IŞİD’in propaganda sorumluları, eylemcilere ve yurtdışında örgüte militan toplayanlara eskiden, “cihadın yarısı medya” diyordu ve siber ortamda insanların sempatilerini kazanmalarını söylüyordu. Ancak 2015’in ikinci yarısından bu yana Suriye ve Irak’tan internete giren IŞİD’lilerin sayısında önemli düşüş görüldü.
Propaganda görevini yürüten bazı önemli üyeler de ortalıktan yok oldu. Medya Araştırma Enstitüsü (MEMRI), IŞİD üyelerinin daha önceleri farklı sosyal medya platformlarında daha faal olduğunu söylüyor.
MEMRI araştırmacıları, daha önceleri IŞİD militanlarının internetteki hayranları tarafından heyecanla izlendiğini ve bunun propaganda çalışmalarına destek olduğunu belirtiyor. Cihat destekçisi sayfalarda bu kişiler son derece ünlü medya kişiliklerine dönüşmüştü.
Özellikle de örgütün kadın üyeleri psikolojik savaşta önemli rol üstlenmişti. Bu kadınlar, Batı’daki kadınları ‘kutsal savaşçılarla’ evlenmeye çağırıyordu. Kadın militanlar sosyal medyada kendi fotoğraflarını yayınlıyor ve hilafet devletinde yaşamdan portreler sunuyordu.
Ancak 2015’in sonu ile 2016 başları arasında IŞİD’in kadın militanlarının internetten çekildiği gözleniyor. Araştırmacı Anat Agron, “IŞİD’in İnternet’teki Kadın Eylemcileri: Şimdi Neredeler” isimli araştırmanın yazarı.
Yabancı ülkelerden örgüte katılan bazı ünlü kadın cihatçılar internetten çekildi. Bunları arasında Glasgow’un varlıklı bir banliyösünde yetişen ve seçkin bir İskoç kız okuluna giden Aksa Mahmud da var.
Mahmud ailesinden kaçarak Suriye’de IŞİD’e katıldı. Şimdi 21 yaşında olan kadın terörist, kısa sürede internetteki cihat kampanyasında Batılı kızları çekme projesinin bir parçası oldu. Mahmud, kadınlara, İslam devriminde asıl rollerinin evlilik ve çocuk yapmak olduğunu, şehitliğin öncelik olmadığını söylüyordu. Twitter’da Ümmü Leys takma ismini kullanan Mahmud, Avrupa’da ve Amerika’da “Kız kardeşleri” olarak nitelendirdiği kadınları Ortadoğu’ya seyahat etme ve IŞİD’in militan İslami ütopyasına katılma konusunda ikna etmeye çalışıyordu.
Ancak Mahmud da 2015 ortalarından bu yana internete bir şey koymuşa benzemiyor.
Bir diğer önde gelen internet eylemcisi, Avustralyalı genç Ümmü İştihadi (yani şehitlik arayan) idi. Twitter’ı son derece yoğun biçimde kullanan bu kişi, her Twitter yasağından sonra platforma dönüp propagandasını sürdürüyordu.
Bir diğer eylemci de adının Sümeyye Ümmü Ducana olduğunu söyleyen Bosnalı bir militandı. Her gün Instagram’a giren bu kullanıcı şarkı söylüyor ve çarşafının altında aşırı makyajlı gözlerinin resmini yayınlıyordu.
Tanınmış bir İngiliz IŞİD militanının dul kalan eşi Sally Jones da ortalıktan kayboldu. Bir zamanlar bir punk rock grubunun üyesi olan Jones, sıradışı bir cihatçıydı. Birçok ilişki yaşamış ve sıradan işlerde çalışmış Jones’un karmaşayla dolu bir yaşamı vardı. 45 yaşındaki iki çocuk annesi cihatçı 2013’te örgüte, önce hacker, sonra militan olan bir gençle internette başlayan ilişkisinden sonra katılmıştı. Jones “Siz Hristiyanlar hepiniz kör bir bıçakla kafanızın kesilmesini ve kellenizin Rakka’da çitlere asılmasını hak ediyorsunuz. Gelin, ben sizin için bunu yaparım” gibi mesajlarıyla ünlenmişti.
Vahşet dolu tehditler ve hashtag kampanyalarının yerini, Suriye ve Irak’ın dışındaki destekçilerin gizli mesajları aldı.
MEMRI uzmanları bazı destekçilerin amaçlarını gizlemek için Batılı haber kaynaklarının altına yorum yazdığını belirtiyor. Uzmanlar, bunun daha sofistike görünmeye çalışmalarından kaynaklanıyor olabileceğini düşünüyor.
Bugünlerde, sözde halifeliğin içinden yalnızca birkaç Batılı kadının mesaj attığı görülüyor.
MEMRI uzmanları, IŞİD’li kadınların azalan mesajlarının birkaç nedene dayanıyor olabileceğini düşünüyor. Uzmanlar, bu kadınların bazılarının koalisyon güçleri ya da Ruslar’ın hava saldırılarında ölmüş olabileceklerini söylüyor. IŞİD’in, iç muhalefet, ihanet ya da güvenlik nedeniyle internet kullanımını kısıtlamış olması da bir diğer olasılık.
2015’te IŞİD, evlerdeki kablosuz internet kullanımını yasakladı. İnternet erişimi yalnızca cihatçıların kontrolündeki internet kafelerle sınırlandırıldı. ‘Rakka Sessizce Katlediliyor’ adlı IŞİD karşıtı eylemcilere göre bunun amacı, halk arasından ya da IŞİD militanlarından gelen şikayetlerin önüne geçmek. Bir diğer neden de muhaliflerin Suriye dışındaki gazetecilere bilgi sızdırmasını engellemek.
Uzmanlar İngiliz hacker Cüneyt Hüseyin’in geçen Ağustos’ta bir İngiliz insansız hava aracıyla öldürülmesine dikkat çekiyor. The Times of London haberinde, Hüseyin’in internet kullanımının, İngiliz ve Amerikan istihbaratının, militanın yerini bulmasını sağladığını yazmıştı.
ABD Savunma Bakanı Ash Carter, şubat ayında Ulusal Güvenlik Dairesi ve Pentagon’un IŞİD’e karşı siber savaş yürüttüğünü söylemişti.
Bundan bir ay sonra, bir IŞİD militanının dul eşi, örgütün liderlerini eleştirmiş, dul eşlere ve ölen militanların ailelerine kötü davranıldığından yakınmıştı. İnternetten yayınlanan protesto mektubu, IŞİD yanlısı sosyal medya sitelerinde yoğun biçimde paylaşılmıştı.
