrail’de ölenlerin sayısı 1400’ü aşarken Gazze'de rehin tutulan asker ve sivil sayısı da 240’ı buluyor.
İsrail’in savaşın başından bu yana aralıksız hava saldırılarının yanısıra dört gündür karadan da genişlettiği operasyonlar sonucunda Gazze’deki yıkım daha önce hiç görülmemiş boyutlara ulaştı. İsrail’in saldırılarında 8500’den fazla Filistinli hayatını kaybetti, Gazze’de yaralananların sayısı 21 bini aştı, 1 milyon 400 bin Gazzeli ise yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kaldı.
VOA Türkçe, 7 Ekim’de “El Aksa Tufanı” adını verdikleri operasyon ile Mayıs ayından bu yana İsrail’le devam eden ateşkesi savaşa çeviren ve İsrail’e en büyük çaptaki saldırıyı düzenleyen Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin El-Kassam Tugayları’yla ilgili bilinmesi gerekenleri derledi.
Ne zaman kuruldu?
1987 yılında İsrail’in Filistin topraklarını işgal etmesine karşı ilk kitlesel başkaldırı olan Birinci İntifada günlerinde kurulan Hamas ya da resmi adıyla İslami Direniş Hareketi, 1989 yılından itibaren siyasi faaliyetlerinin yanısıra silahlı eylemlere de başladı. Hamas, varlığını reddettiği İsrail ile barış müzakerelerine karşı çıkarak silahlı direniş hakkını savunuyordu.
1991’de örgütün silahlı kanadı olarak İzzeddin El Kassam Tugayları kuruldu. Hamas’ın askeri kanadı adını, İngiliz sömürgeciliğine karşı mücadele verirken 1935’te öldürülen Suriye asıllı Filistinli din adamı Şeyh İzzeddin El-Kassam'dan aldı.
Saldırılarına nasıl başladı?
Kassam Tugayları 1960’lardan itibaren Filistin direnişinde ön planda olan sol ve milliyetçi örgütlerin aksine yalnızca Filistin toprakları içerisinde aktif olmayı seçerek İsrail’e yönelik eylemlerde bulundu. Kassam Tugayları’nın ilk eylemi, 1993’te Batı Şeria’da bir Filistinli sivilin öldüğü ve sekiz İsrail askerinin yaralandığı saldırı oldu. Örgüt daha önce bölgede yaygın olmayan intihar saldırısı yöntemini kullanarak başlangıçta adını duyurdu. İntihar saldırılarında birçok İsrail askerinin yanı sıra İsrailli siviller de hayatını kaybetti.
Askeri gücü ne kadar?
Günümüzde Gazze Şeridi’nde solcu direniş örgütlerinden Selefi gruplara kadar birçok silahlı yapı bulunmasına karşın en büyük ve organize olanı Kassam Tugayları. İntihar saldırılarıyla eylemlerine başlayan Kassam Tugayları, bugün farklı birimleri olan düzenli bir orduya dönüşmüş durumda. Altı tugayın birleşmesinden oluşan Hamas’ın silahlı kanadının, 30 bin civarında militanı barındırdığı biliniyor.
Başlangıçta yerel imkanlarla yalnızca tabanca ve tüfek üretebilen Kassam Tugayları 2000’lerden itibaren askeri kapasitesini geliştirerek roket teknolojisine yoğunlaştı. “Kassam 1” adını taşıyan ilk füzeyle, İkinci İntifada’nın gerçekleştiği 2001 yılında İsrail’in Sderot şehri vuruldu. Menzili ve tahrip gücü düşük, ilkel nitelikteki bu ilk füze yerini 7 Ekim’den beri süren çatışmalarda da kullanılan “Ayyaş 250” gibi daha uzun mesafelere ulaşan, tahrip gücü yüksek füzelere bıraktı.
İsrail’in 2005’te Gazze’den çekilmesi de Hamas’a askeri kanadını geliştirme imkanı tanıdı. Örgütün bu dönemde Gazze su şebekesine bağlı madeni boruları da füzeye çevirmek üzere çıkardığı biliniyor. Kassam Tugayları ayrıca insansız hava aracı, zırh delici roket ve İsrail yapımı Merkava Tankı’nı kullanılmaz hale getiren patlayıcı bomba üretme imkanına sahip olduklarını da iddia ediyor.
Son dönemde cephanesine drone’ları da ekleyen Kassam Tugayları’nın dar imkanlarına rağmen sahip olduğu askeri kapasitenin bu noktaya ulaşmasında, İran ve başta Katar olmak üzere Arap ülkelerinden aldığı desteğin etkili olduğu öne sürülüyor. Kassam Tugayları’nın yerli üretim füzelerin yanısıra İran yapımı Fecr-5 ve Grad füzelerini de İsrail’e yönelik saldırılarında kullandığı biliniyor. İsrail, örgütün füze kapasitesinin giderek artması karşısında 2011 yılında Demir Kubbe hava savunma sistemini hayata geçirdi.
Kassam savaşçılarının İsrail’e karşı en önemli gücüyse, Gazze'nin altında örümcek ağı gibi yayılan tüneller. Yüzlerce kilometre uzunluğa, 80 metre derinliğe ulaştığı düşünülen tünellerin inşaatına İsrail’in Gazze’den 2005’te çekilmesinin ardından başlandı. Gazze dışına kadar uzanan ve bugün artık bir yeraltı şehrine dönüşen bu gizli tüneller ticari mal, yakıt ve silah kaçakçılığının yanısıra İsrail’e yönelik saldırılarda da kullanılıyor. Gazze’nin Mısır’la arasındaki Refah sınırının altında da ticari tünellerin olduğu biliniyor.
7 Ekim’de başlayan savaşta da İsrail’in Gazze’ye yönelik kapsamlı bir kara harekatını erteleme nedenlerinin başında, İsrail ordusunu Gazze’de bir şehir savaşı bataklığına sürükleme ihtimali olan bu tünellerin geldiği konuşuluyor.
Kim liderlik ediyor?
Yahya Ayyaş, Nizar Reyyan, Salah Şehade ve Ahmed Caberi gibi birçok komutanını İsrail saldırılarında kaybeden silahlı grubun bugünkü liderliğini Muhammed Deif yürütüyor. İsrail'in en çok aradığı kişilerin başında gelen ve birçok suikast girişimine rağmen hayatta kalmayı başaran Deif, Hamas’ın roket teknolojisine yoğunlaşmasının ve Gazze'nin altındaki tünellerden oluşan yer altı şehrinin de mimarı olarak biliniyor. Deif'in İsrail ordusuna yakalanmamak için hayatının büyük bir bölümünü bu tünellerde geçirdiği düşünülüyor.
7 Ekim’de başlayan saldırının ardından Deif, diğer Müslüman ülkelere de silahlı mücadeleye katılma çağrısı yaparak, “Bugün dünyadaki en son işgali sona erdirmek için verilen en büyük savaşın günüdür” açıklamasında bulunmuştu.
Uzun adı İslami Direniş Hareketi olan Hamas, 1987’de Gazze’de yaşayan Filistinli mülteci Şeyh Ahmed Yasin tarafından kuruldu. İsrail’i yok etmeyi amaçladığını söyleyen Hamas, çok sayıda intihar saldırısı ve sivillerle İsrail askerlerini hedef alan saldırılardan sorumlu.
2006’daki seçimlerden bir yıl sonra Gazze Şeridi’nin kontrolünü uluslararası toplumun tanıdığı Filistin Yönetimi’nden çatışmaların ardından alan Hamas 1997’den bu yana ABD’nin terör örgütü listesinde. Avrupa Birliği de Hamas’ı terör örgütü olarak görüyor.
İsrail Hamas militanlarının 2 milyondan fazla kişinin yaşadığı Gazze Şeridi’nde sivillerin arasına karıştığını ve sivilleri canlı kalkan olarak kullandığını savunuyor.
İsrail, Hamas'ın 7 Ekim'de sınırı geçerek düzenlediği baskında yaklaşık 300 askerin ve 1100 sivili öldürdüğünü kaydediyor.
Gazze'deki sağlık yetkilileriyse bugün yaptıkları açıklamada İsrail saldırılarında 3 bin 648'i çocuk en az 8 bin 769 Filistinli'nin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Gazze’deki diğer silahlı direniş grupları kimler?
2018’den bu yana Kassam Tugayları'nın en güçlü grup olarak başını çektiği “Filistin Direniş Grupları Ortak Operasyon Odası” adı altında çok farklı çizgilerden Filistinli örgütler de Gazze’de bulunuyor. 7 Ekim’den bu yana süren saldırılarda Kassam Tugayları’nın yanı sıra bu örgütlerin de yer aldığı biliniyor. Bu örgütlerin çoğu uluslararası alanda "terör örgütü" olarak kabul ediliyor.
İslami Cihad'a bağlı Kudüs Tugayları, çoğunlukla genç Filistinlilerin oluşturduğu ve siyasi olarak bağlantısız sayılan Aslanlar Yuvası, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin silahlı kanadı olan Şehit Ebu Ali Mustafa Tugayları, Filistin Direniş Komiteleri'nin askeri kanadı Nasır Selahaddin Tugayları ve Mücahitler Tugayı Gazze’deki ortak operasyon odasını oluşturan örgütlerden bazıları.
Forum