2011 yılında bu yana Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Başkan Yardımcısı ve Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu Bölge Direktörü olan Ayşe Cihan Sultanoğlu, 8 Mart Kadınlar Günü dolayısıyla Amerika'nın Sesi'ne konuk oldu. 1980 yılında New York'taki Columbia Üniversitesi’nde yüksek lisans yapan ve 1981 yılından bu BM sistemi içinde çeşitli görevlerde bulunan Sultanoğlu’nun kariyeri kendi sözleriyle “aslında bir tesadüf olarak” başlamış.
“Doğrusunu söylemek gerekirse biraz tesadüfi oldu diyebilirim. New York’ta Colombia Üniversitesi’nde ekonomi ve kalkınma konusunda lisansüstü çalışmalarımı yapıyordum. Kalkınma konusuna genç yaşlarımdan beri ilgi duydum ve BM’ye de master çalışmalarım sırasında bir stajyer olarak başladım” diyen Sultanoğlu, BM’deki ilk görevini Afrika’da gerçekleştirmiş.
Afrika’nın ardından New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde ve Arap ülkeleri, Asya ve Avrupa’da çeşitli görevlerde bulunduktan sonra Litvanya ve Beyaz Rusya’da BM Genel Sekreteri’nin temsilcisi ve BM Koordinatörü olarak görev alan Sultanoğlu, her görevin kendisine “yeni şeyler öğrettiğini” söyledi.
“Her ülkede birbirinden farklı ve değişik özellikleri var. 30 yılı aşkın bir süredir BM’de bulunmama rağmen, her bulunduğum yer başka bir görevdi sanki. Ve çeşitli yerlerin yarattığı farklı ortamlardan çok şeyler öğrendiğimi sanıyorum.”
Kariyeri boyunca göreve yeni başlayan kadınlara elinden geldiğince yol gösterdiğini belirten Sultanoğlu, son dönemlerde BM içinde de kadınların önemli yerlere geldiğini ve gerek bir önceki genel sekreterin, gerekse yeni göreve gelen Antonio Guterres’in kadınların BM’de karar verme düzeyindeki makamlara ulaşması için destek verdiğini söyledi.
“Bu Birleşmiş Milletler için politik bir karar. Kadınlara kariyerlerinde ilerlemeleri için yollar açılmadan, kadınların ilerlemesi mümkün değil” diyen Sultanoğlu, BM’nin uluslararası bir kuruluş olarak kadın-erkek eşitliğini sağlamak için çalıştığı için bir bakıma kendi söylediklerini de uygulamak zorunda olduğunun da altını çizdi. “Kadınlara açtıkları kapılar açısından benim başladığım BM ile şu anki BM çok farklı,” diyen Sultanoğlu, ileride kariyerleri için çocuk ve aileyi veya aile için kariyerlerini bırakan kadınların azalması için çalıştıklarını da ekledi. Her ne kadar kadınlara ayrıcalık tanınmasına karşı olsa da iş dünyasında kadınların sayıları arttırılıncaya kadar destek verilmesinin şart olduğunu belirtti Sultanoğlu.
Yeni Genel Sekreter Antonio Guterres’in mülteci sorununu BM’nin acil olarak çözüm getirmesi gereken bir konu olarak belirlemesinin ardından Kalkınma Programı olarak kendilerine büyük bir iş düştüğünü belirten Sultanoğlu, “İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana yaşanan en büyük mülteci krizinin içindeyiz. Yaklaşık 65 milyon kişi ülkelerinden uzakta yaşıyor, bu mültecilerin her ikisinden birisi kadın ve kadınlar çok büyük sorunlarla karşı karşıya” diyen Sultanoğlu BM’lerin bu konuda üç önemli başlık altında çalıştıklarını belirtti. Öncelikle mültecilerle karşı karşıya olan sınır görevlileri, polis ve benzeri güvenlikten sorumlu kişilerin eğitimlerinin sağlanması için çalıştıklarını belirten Sultanoğlu, bu kişilerin cinsel taciz ve kadınlara yönelik şiddete karşı eğitilmeleri ve eğer böyle durumlarla karşı karşıya kalırlarsa kadınlara gerekli hizmeti vermeleri için çalıştıklarını, ikinci olarak ise uluslarası yasaların doğru uygulanması için kendilerine büyük bir görev düştüğünü ekledi. Üçüncü görevlerinin ise kadınların entegrasyonu ve adaptasyonu için yapılan programlara destek verilmesi gerektiğini söyleyen Sultanoğlu üyelerden alınan mali yardımlarla çalışmalarını sürdüren BM’nin bu ülkelerden destek almasının çok önemli olduğunu da vurguladı.
Dünya genelinde kadın haklarının geldiği yer konusunda ise oldukça iyimser bir tablo çizdi Sultanoğlu: “Son 20 yılda toplumsal cinsiyet eşitliği konusundan önemli başarılar elde edildi. Okula giden kız çocuklarının sayısı arttı. 90'lı yıllardan bu yana okula gitmeyen kız çocukların sayısı yarı yarıya azaldı.”
Ülkelerin gelişmesi için kadın erkek eşitliğinin sağlanmasının şart olduğunu belirten Sultanoğlu, birçok ülkenin artık aile içindeki şiddetten korunması için yasalları kuvvetlendirdiğini ve genel bir bilinçlenme gözlemlediklerini belirtti. Ama konunun biraz daha derin incelenmesi halinde kadın-erkek eşitsizliğinin devam ettiğini, bazı ülkelerde bu eşitsizliğin ciddi problemlere yol açtığını ekleyen Sultanoğlu, “Dünyadaki her üç kadından biri hayatları boyunca şiddete maruz kalıyor” derken, bu şiddetin “en acıklı kısmının” ya hayat arkadaşları ya da birinci dereceden yakınlar tarafından uygulandığını sözlerine ekledi.
Sultanoğlu, “Kadın erkek eşitliği bütün eşitliklerin başında, eğer bunu başarabilirsek birçok konuda ilerleme kaydedebileceğimize kişisel olarak inandığını” belirtti.
