Geçtiğimiz Ekim ayında son 15 yılın rekorunu kırarak %25,24’e ulaşan yıllık enflasyon, bu yılın Ocak ayında bir önceki aya göre %1,06 artış gösterse de %20,30’a geriledi.
TÜİK’in açıkladığı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ocak ayında bir önceki aya göre %1,06, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,06, bir önceki yılın aynı ayına göre %20,35 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,16 arttı.
Harcama grupları arasında aylık bazda en fazla düşüş gösteren gruplar %7,95 ile giyim ve ayakkabı ile %3,10 ile konut olurken en fazla artış gösterenler ise %6,43 ile gıda ve alkolsüz içecekler, sağlıkta %3,56 ile sağlık, %3,18 ile eğlence ve kültür oldu.
Enflasyon ateşi mutfağı yakıyor
Rakamlara ayrıntılı bakıldığında son aylarda olduğu gibi yine en fahiş artışın çarşı pazar alışverişinde olduğu görülüyor.
TÜİK verilerine göre, Ocak ayında çarliston biber %87,7, patlıcan, %80,94, ıspanak %67,63, taze fasulye %63,84, taze fasulye %53,31 domates %44,31 oranında artış gösterdi.
Yıllık artış şampiyonu, %231 ile kuru soğan.
Çarliston biber %155, sivri biber %152, karnabahar ise %147 ile kuru soğanı takip ediyor.
Dr. Kaykusuz: “Girdi artışı ve tarımın ihmal edilmesi nedeniyle gıda enflasyonu yaşanıyor”
Ekonomist Murat Kaykusuz gıda enflasyonunun bir türlü dizginlenemediğini söylüyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Okan Üniversitesi’nden Dr. Kaykusuz, “Elbette tüm dünyada gıda fiyatı artıyor ancak Türkiye’deki artış dünya ortalamasıyla kıyas kabul etmeyecek düzeyde artış gösterdi. Kış aylarında ıspanak olur mu? Soğan ithal ediyorlar ama o da çare olmuş değil. Gıda enflasyonun bu noktalara gelmesinde şüphesiz tarımın ihmal edilmesi var. Tarım politikaları çok yetersiz. İthal gübre kullanan, olmazsa olmazı mazot olan üreticinin, çiftçinin maliyetleri çok yükseldi. Elbette hava koşulları da iyi gitmiyor ama asıl problem girdi maliyetleri. Eğer üretici korunmazsa bu sorunlar devam edecektir” diyor.
Güneydoğu Bölgesi’nde enflasyon %24 ila %25,2 arasında değişiyor
Bölgesel bazda bakıldığında en yüksek enflasyon Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülüyor.
Şanlıurfa ve Diyarbakır bölgesi %25,2 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesi %24 ile başı çekerken en düşük enflasyon %17 ile Ankara %19 ile İstanbul’da oluşmuş.
Yurt İçi Üretici Fiyatları’nda 12 aylık artış %32,93
Eylül ayında %46,15 ile son 15 yılın zirvesini göre Yurt İçi Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) de ondan sonraki her ay daha aşağıya gelmiş olsa da Ocak ayında ancak %32,93’e düşebildi.
Bir önceki aya göre artış 0,45 ile sınırlı kalırken 2018 Eylül ayında yıllık Yİ-ÜFE sadece %12,14’tü.
Enerjide geçen aya göre küçük bir düşüş yaşansa da 12 aylık artış %61,49 oldu
Sektör bazında bakıldığında bir önceki aya göre en fazla artış, %4,67 ile diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünlerinde gerçekleşti. Bu sektörü %4,22 ile kömür ve linyit, %3,94 ile diğer ulaşım araçları olarak gerçekleşti.
Geçen aya göre düşüş gösteren sektörler ise tütün ürünleri ile ham petrol ve doğal gaz sektörleri oldu. Tütün ürünlerinde %31,23, ham petrol ve doğal gaz sektöründe ise %11,70 düşüş yaşandı.
Ocak ayında ana sanayi gruplarında yükselişler meydana geldi.
Ara malı %0,51, dayanıklı tüketim malı %1,02, sermaye malı %1,92 artarken enerji bir önceki aya göre %1,27 değer kaybetse de bu sektördeki bir yıllık artış %61,49 oldu.
Merkez Bankası’nın sitesinde 2019 yılı enflasyon hedefi olarak hala %5 yer alıyor. Ekim ayında açıklanan Yeni Ekonomik Program’da ise 2019 yıl sonu hedefi olarak %15,9 öngörüldü.
Dr. Kaykusuz: “Krizin ortasındayız, seçimden sonra şartlar daha da ağırlaşacak”
Ekonomist Murat Kaykusuz, hükümet cephesinden son dönemde art arda yapılan olumlu ve iyimser açıklamalara rağmen Türkiye’nin henüz krizin ortasında olduğu görüşünü savunuyor.
“Hükümet, 31 Mart’ta yapılacak yerel seçimler önceki elinden geldiğince enflasyonu baskılamaya çalışıyor. Ancak hala %20’nin altına indirmeyi başarabilmiş değil. Ben seçimden sonra ekonomik şartların daha da ağırlaşacağı görüşündeyim. Engellenen zamlar, seçim sonrasında muhtemelen serbest bırakılacaktır. Bugün olduğu gibi, seçimden sonra da ekonomik krizin faturasını ücretliler ve dar gelirler ödeyecek. Enflasyon hedeflerinin yakalanması olası görünmüyor.”
