Almanya ve Polonya arasındaki tazminat gerilimi giderek büyüyor. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, ülkesinin 2. Dünya Savaşı'nda Alman ordularının neden olduğu kayıplar nedeniyle Almanya'dan maddi tazminat talep edeceğini açıkladı.
"Polonya 2. Dünya Savaşı'nda yaşadığı vahşetle ilgili Almanya’dan hak ettiği tazminatı şimdiye dek alamadı" diyen Morawiecki, savaşta 6 milyon Polonya’nın yaşamını yitirdiğini, binden fazla köyün yerle bir edildiğini hatırlatarak, "Bizden çok daha az kaybı olan ülkelere tazminat verilmesi, haksızlık ve kabul edilemez" şeklinde bir açıklama yaptı.
Polonya başbakanı, Polonya Meclisi tarafından oluşturulan bir komisyonun ülkenin 2. Dünya Savaşı’ndaki kaybının dökümünü hazırladığını ve konuyla ilgili raporun yakın bir tarihte tamamlanarak, Almanya’ya sunulacağını bildirdi.
Morawiecki, savaş sonrası eski Doğu Almanya yönetimiyle imzalanan anlaşmalarda o dönemde Polonya'da iktidarda olan Komünist Partisi’nin 1953 yılında tazminat hakkından feragat etmesini tanımadıklarını da söyledi.
Alman basınında çıkan haberlere göre, konuyla ilgili hazırlanan rapor, 1939-1945 yılları arasında Alman ordusunun öldürdüğü 3 milyonu Yahudi toplam 5 milyon 800 bin Polonyalı ve ülkenin altyapısına verilen zarar karşılığında 850 milyar dolar değerinde tazminat talebini içeriyor.
Alman işgali sırasında, nüfusunun beşte birini yitiren Polonya’nın ilgili raporu Nazi işgalinin 80. yıldönümü olan 1 Eylül’de resmen açıklayacağı ve bir notayla Almanya’ya vereceği tahmin ediliyor.
2015 yılından bu yana iktidarda olan milliyetçi muhafazakar Hukuk ve Adalet Partisi’nden (PiS) siyasetçiler, daha önce de tazminat taleplerini dile getirmiş, Polonya Parlamentosu başka bir raporda, Varşova'nın Berlin'den en az 48 milyar dolar tazminat talep etme hakkına sahip olduğu sonucuna varmıştı.
Alman hükümeti ise, 1953 yılında Polonya ve Doğu Almanya arasında imzalanan anlaşmanın geçerliliğini koruduğunu, ayrıca Doğu ve Batı Almanya'nın 1990’da birleşmesinin ardından, 1 milyar 300 bin Euro tazminat ödendiğini savunuyor.
Konunun geçmişte karara bağlandığını öne süren Alman diplomatlar, Polonya’nın 2004'te AB'ye katılırken 1953 yılındaki açıklamayı tanıdığını da dile getiriyor.
Nitekim bundan kısa bir süre önce Varşova’yı ziyaret eden Federal Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Polonya'nın tazminat talebinin Almanya açısından tartışılmaya açık bir konu oluşturmadığını söyleyerek, "Bu Berlin açısından hem hukuki hem de siyasi açıdan kapanmış bir konudur" dedi. Maas, Polonyalı savaş kurbanlarını anmak için Berlin'de de bir anıt inşa edilmesinin planlandığını duyurdu.
Uluslararası hukuk uzmanlarının çoğunluğu, Polonya'nın konuyu uluslararası mahkemelere taşıması durumunda, talebinde haklı bulunacağını belirterek, ülkenin 1953 yılında Sovyetler Birliği’ne bağımlılığı nedeniyle ulusal egemenliğe sahip olmadığını, dolayısıyla Doğu Almanya’ya karşı tazminattan feragat kararının da geçersiz sayılabileceğini savunuyor.
Almanya İkinci Dünya Savaşı’nda işlenen suçlarla ilgili geçmişte İsrail’e yaklaşık 1,8 milyar, Yunanistan’a ise yaklaşık 60 milyon Euro değerinde tazminat ödedi.
