İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Türkiye’yi ziyaret ediyor. İki günlük ziyaret on yıldan uzun süredir askıda olan ilişkilerde iyileşme işareti olarak görülüyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara ziyareti iki ülke arasındaki yakınlaşma çabalarının şu ana kadarki en belirgin işareti.
Türkiye, İsrail’in Gazze Şeridi saldırılarını protesto etmek amacıyla 2018’de büyükelçisini ülkeden çekmişti. Ancak Ankara ilişkileri normalleştirme arayışında.
Şalom gazetesi yorumcusu Selin Nasi, durumu şöyle açıklıyor: ‘‘Türkiye bölgesel tecridi aşmak istiyor. Ankara, dış politikadaki yanlış adımları nedeniyle Doğu Akdeniz ve Ortadoğu'daki ittifak bağlarının dışında tutuldu. Ancak Türkiye'nin yarattığı nüfuz boşluğu sadece bölgesel rakiplerine yarar sağladı.”
Herzog’un ziyareti öncesinde Filistinliler küçük çaplı protesto gösterileri düzenledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan iktidarı boyunca Filistin meselesinin güçlü bir savunucusu oldu.
Beklentiler Herzog’un ziyareti sırasında İstanbul’un Hamas’ın İsrail’e karşı saldırı düzenlediği bir üsse dönüştüğü endişelerini iletmesi yönünde. Ancak uzmanlar İsrailli yetkilinin temkinli olacağını ve Türkiye ile ilişkileri ilerletme hedefine odaklanacağını söylüyor.
Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü uzmanı Gallia Lindenstrauss, iki ülkenin ortak kaygısının İran olduğunu söylüyor: ‘‘Aslında İsrail Türkiye’nin Ortadoğu’da oynadığı önemli rolü kabul ediyor. Türkiye büyük bir ülke, büyük bir güç. İsrail’e karşı Ortadoğu’daki en büyük tehdit İran tehdidi. Bu nedenle Türkiye’yle gerilime ihtiyacı yok.’’
''İran kaygısı ortak zemin''
İsrail’in en büyük kaygısı İran’ın nükleer programı ve bölgede gittikçe artan İran etkisi. Ankara da bunu ortak zemin olarak görüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üst düzey danışmanlarından İlnur Çevik, ‘‘Cumhurbaşkanı Erdoğan geçmişte bölgede İran yayılmacılığı olduğunu ve İran’ın durdurulması gerektiğini söyledi. Yani bu konudaki kaygılarını dile getirdi ve bunlar hala geçerli,’’ diyor.
Enerji bir diğer işbirliği alanı. Türkiye, İsrail doğalgazı için potansiyel bir pazar konumunda.
Uzmanlar Ankara’nın İsrail’le iyi ilişkiler kurmayı Washington’la ilişkileri düzeltmenin de anahtarı olarak gördüğünü düşünüyodr.
Kadir Has Üniversitesi uluslararası ilişkiler profesörü Soli Özel, ziyareti şöyle değerlendiriyor: ‘‘Türkiye, ABD Kongresi'ndeki İsrail lobisinin desteğinden büyük ölçüde yararlandı ve özellikle ABD Kongresi ile ilişkilerin sorunlu olduğu gerçeği göz önüne alındığında, Kongre’de Türkiye'ye siyasi olarak yardımcı olan koalisyonu yeniden inşa etme çabası olduğu anlaşılıyor.’’
Washington yakınlaşma çabalarını memnunlukla karşıladı. Ancak Herzog’un ziyareti yalnızca bir başlangıç olarak görülüyor. Uzmanlar her iki tarafın da gelecekte Erdoğan ve İsrail Başbakanı Naftali Bennett arasında bir görüşmeyi kabul edip etmemesinin bu görüşmenin başarısını göstereceğine inanıyor.
