31 Mart Yerel Seçimleri’ne sayılı günler kala belediye başkanlıkları için çok az kadın aday varlığı tartışılmakla birlikte en küçük yerel yönetim birimi muhtarlık içinse daha fazla kadın yarışıyor.
Türkiye’de 31 bin 963 mahalle, 18 bin 329 köy olmak üzere 50 bin 292 muhtar görev yapıyor. 2014 yılındaki Mahalli İdareler Seçimi’nde kadın muhtar sayısında önceki seçime kıyasla yüzde 40 artış olmasına rağmen muhtarların halen sadece yüzde 1,3’ü kadın oldu. Mesela 73 ilde kadın muhtar var ancak Adıyaman, Bitlis, Hakkari, Iğdır, Muş, Batman, Şırnak ve Sinop illerinde hiç kadın muhtar olmaması dikkat çekiyor. İstanbul’da 99, İzmir’de 80 ve Ankara’da 77 kadın muhtar var. Ağrı, Bolu, Diyarbakır, Karabük, Kastamonu, Kilis, Rize, Şanlıurfa, Şırnak, Sakarya, Siirt ve Van’daki kadın muhtar sayısı yalnızca bir. Şimdiki seçimlerle birlikte bu durum hangi oranda değişiklik gösterecek merak ediliyor.
Türkiye Kadın Muhtarlar Derneği Başkanı Serpil Erenoğlu, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, bir önceki dönemde 420 kadın muhtar olduğunu 2014 seçimlerinde bunun 681’e yükseldiğini ifade etti. Erenoğlu, kadın yöneticileri yüreklendirmek ve kadınların üzerine düşen rolü bir tık daha öne çıkartmak amacıyla seminerler ve eğitimler verdiklerini de anlattı. Aynı zamanda Çankaya ilçesinde Kültür mahallesi muhtarlığını da yürüten Serpil Erenoğlu, “Birilerinin kadınları aday göstermesi gerekmiyor, kendilerinin aday olarak çıkması gerekiyor” diyerek en azından bu seçimde beşte bir oranında kadın muhtar olmasını umduğunu söyledi. Kadın muhtarların bakış açısıyla yerel yönetimin daha kaliteli daha güçlü olabileceğini düşünen Erenoğlu, Cumhuriyet kurulduğundan bu yana tek bir kadın başbakan görüldüğünü ama ileriki dönemlerde kadın cumhurbaşkanı da görmeyi arzu ettiğini de sözlerine ekledi.
VOA Türkçe, Ankara’da farklı mahallerde muhtarlık için yarışan kadın adaylara da mikrofon uzattı ve onlara yerel seçimlerle yöneticilik konusunda neler düşündüklerini sordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eski mahallesi olan Keçiören’e bağlı Subayevleri Mahallesi’nde üç dönemdir muhtarlık yapan ve yeniden aday olan Remziye Erdoğan, Keçiören’deki 51 mahallede yalnızca 4 kadın muhtarın olduğunu açıkladı. Erdoğan, “Kadın yöneticinin çok daha titiz, dokunduğu yeri güzelleştiren ve insanları daha sevgiyle kucaklayacağına inanan biriyim. Kadın yöneticilerin az olmasının sebebi hem kadınlara bu imkanlar tanınmıyor, önleri kesiliyor hem de kadınlarımızın önleri açılmadığı için mücadeleden kaçıyorlar, ben böyle düşünüyorum. Kadın, birey olduğunu etrafa kabullendirdiği zaman bu sıkıntıların biteceğini sanıyorum” dedi. Kadın muhtarların ‘anne olduğu için’ ‘kadın eli değdiği için’ sıkıntıları çok daha rahat görerek müdahale edebildiğine işaret eden Remziye Erdoğan, “iyi örnek oldum ki şu anda benimle beraber mahallemizde dört kadın adayız, bu da benim onurumu okşuyor” diye konuştu.
Yenimahalle ilçesinde 30 binin üzerinde nüfusa sahip Kent-Koop Mahallesi’nin muhtar adaylarından emekli memur Şükran Ayaz, “Türkiye’de kadınlar mutfakta kalmamalı” vurgusunu yaparak, kadınların yerel seçimlerde, parti ayrımı yapmadan siyasete girmelerinden yana. “Bizler anayız, güçlüyüz, hiçbir zaman ikinci plana atılmadan fırsat verilsin, mecliste temsil edelim, her yerde kadın olsun istiyoruz” diyen Ayaz, “İlk seçildiğim zaman muhtarlık binasına gelip bana diyorlar ki ‘muhtar nerede’ yani hep alışılmış, neden muhtarlık erkek muhtar olur kadın olamaz?” sorusunu sordu” diye devam etti. Şükran Ayaz, “Kadınlara bir güven duygusu var, bir sempati var çünkü aile içerisinde eşitlikçi, daha yapıcı aynı şekilde yerel yönetimlerin en küçük birimi olan muhtarlıklarda da kadın adayların çok daha önde olması mahalleyi rahatlatıyor” açıklamasında bulundu.
Çankaya ilçesine bağlı Yukarı Bahçelievler Mahallesi muhtar adayı Gonca Kayabekman, Türk kadınının dünyadaki kadınlara oranla çok fazla kazanımlar elde ettiğini ancak zamanla demokrasinin kesintiye uğraması ve son dönemlerdeki politikalarda birlikte bu kazanımların engellendiğini açıkladı. Yedi göbek Ankaralı olduğunu belirten Gonca Kayabekman, “Kadın evde oturur, kadının evde olması, çocuğuna bakması çok daha makbul, bir öyle bir algı oluşturulmaya çalışılmış. Kadın elinin hamuruyla hiçbir işe karışmasın algısı yaygınlaştırılmaya çalışılmış ama bu idari-siyasi çalışmalar, kadın belediye başkanı örnekleriyle bu sözün çok da doğru olmadığını bize göstermiştir” diye konuştu. Kayabekman’nın dikkat çektiği bir diğer konu ise komşuluk ve insani ilişkilerinin daha iyi olması sebebiyle kadın muhtar adaylarının artı yönünün fazla olması oldu.
Mamak ilçesine bağlı 27 bin nüfuslu Şahintepe Mahallesi muhtar adayı Sibel Pilavcı ise, ataerkil aile ile yönetildiğimiz için kadınların her zaman için geri planda kaldığını kaydetti. Muhtarların bağımsız olmak zorunda olması gerektiğinin altını çizen Pilavcı, “Kadın yönetici, idareci olması çok güzel, bence ülkeyi kadınlar yönetse. Muhtar da olalım, milletvekili de olalım, başbakan da olalım her yerde olalım, kadınların bir şeyleri başardığını göstermek lazım” dedi.
Üç dönemdir Çankaya ilçesinde Mebusevleri Mahallesi Muhtarlığını sürdüren Sevim Özsoylu, kadınları her zaman birilerinin bastırdığını ancak kadınların bunu aşacağına olan inancını dile getirdi. “Cesur kadınları da kutluyorum, destekliyorum” diyen Özsoylu, kadının anaç ruhlu, bulunduğu yeri renklendiren, algısı yüksek insanlar olduğunu buna yönetici vasfını da katınca ‘doğru, başarılı idarecinin tarifini de vatandaşların görmesi gerektiğine işaret etti.
