İngiltere’nin E-Devlet sitesinde yayınlanan rapora göre Brexit, yani AB’den ayrılık sonrası İngiltere sınırlarında Avrupa vatandaşlarının serbest dolaşımında ayrıcalık sağlamaya gerek yok. Devletin resmi raporunda yer alan bu ifade, çalışma amaçlı göçü işaret ediyor. Göçmenlik Danışma Kurulu hükümete, AB vatandaşlarının Mart 2019'dan sonra dünyanın herhangi yerinden gelen vatandaş muamelesi yapılması konusunda bir tavsiyede bulundu.
Bu durumda AB’den katılımın mecburen azalmasının yaratacağı boşluk da göçmenlik kapısının, dünyanın her ülkesine daha kolay açılmasıyla giderilmeye çalışılacak. Ancak bu kapı “nitelikli göçmen” kapısı. Açıktan ülke adı verilmese de Türkiye de kapsamda. Tier 2 adlı vize ve Ankara Anlaşması kapsamında sadece Türkiye’den gelen nitelikli göçmen sayısının aileleriyle birlikte 12 bin kişi civarında olduğu tahmin ediliyor.
Göçmen Danışma Kurulu’na bugün açıklanan raporu hazırlama görevi eski içişleri bakanı Amber Rudd’a verilmişti. Amacı, AB vatandaşlarının İngiltere ekonomisindeki yerini belirlemek. Zira Brexit yolunda çözülmesi beklenen en sıkı düğümlerden biri karşılıklı vatandaşları geleceği meselesi. 29 üyeli Avrupa Birliği’nden 3 milyon kişi İngiltere’de hayatını kurmuş durumda. AB’nin değişik ülkelerinde yaşayan İngilizler ise 1 milyon. 2017’nin aralık ayında taraflar birbirlerine vatandaşların gelecekleri üzerine sadece söz vermişlerdi. Henüz ortada somut bir anlaşma yok.
Rapora AB tarafından henüz bir değerlendirme gelmedi ama “AB vatandaşlarına ayrıcalık yok” gibi sert bir ifadenin de yanıtsız kalmayacağı su götürmez.
2015 Haziran’ında Brexit referandumunun ayrılık yönünde çıkmasıyla Avrupa ülkelerinden gelenlerin sayısının 175 bin kişi civarında durduğu, 2016’da ise keskin bir düşüşle 125 bin kişi seviyesine indiği görülmekte. 2017-2018 yılında gelen sayısı 36 bin kişi daha azalarak 90 bine kadar düşüyor. Bunlar sadece AB’den gelenlerin rakamları. Onlar azaldıkça dünyanın başka ülkelerinden gelenlerin sayısında tersine bir artış var. Bu grafik İngiltere istatistik kurumunun yayınladığı rakamlarla elde edilmiş.
İngilizler ise tam tersi bir davranış göstererek AB’ye 7 bin kişi artışla 50 bin civarında göç vermiş.
Bu karşılıklı göç hareketinin arkasındaki bir çok sebebin en ön plana çıkanı, Brexit’den sonra İngiltere’de kalıcı bir yaşam kurmanın yasal olarak imkansızlığı. İngiltere bir göçmene ancak 5 yıl orada yaşarsa kalıcı oturum veriyor. Ama bu İngiltere’nin göçmene ihtiyacı yok demek değil.
İngiltere’nin ağırlıklı göçmenleri 1 milyonluk nüfusla Polonyalılar. Geçtiğimiz Haziran, Polonya’nın da içinde olduğu Doğu Avrupa ülkelerinden gelenlerin sayısı ilk kez gidenlerden 2 bin kişi daha az. Yani 45 bin kişi girmiş, 47 bin kişi çıkmış. Gözlemciler bu rakamları “dönüyorlar” şeklinde yorumluyor.
Göçmen Danışma Kurulu, İngiltere’deki işgücü açığının nitelikli göçmen alımı uygulamalarının toptan değiştirilerek kapanabileceğini söylüyor. Şimdiki uygulamada ülkeye alınan nitelikli göçmenlerin sayısı yılda 20 bin 700 kişiyle sınırlı. Kimler nitelikli İngiltere’ye göre, örneğin; maden mühendisleri, doktorlar, jeoloji uzmanları, üç boyutlu çizgi film ve video oyunu tasarımcıları, dijital güvenlik uzmanları, çocuk eğitimi danışmanları, gibi.
Rapor’da AB vatandaşına ayrıcalık yok, diyen kurul, bu limitin kaldırılmasını da öneriyor. Dahası, orta nitelikli işgücünü de içine alan yeni bir yol bulunursa Brexit’le birlikte herkesin olmasından korktuğu eleman açığı konusu çözülebilir. Düşük nitelikli kimseler içinse yeni bir düzenleme yapılmasına gerek yok. Zira kapılar açıkken en çok da o kesimden göç alındığı rapora işlenen bulgulardan biri. Yani İngiltere’nin daha çok garsona, boya-badanacıya, ev temizliği yapacak kimseye ihtiyacı yok. Ancak, çoğunluğu Bulgaristan ve Romanya’dan gelen mevsimlik tarım işçilerinin yokluğu yeni bir çözüm arayışını beraberinde getirebilir. Geçen haftalarda da onlara yani tarımsal işçilere geçici vize uygulaması hazırlığı gazetelerin birinci sayfalarında yerini almıştı.
Profesör Alan Maning’in başında olduğu bu rapor İngiltere’deki 400 iş alanı ve endüstriyel dallar ve devlet sektörü incelenerek elde edilmiş. 2017’nin Temmuz ayında verilen görevin amacı Hükümetin Brexit sonrası göçmen politikasında izleyeceği yolu belirlemek.
Hükümet rapordaki önerileri göz önünde tutacağını açıkladı.
Muhalefetin gölge içişleri bakanı İşçi Partili Diane Abbott da önerilere, AB vatandaşlarına ayrıcalık tanınmaması yani herkese eşitlik gelecek olması bakımından sıcak baktığını açıkladı.
Theresa May hükümetinin temelde istediği net göçmen sayısının azalması. Geçen yıl AB ve diğer ülkelerden gelenlerin sayısı 37 bin kişi azalıp ancak 282 bine düşmüş. İngiltere’nin amacı ise bu rakamı 10 binli rakamlara çekmek.
